Tổng thống Nga Vladimir Putin (trái) và Tổng thống Mỹ Donald Trump trong một cuộc gặp năm 2017 (Ảnh: AFP).
"Thoạt nhìn, điều này có thể khiến một số người ngạc nhiên. Thật là sai lầm lớn khi nghĩ rằng đây chỉ là kế hoạch viển vông của chính quyền Mỹ mới", Tổng thống Vladimir Putin phát biểu tại Diễn đàn Bắc Cực Quốc tế ở Murmansk (Nga) ngày 27/3.
Nhà lãnh đạo Nga nhắc lại, Mỹ đã cân nhắc khả năng mua lại Greenland, vùng lãnh thổ tự trị của Đan Mạch, ngay từ thế kỷ XIX, nhưng quốc hội Mỹ không ủng hộ ý tưởng đó.
Kể từ khi nhậm chức, Tổng thống Mỹ Donald Trump nhiều lần bày tỏ mong muốn biến Greenland trở thành một phần lãnh thổ Mỹ và ông không loại trừ việc sử dụng sức mạnh quân sự hoặc kinh tế để thuyết phục Đan Mạch.
Thực tế, ông đã theo đuổi tham vọng này ngay ở nhiệm kỳ đầu, song không nhận được sự ủng hộ của giới chức Đan Mạch và Greenland.
Thủ tướng Đan Mạch Mette Frederiksen cho biết, họ đã thông báo với chính quyền Tổng thống Trump rằng Greenland không phải để bán và người dân tại đây không mong muốn trở thành một phần của nước Mỹ.
Greenland nằm ở vị trí chiến lược dọc theo tuyến đường ngắn nhất từ châu Âu đến Bắc Mỹ, rất quan trọng đối với hệ thống cảnh báo tên lửa đạn đạo của Mỹ.
Theo ông Ulrik Pram Gad, nhà nghiên cứu viên cấp cao tại Viện Nghiên cứu Quốc tế Đan Mạch, với vị trí chiến lược ở Bắc Cực, Greenland được đánh giá có ý nghĩa quan trọng đối với an ninh của Mỹ để đối phó với các cuộc tấn công tiềm tàng từ Nga.
Đặc biệt, trong bối cảnh toàn cầu nóng lên, băng ở Bắc Cực ngày càng tan nhanh, Greenland càng trở nên quan trọng về mặt chiến lược đối với Washington khi Nga thúc đẩy khai thác Bắc Cực. Băng tan sẽ giúp mở thêm các tuyến hàng hải qua Greenland cho cả tàu hàng và tàu quân sự.
Ngoài ra, Greenland còn hấp dẫn bởi nguồn tài nguyên khoáng sản dồi dào. Một khảo sát năm 2023 cho thấy ngoài dầu mỏ và khí tự nhiên, hòn đảo này còn có 25 trong tổng số 34 loại khoáng sản quý hiếm rất thiết yếu đối với công nghiệp bán dẫn như than chì, lithium, niken, coban và đất hiếm.
Các nhà địa chất tin rằng Greenland là nơi tồn tại của 43 trong số 50 loại đất hiếm với trữ lượng khổng lồ. Những tài nguyên thiên nhiên này có giá trị để sản xuất pin cho xe điện, cũng như cho một loạt ứng dụng trong lĩnh vực công nghệ xanh. Do vậy, Greenland nổi lên như mục tiêu số một của Mỹ.
Phát biểu hôm 24/3, ông Trump nhấn mạnh: "Tôi nghĩ Greenland sẽ thuộc về tương lai của chúng ta. Điều này rất quan trọng, xét về mặt an ninh quốc tế".
Ông cho biết thêm: "Chúng tôi đang làm việc với rất nhiều người dân Greenland, những người muốn thấy điều gì đó xảy ra liên quan đến việc họ được bảo vệ và chăm sóc đúng cách. Họ đang mời gọi chúng tôi. Không phải chúng tôi mời gọi họ. Chúng tôi đã được mời đến đó. Chúng tôi nhận được rất nhiều đề nghị".
Tham vọng Greenland của chính quyền Tổng thống Trump khiến Nga đặc biệt quan tâm. Moscow cho biết họ đang theo dõi những diễn biến liên quan đến chính quyền ông Trump và Greenland vì "lợi ích chiến lược" của Nga ở khu vực Bắc Cực.
Phát biểu tại diễn đàn hôm qua, Tổng thống Putin cho biết Nga ủng hộ hợp tác bình đẳng ở Bắc Cực, bất chấp thực tế là hợp tác quốc tế trong khu vực "đang trải qua thời kỳ khó khăn".
"Chúng tôi sẵn sàng hợp tác không chỉ với các quốc gia Bắc Cực mà còn với tất cả những ai, như chúng tôi, cùng chia sẻ trách nhiệm vì một tương lai ổn định, bền vững cho hành tinh và có thể đưa ra những quyết định cân bằng trong nhiều thập niên tới", ông nói.
