Truyền thuyết ít người biết về những ngôi đền rắn linh thiêng khắp châu Á

Tục thờ thần rắn là tín ngưỡng lâu đời, phổ biến tại nhiều vùng miền trên khắp Việt Nam. Truyền thuyết về các thần rắn như ông Dài, ông Cụt hay rắn Naga, gắn liền với mong muốn mưa thuận gió hòa và tìm kiếm sự bảo vệ từ các thế lực siêu nhiên.

Điển hình, Bắc bộ có hơn 300 đền thờ thần rắn dọc các sông lớn, cùng những lễ hội thờ thủy thần như hội làng Linh Đàm và Thủ Lệ. Miền Trung nổi bật với đền thờ rắn tại suối Cá Thần, Cẩm Lương, nơi người dân tin rằng thần rắn bảo vệ các sinh vật tại đây. Tại Nam Trung bộ và Tây Nam bộ, thần rắn Naga xuất hiện trong tín ngưỡng của người Chăm và Khmer, được coi là thần mưa, bảo trợ nguồn nước.

Không chỉ ở Việt Nam, sự hiện diện của rắn trong tín ngưỡng châu Á phản ánh vai trò trong việc kết nối yếu tố thiên nhiên với đời sống tâm linh, đồng thời nhấn mạnh mối quan hệ giữa con người với thiên nhiên.

Ngôi đền hàng trăm nghìn tượng rắn ở Ấn Độ

Tín ngưỡng thờ thần rắn Naga là một phần quan trọng của văn hóa cổ Ấn Độ. Các thần Naga được miêu tả như những sinh vật thần thoại nửa người nửa rắn, tượng trưng cho sự sinh sôi, cái chết và tái sinh. Một trong những Naga nổi tiếng nhất là Mucalinda, con rắn đã che chở Đức Phật khi thiền định dưới gốc cây bồ đề.

Đến nay, Naga vẫn hiện diện mạnh mẽ trong đời sống tâm linh và văn hóa người Ấn. Đây là biểu tượng quyền năng tự nhiên và đại diện cho mối liên kết sâu sắc giữa con người với đất đai và nguồn nước.

Sự tôn vinh các vị thần rắn còn biểu hiện qua lễ hội Naga Panchami, được tổ chức vào tháng Shravan (tháng 7-8) hằng năm. Người dân tin rằng thần Naga đã kiểm soát lượng mưa và độ phì nhiêu của đất, nên trong lễ này, họ dâng lễ vật gồm sữa, hoa và cầu nguyện để được bảo vệ khỏi thiên tai, dịch bệnh.

Đường dẫn đến Đền thờ có hơn 30.000 tượng rắn bằng đá (Ảnh: Temples Of India)

Những hình ảnh rắn thần vẫn được tìm thấy trong đền đài, văn chương và nghệ thuật của Ấn Độ, nhấn mạnh vai trò của rắn trong đời sống tâm linh. Được bao phủ xung quanh là khu rừng rậm rạp, đền Mannarasala Sree Nagaraja là đền thờ thần Rắn lớn nhất và cổ xưa nhất tại Kerala (Ấn Độ). Trên con đường dẫn đến Đền thờ có hơn 30.000 tượng rắn bằng đá với nhiều kích cỡ khác nhau. 

Nhiều phụ nữ hiếm muộn đến đây thực hiện nghi lễ "Uruli Kamazhthal", tức là đặt một chiếc chuông kim loại úp ngược để cầu tự. Khi được như ý nguyện, họ thường trả lễ bằng cách dâng tặng những bức tượng rắn bằng đá nhỏ cho ngôi đền. Thế nên, số lượng tượng rắn và các biểu tượng rắn lên đến hơn 100.000 chiếc.

Theo người dân, những con rắn canh giữ ngôi đền và rất hiếm khi xảy ra tình trạng rắn cắn ở đây dù ngôi đền nằm giữa một khu vực rậm rạp cây cối.

Thần rắn bảo hộ ngôi đền giữa biển

Đền Tanah Lot là một trong những biểu tượng văn hóa, tâm linh ở Bali (Indonesia), được mệnh danh là thánh địa trên biển. Tên gọi "Tanah Lot" mang ý nghĩa "đất trong biển", thể hiện vị trí độc đáo của ngôi đền - nằm trên một khối đá giữa biển khơi.

Khi thủy triều xuống, ngôi đền cách bờ chỉ vài bước chân, nhưng khi thủy triều lên cao ngôi đền này như nổi lên mặt nước, biệt lập giữa biển khơi.

Khi thủy triều lên cao, đền Tanah Lot như nổi trên mặt nước (Ảnh: Shutterstock).

Theo sử sách địa phương, vào khoảng thế kỷ XV, tu sĩ Danghyang Nirartha đã đặt chân đến Bali truyền bá đạo Hindu và xây dựng các ngôi đền linh thiêng, trong đó có Tanah Lot. Để bảo vệ ngôi đền trước những thế lực xấu, ông đã hóa phép chiếc khăn của mình thành một con rắn khổng lồ để canh giữ nơi đây.

Ngày nay, người dân địa phương và du khách tin rằng ngôi đền vẫn được rắn thần bảo vệ và những con rắn biển trong các hang đá quanh đền chính là hậu duệ của con rắn thần này, mang sứ mệnh canh giữ ngôi đền linh thiêng.

Ngoài giá trị tâm linh, Tanah Lot còn là điểm đến nổi tiếng để thưởng ngoạn cảnh hoàng hôn. Khi thủy triều lên, ngôi đền như nổi giữa biển xanh, tạo nên khung cảnh kỳ vĩ thu hút hàng nghìn du khách mỗi ngày.

Tượng thần rắn dài 122m ở Thái Lan

Thần rắn Naga cũng có ảnh hưởng quan trọng trong tín ngưỡng Phật giáo Thái Lan. Tượng rắn khổng lồ tại Chùa Roi Phra Phutthabat Phu Manorom, tỉnh Mukdahan, miền Đông Bắc nước này, là một minh chứng cho sự tôn sùng của người dân dành cho thần Naga.

Bức tượng có chiều dài 122m, cao 20m, đường kính 1,5m, thân uốn lượn, chui qua các tảng đá lớn với đầu hướng về sông Mekong. Với vảy ngọc lam tỏa sáng dưới ánh mặt trời, tượng Naga gây ấn tượng mạnh với du khách bởi vẻ uy nghi, hùng vĩ.

Người dân Thái Lan tin rằng thần Naga có khả năng giao tiếp với con người và mang lại may mắn, bình an, hạnh phúc. Vì vậy, khi đến chùa, du khách thường thực hiện nghi thức cầu nguyện, đi quanh tượng Naga và buộc ruy băng đỏ vào cây gần đó để cầu nguyện cho một cuộc sống tốt đẹp hơn.

Góc chụp thần rắn cuộn tròn, hậu cảnh tượng Phật trắng khiến ai ghé thăm cũng muốn giơ máy ảnh lên (Ảnh: TCDLTL).

 Một bức tượng thần Naga nổi tiếng khác được xây dựng vào năm 2016 ở chùa Phra That Phanom (tỉnh Nakhon Phanom) có giá 9 triệu baht (khoảng 6,7 tỷ đồng). Tác phẩm điêu khắc này có 7 đầu, nặng 9 tấn, rộng 4,49m và cao 10,9m.

Theo truyền thuyết, thần Naga bảo vệ, canh gác cho ngôi chùa Phra That Phanom, nơi lưu giữ xá lợi của Đức Phật và là một trong những ngôi đền được tôn kính nhất ở Thái Lan.

Ngoài 2 bức tượng này, còn có nhiều tượng Naga đã được xây dựng trên khắp các ngôi chùa ở Thái Lan. Mỗi bức tượng Naga không chỉ là một công trình kiến trúc mà còn mang những giá trị tâm linh sâu sắc, thể hiện tín ngưỡng của người dân nơi đây.

Thần rắn là một hình tượng tâm linh sâu sắc trong nhiều nền văn hóa và tín ngưỡng. Sự sùng bái rắn không chỉ phản ánh khát vọng chinh phục tự nhiên, mà còn biểu hiện niềm tin linh thiêng qua các thế hệ.