Hai lần tôi nhìn anh Nguyễn Thụy Kha khóc

'Ngót nửa thế kỷ qua, gặp lại trong không gian bao la, những đồng đội nói cười thuở ấy. Những đồng đội trẻ măng như thiên sứ vậy, giờ đã vô hình trong tưởng nhớ lòng tôi'. Thơ của Nguyễn Thụy Kha.

Tác giả bài viết và nhà thơ Nguyễn Thụy Kha

Lần thứ nhất, đó là ngày nhà thơ Nguyễn Trọng Tạo mất.

Tôi từ Đà Nẵng ra Hà Nội tiễn đưa anh về nơi an nghỉ cuối cùng. Tôi đi cùng nhạc sĩ

Nguyễn Thụy Kha bên tượng đài chiến thắng Thượng Đức - Ảnh: N.N.H.

Nhạc sĩ Nguyễn Thụy Kha, người lính thông tin

Trên chuyến xe về Thượng Đức hôm đó, Phó chủ tịch huyện Đặng Hồng Kỳ đưa nhà thơ Nguyễn Thụy Kha, nhạc sĩ Nguyễn Đình Thậm và tôi về thăm tượng đài này. Với tôi, mỗi lần về thăm quê luôn mang theo nhiều kỷ niệm của tuổi thơ mình.

Những bến sông, bờ dâu, bãi mía, những chuyến đò mỗi ngày từ bến Vu Gia, Đại Hồng ngược sông lên chợ Hà Tân từ sáng tinh mơ một thời mẹ tôi buôn gánh.

Lần này không như bao lần trước, một cảm giác khác lạ bồi hồi xúc động hơn khi trở về thăm quê mình cùng với nhà thơ, nhạc sĩ Nguyễn Thụy Kha, người lính thông tin ở chiến trường này trong những năm chống Mỹ cứu nước.

Nhà thơ, nhạc sĩ Nguyễn Thụy Kha đã về thăm và rót rượu mời đồng đội thời trai trẻ tại tượng đài chiến thắng này. Gần gũi với nhà thơ Nguyễn Thụy Kha suốt bao năm, đây là lần thứ hai tôi đứng lặng nhìn anh khóc, nước mắt chảy dài trên khuôn mặt của người nghệ sĩ giữa hoàng hôn đầy xúc động.

Ngày còn là lính thông tin, Nguyễn Thụy Kha chưa tròn 30 tuổi, bây giờ sau gần 50 năm đặt chân trở lại đất này, lòng anh quặn thắt nhớ thương.

Nhà thơ rót rượu mời thăm đồng đội của mình và nhớ lại một thời oanh liệt tuổi hai mươi bằng những câu thơ viết vội dưới chân tượng đài này: "Ngót nửa thế kỷ qua / gặp lại trong không gian bao la / những đồng đội nói cười thuở ấy / Những đồng đội trẻ măng như thiên sứ vậy / giờ đã vô hình trong tưởng nhớ lòng tôi".

Những câu thơ cứ bồn chồn, thôi thúc, tôi sực nhớ mấy câu thơ của mình: "Nhớ về một thời xa xưa / biết bao người đi không về / nằm lại ven bờ sông ấy / thành hoa nở đẹp làng quê" (Hoa ven sông - Nguyễn Ngọc Hạnh).

Nhà thơ Nguyễn Thụy Kha liên tục nhớ lại chiến trường xưa, nơi tình đồng đội một thời lửa đỏ: "Chẳng hẹn nhau chúng tôi vẫn gặp nhau / Nơi diệt biệt động quân Nông Sơn, Trung Phước /  Nơi vây chặt lính dù trước Chi khu Thượng Đức / Chẳng hẹn nhau chúng tôi vẫn gặp nhau /  Đường chúng tôi đi đến ngàn ngàn trận đánh / Có điệp khúc làm cầu nối giữa những chiến công".

Vừa nâng cốc với bao đồng đội, anh Kha gọi ngay cho bạn là anh Thái Chí Thanh ở Hà Nội, người đồng đội năm xưa, là đặc công của Sư đoàn 304 trong trận Thượng Đức ngày ấy. Hai người bạn một thời lửa đạn kể lại chiến trường xưa và nhắc nhiều kỷ niệm về một thời chiến tranh khốc liệt ở vùng đất này.

Rồi nhạc sĩ Nguyễn Thụy Kha lại khóc. Và, cũng từ cảm xúc sâu lắng trong chuyến đi đầy kỷ niệm này, ca khúc "Đại Lộc tôi về" được ra đời bằng chính tình đồng đội, tình yêu quê hương của nhà thơ Nguyễn Thụy Kha, một nhạc sĩ tài danh của đất nước, một từ điển sống của nền âm nhạc Việt Nam.

Lần này nhìn anh Kha khóc thì tôi hiểu. Còn lần trước, sau khi đưa tang nhà thơ Nguyễn Trọng Tạo về anh vẫn chưa nói cho tôi biết...

Có phải đó là thứ tình cảm đặc biệt, là phẩm chất cao quý của người nghệ sĩ lớn trong cõi đời thường này, trong tình bè bạn văn chương đích thực.

Nhà thơ Nguyễn Thụy Kha qua đời

Nhà thơ, nhạc sĩ, nhà nghiên cứu tân nhạc Nguyễn Thụy Kha - tác giả tập thơ chống Mỹ 'Thời máu xanh', nối tiếng với câu thơ 'Đưa người yêu qua nhà người yêu cũ...' - vừa qua đời sáng nay, 13-3, tại Hà Nội.