Lâm Đồng: Ly kỳ chuyện tình dưới chân núi Voi và tục con gái "bắt chồng"

Chuyện tình bi đát dưới chân núi Voi

Thôn Đarahoa hay còn gọi là "làng Gà", nằm dưới chân núi Voi, xã Hiệp An, huyện Đức Trọng, Lâm Đồng vốn là nơi sinh sống của 340 hộ dân, trong đó 80% là người đồng bào dân tộc K'Ho. Suốt chiều dài lịch sử, người dân nơi đây sống trong hòa thuận, chăm chỉ làm ăn, từng ngày vun vén cho cuộc sống ấm no, hạnh phúc.

Ở trung tâm của làng, tượng gà trống với 9 cựa dài sắc nhọn ở chân từ lâu trở thành hình ảnh quen thuộc. Già trẻ, gái trai trong làng khi được hỏi về tượng gà đều kể vanh vách chuyện tình đầy lâm li bi đát của nàng Hơ Bia và chàng K'Tien.

Theo chị Ka Hằng (45 tuổi), dân tộc K'Ho, Bí thư chi bộ thôn Đarahoa, câu chuyện xoay quanh tượng gà phản ánh đời sống văn hóa, phong tục tập quán của đồng bào K'Ho.

Chị kể, thuở xưa, trong cộng đồng người K'Ho có cặp đôi trai tài, gái sắc, yêu nhau thắm thiết là nàng Hơ Bia và chàng K'Tien.

Do không muốn K'Tien làm rể nhà nghèo nên cha của chàng trai đã đưa ra thách cưới gồm nhiều trâu, bò, lễ vật… Đồng thời, yêu cầu nàng Hơ Bia phải sắm thêm sính lễ gà 9 cựa giống như truyền thuyết Sơn Tinh Thủy Tinh.

Tượng gà trống gắn với chuyện tình đầy bi đát của nàng Hơ Bia và chàng K'Tien tại thôn Đarahoa (Ảnh: Minh Hậu).

Vì yêu K'Tien, nàng Hơ Bia một mình lặn lội vào rừng sâu, núi thẳm để tìm gà 9 cựa, lễ vật. Nàng đi mãi, đi mãi rồi cuối cùng gục chết trong rừng. Chàng K'Tien mong nhớ người tình, không thấy Hơ Bia trở về nên đã vào rừng tìm kiếm. Khi thấy Hơ Bia chết, chàng đau đớn khóc than, rồi cùng chết bên người tình.

Con gái "bắt chồng", cha mẹ chia đất đai

Theo chị Ka Hằng, tượng gà 9 cựa gắn với câu chuyện của nàng Hơ Bia và chàng K'Tien đã trở thành nét độc đáo trong đời sống tinh thần của người dân địa phương. Ngày nay, người K'Ho ở Đarahoa vẫn giữ phong tục "bắt chồng" theo chế độ mẫu hệ. Sau khi làm lễ cưới, người chồng phải theo vợ về ở rể. Cặp đôi mới cưới sẽ được cha mẹ cô gái chia tài sản, nhà cửa, đất sản xuất.

Anh Woàng Thu Duy (45 tuổi), chồng chị Ka Hằng cho biết, anh quê gốc ở huyện Đạ Huoai (Lâm Đồng) và quen biết chị Hằng trong lần đi làm tại thành phố Đà Lạt.

Năm 2009, gia đình chị Hằng sắm sửa sính lễ rồi xuống Đạ Huoai để "bắt chồng". Anh Duy chia sẻ: "Những ngày đầu, khi theo vợ về thôn Đarahoa ở rể, tôi rất buồn, về sau quen dần".

Cũng theo anh Duy, sau khi tổ chức lễ cưới, vợ chồng anh được bên ngoại chia căn nhà nhỏ cùng 1ha đất để sản xuất. Về sau, các con của vợ chồng anh Duy đều làm thủ tục khai sinh theo họ mẹ.

Ông K'Cu, một trong những người cao niên ở thôn Đarahoa (Ảnh: Minh Hậu).

Ở làng Gà, ông K'Cu (65 tuổi) được biết đến là người làm ăn giỏi, có nhiều đất đai. Theo ông K'Cu, gia đình ông có 5 người con, trong đó có 4 cô con gái. Theo phong tục của người K'Ho, gia đình ông tổ chức lễ "bắt chồng" cho 4 người con gái và sau đó chia đất đai, tài sản.

Ông K'Cu nói: "2 con gái lấy chồng người K'Ho, 2 đứa còn lại lấy chồng dân tộc Kinh. Sau lễ cưới, tôi chia cho mỗi đứa 5.000m2 đất để làm ăn, sản xuất".

Theo ông K'Cu, sau khi được chia đất đai, các con của ông chăm chỉ làm ăn, có cuộc sống hòa thuận, hạnh phúc. 

Ông Trần Thanh Hoài, Phó Giám đốc Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch Lâm Đồng, cho biết tượng gà trống 9 cựa tại làng Đarahoa được xây dựng vào năm 1978 bởi kiến trúc sư Lữ Trúc Phương.

Một góc thôn Đarahoa, xã Hiệp An, huyện Đức Trọng, Lâm Đồng (Ảnh: Minh Hậu).

Công trình nằm trong dự án xây dựng hồ chứa nước sạch phục vụ người dân của làng Đarahoa. Tượng gà trống 9 cựa được kiến trúc sư Lữ Trúc Phương lấy cảm hứng từ chuyện tình nàng Hơ Bia và chàng K'Tien.

Theo ông Trần Thanh Hoài, phong tục "bắt chồng" của người K'Ho có lịch sử hàng trăm năm và đến nay vẫn còn lưu giữ.

"Trước đây, thủ tục thách cưới rất nặng, cần nhiều trâu, bò, chiêng ché… Hiện nay, thủ tục thách cưới, sính lễ được người dân giảm nhẹ, làm tượng trưng để phù hợp với cuộc sống hiện đại. Phong tục "bắt chồng" vẫn được đồng bào K'Ho duy trì khi các cặp đôi cùng dân tộc cưới nhau. Theo phong tục này, người chồng phải ở rể, con của cặp vợ chồng sẽ khai sinh họ mẹ theo chế độ mẫu hệ", ông Trần Thanh Hoài chia sẻ.