Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky (Ảnh: Reuters).
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky hôm 28/3 tuyên bố Ukraine chưa sẵn sàng công nhận viện trợ quân sự của Mỹ trong những năm gần đây là khoản nợ trong khuôn khổ thỏa thuận về tài nguyên khoáng sản.
Ông nhấn mạnh, các thỏa hiệp chính với phía Mỹ đã được nêu trong một thỏa thuận khung, nhưng không được ký kết vào cuối tháng 2. Vào thời điểm đó, các bên đã loại trừ khả năng Ukraine sẽ trả lại cho Mỹ khoản viện trợ đã cung cấp hơn 3 năm qua.
"Chúng tôi sẽ không nhận nợ, như tôi đã nói. Đây là những điều hoàn toàn rõ ràng. Ít nhất thì chúng ta đang nói về các khoản viện trợ trong quá khứ", ông Zelensky nói.
Trong khi đó, ông cho biết Ukraine sẵn sàng hoàn trả cho Mỹ các khoản viện trợ trong tương lai nếu chính quyền Tổng thống Donald Trump cung cấp.
"Nếu có bất kỳ triển vọng nào về các khoản viện trợ mới, thì Mỹ chắc chắn có thể đặt ra một số điều kiện nhất định. Chúng tôi hiểu rằng họ sẽ không làm bất cứ điều gì cho chúng tôi miễn phí. Họ tuyên bố chính thức như vậy", nhà lãnh đạo Ukraine nêu rõ.
Ông nhấn mạnh thêm, Ukraine sẽ không ký thỏa thuận về tài nguyên khoáng sản với Mỹ nếu điều này cản trở Ukraine gia nhập EU.
"Hiến pháp Ukraine nêu rõ rằng lộ trình của chúng tôi là hướng tới EU… Có những cải cách rất quan trọng và các bước tương ứng. Không có gì có thể đe dọa việc Ukraine gia nhập EU", ông nói.
Ông cho biết: "Điều này rất quan trọng, phía Ukraine, cụ thể là Nội các Bộ trưởng Ukraine và Văn phòng Tổng thống, đã chính thức nhận được một công hàm có bản dự thảo hoặc các đề xuất từ Mỹ vào hôm nay".
Ông nói thêm, Phó Thủ tướng thứ nhất kiêm Bộ trưởng Kinh tế Ukraine Yuliia Svyrydenko đang có cuộc tiếp xúc song phương với Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent, "nhưng cần phải so sánh xem liệu đây có phải là cùng một thỏa thuận hay không".
"Tôi đã hỏi bà ấy một số câu hỏi. Bà ấy nói rất khó để bình luận vì đây là một văn bản hoàn toàn khác, với nhiều điều khoản mới chưa từng được thảo luận trước đó, cũng như một số khía cạnh đã bị cả 2 bên bác bỏ", Tổng thống Zelensky tiết lộ.
Nhà lãnh đạo Ukraine nhấn mạnh nhu cầu "xem xét pháp lý cụ thể ở cấp cao nhất". Ông lưu ý: "Hãy để họ so sánh tất cả các thỏa thuận. Tôi sẽ xem xét thỏa thuận mà phía chúng tôi đã chính thức nhận được. Tôi sẽ xem xét khi không có mối đe dọa pháp lý nào liên quan đến nó".
Chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump đã đưa ra một đề xuất thỏa thuận khoáng sản mới với Ukraine, khác so với dự thảo ban đầu mà 2 bên đã nhất trí.
Trang European Pravda trích dẫn bản dự thảo thỏa thuận cho biết, Mỹ đã đưa một điều khoản vào dự thảo thỏa thuận mới, yêu cầu Kiev hoàn trả toàn bộ số tiền viện trợ của Mỹ kể từ khi Nga mở chiến dịch quân sự ở Ukraine năm 2022.
Dự thảo thỏa thuận đề xuất Ukraine hoàn trả cho Mỹ toàn bộ khoản hỗ trợ, bao gồm viện trợ ngân sách, quân sự và nhân đạo, ước tính hơn 120 tỷ USD.
Tổng số tiền này sẽ được xác định là "đóng góp ban đầu của DFC" vào Quỹ được thành lập để quản lý doanh thu từ tài nguyên khoáng sản của Ukraine (gọi tắt là Quỹ).
DFC là Tập đoàn Tài chính Phát triển Quốc tế Mỹ. Đây là cơ quan chính phủ Mỹ chuyên hỗ trợ đầu tư vào các dự án phát triển ở nước ngoài, bao gồm cơ sở hạ tầng, năng lượng và tài nguyên thiên nhiên.
Ngoài ra, dự thảo thỏa thuận cho phép Quỹ tái đầu tư một phần doanh thu vào các dự án tại Ukraine, và nhận 50% lợi nhuận từ các khoản đầu tư này trong tương lai.
Dự thảo thỏa thuận cũng yêu cầu Ukraine trả tiền theo lịch trình, với mức tăng hàng năm 4%, nghĩa là càng trì hoãn việc thanh toán, số tiền Ukraine phải trả càng lớn.
