Một hệ thống tên lửa của Ukraine (Ảnh minh họa: Business Insider).
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Ukraine Heorhii Tykhyi cho biết trong một tuyên bố đưa ra ngày 17/10 rằng Ukraine không có kế hoạch phát triển vũ khí hủy diệt hàng loạt và vẫn cam kết không phổ biến vũ khí hạt nhân.
Tuyên bố này được đưa ra sau khi báo Đức Bild dẫn lời một quan chức cấp cao ẩn danh cho Ukraine nói rằng nước này dường như có đủ khả năng để "chế tạo vũ khí hạt nhân trong vòng vài tuần".
Trước đó, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky nói rằng để bảo đảm an ninh của chính mình, Ukraine sẽ cần phải gia nhập NATO hoặc cần có vũ khí hạt nhân.
Nguồn tin nói với Bild rằng, Kiev dường như đã sẵn sàng để sở hữu vũ khí hạt nhân "vài tháng trước".
"Chúng tôi có vật liệu, chúng tôi có kiến thức. Nếu mệnh lệnh được đưa ra, chúng tôi sẽ chỉ cần vài tuần để có quả bom đầu tiên", báo Đức dẫn lời quan chức giấu tên, cho biết.
Ukraine từ lâu đã lập luận rằng Washington và các đồng minh của họ có nghĩa vụ bảo vệ Ukraine vì Bản ghi nhớ Budapest năm 1994, trong đó Mỹ, Anh và Nga đã đưa ra các đảm bảo an ninh để đổi lấy việc loại bỏ các đầu đạn hạt nhân của Liên Xô cũ khỏi lãnh thổ Ukraine.
Ông Zelensky cũng phàn nàn rằng Bản ghi nhớ Budapest vừa khiến Ukraine không có vũ khí hạt nhân để răn đe đối thủ, vừa mất an ninh.
Trong khi đó, Nga cho rằng, cuộc đảo chính năm 2014 ở Ukraine với sự hậu thuẫn của phương Tây đã khiến bản ghi nhớ bị vi phạm. Nga cũng cho rằng, một Ukraine có vũ khí hạt nhân và có quan điểm đối đầu Moscow là mối đe dọa không thể chấp nhận được với an ninh của Nga.
Bộ Ngoại giao Ukraine cho biết: "Chúng tôi chính thức bác bỏ những lời ám chỉ của các nguồn tin của Bild liên quan đến các kế hoạch được cho là của Ukraine nhằm phát triển vũ khí hủy diệt hàng loạt. Ukraine đã và vẫn là một bên cam kết tham gia Hiệp ước Không phổ biến vũ khí hạt nhân (NPT)... sau khi từ bỏ năng lực hạt nhân quân sự mạnh thứ 3 thế giới".
Vào tháng 8/2023, ông Aleksey Danilov, người khi đó là quan chức đứng đầu Hội đồng Quốc phòng và An ninh Quốc gia Ukraine, đã thừa nhận nước này gần như không có cơ hội để tự sản xuất ra vũ khí hạt nhân.
"Đối với kho vũ khí (hạt nhân) đã bị thu lại, hãy thực tế. Điều này khó có thể xảy ra, không chỉ vì một số vấn đề chính trị, mà còn vì những vấn đề công nghệ".
Theo ông, kho dự trữ tên lửa đạn đạo liên lục địa mà Ukraine từng sở hữu là "một thứ phức tạp". Tuy nhiên, ông cho biết, đã có trường hợp các quốc gia phi hạt nhân được các đồng minh NATO đặt vũ khí nguyên tử trên lãnh thổ.
"Tôi không thể nói là liệu điều này có khả thi trong trường hợp của Ukraine hay không", ông thừa nhận, cho rằng bất cứ nỗ lực nào của Kiev để có được vũ khí hạt nhân sẽ đối diện với những rào cản nghiêm trọng.
Vào tháng 2 năm nay, nghị sĩ Ukraine Alexey Goncharenko cho rằng nước này có thể cần vũ khí hạt nhân nếu không gia nhập NATO, cho rằng đây là phương án duy nhất cho sự sống còn của Kiev.
Theo nghị sĩ Goncharenko, trừ khi Ukraine có được tư cách thành viên đầy đủ của NATO, nước này sẽ không có lựa chọn nào khác ngoài việc phát triển hoặc bằng cách nào đó có được vũ khí hạt nhân.
Hai phương án mà ông nghĩ đến là Ukraine có thể liên minh với một "cường quốc hạt nhân" hay "khôi phục tiềm năng về (vũ khí) hạt nhân của Kiev".
