14/03/2025 16:02
Toàn bộ nhôm, thép được bán vào Mỹ sẽ chịu thuế 25% tác động không nhỏ đến thị trường thép toàn cầu, trong đó có Việt Nam - Ảnh: N.NGHI
Dù nhận định vẫn có những cơ hội trước các tác động của chính sách thuế này, song nhiều doanh nghiệp và hiệp hội ngành Thép mạ giá rẻ từ Trung Quốc tràn qua ồ ạt, doanh nghiệp Việt kiến nghị Bộ Công ThươngCổ phiếu lao dốc, tập đoàn thép ông Lê Phước Vũ hé lộ thương vụ nghìn tỉ 'cứu giá'
Thêm vào đó còn có sự bất ổn của thị trường thế giới, đứt gãy chuỗi cung ứng, việc tăng chi phí vận chuyển, nguyên vật liệu và sự thay đổi chính sách thương mại của các nước lớn", ông Thái phân tích.
Đối với thị trường Mỹ, năm 2024 Việt Nam đứng thứ 8 xuất khẩu sản phẩm thép vào nước này với 938 triệu USD - tăng gần 159% so với 2023 nhưng chỉ chiếm 3,1% tổng kim ngạch.
Việc các nước chịu áp thuế 25%, ông Thái cho rằng trong ngắn hạn thép Việt vẫn có cơ hội xuất vào thị trường này do năng lực cung ứng nội địa (Mỹ) chưa thể đáp ứng ngay và từ năm 2018 hầu hết thép Việt Nam vào thị trường này đều đã bị áp thuế 25%.
Tuy vậy, ông Thái nhận định lợi thế này có thể nhanh chóng mất đi do các quyết định điều tra phòng vệ thương mại của Mỹ. Năm 2024, nước này khởi xướng điều tra kép chống bán phá giá và chống trợ cấp với thép chống ăn mòn, trong khi doanh nghiệp thép Việt Nam cũng đang phải đối diện với nhiều vụ kiện khác.
Các doanh nghiệp thép nhận định có cơ hội trước mắt nhưng về lâu dài sẽ gặp khó khăn - Ảnh: N.NGHI
Ngành nhôm: cơ hội và khó khăn đều có
Đối với các doanh nghiệp nhôm, việc áp thuế cũng đặt ra không ít lo lắng trong bối cảnh thị trường chưa thực sự tươi sáng. Một đại diện của Hiệp hội Nhôm Việt Nam (VAA) cho hay năm 2018 ngành nhôm mới chỉ chịu mức thuế 10%, đến nay mức thuế này đã tăng lên 25%.
Với kim ngạch xuất khẩu khoảng 479 triệu USD, việc Mỹ tăng thuế nhập khẩu khiến các doanh nghiệp ngành nhôm lo lắng về khả năng xuất khẩu trong tương lai bởi nước này đang chiếm khoảng 60% tổng kim ngạch của toàn ngành.
Theo đó, vị này chỉ ra những thách thức. Đó là doanh nghiệp trực tiếp chịu tác động từ chính sách sẽ phải đối diện với nguy cơ giảm đơn hàng xuất khẩu, thu hẹp lợi nhuận. Trên thực tế, đơn hàng của doanh nghiệp tạm thời chững lại từ tháng 2-2025 để nghe ngóng khả năng tình hình.
Cùng với đó, giá nhôm nguyên liệu thế giới liên tục biến động, "nhảy múa" trước các chính sách, gây khó khăn cho nhà sản xuất nhôm của Việt Nam trong kế hoạch chuẩn bị nguyên liệu.
Tuy vậy, đại diện VAA cũng nhận thấy có những cơ hội. Đó là tác động của chính sách này lên hầu hết các thị trường xuất khẩu là tương tự nhau, ngoại trừ hàng hóa của Trung Quốc đang bị bổ sung mức thuế 10% và nhôm của Nga đang bị áp thuế 200%.
Vì vậy, nếu không có các trường hợp loại trừ nào thì sức cạnh tranh của hàng hóa nhôm Việt Nam không có nhiều thay đổi với các thị trường quốc tế, song lại có lợi thế hơn hàng hóa của Trung Quốc do nguy cơ chiến tranh thương mại Mỹ - Trung tiếp tục leo thang.
Một rủi ro khác là nguy cơ hàng nhôm, thép Trung Quốc lẩn tránh xuất xứ qua Việt Nam hoặc ASEAN để né thuế từ Mỹ. Đại diện VAA cảnh báo nếu không kiểm soát tốt, doanh nghiệp Việt có thể bị cuốn vào các tranh chấp thương mại.
Khi thị trường xuất khẩu giảm, nhà máy nhôm Việt Nam đang dư thừa công suất sẽ phải quay trở lại thị thường nội địa, gây sức ép trong nước. Chưa kể các nhà máy Trung Quốc đang dư thừa công suất rất lớn sẽ khiến hàng hóa tràn sang nhiều hơn, cạnh tranh khốc liệt.
Nguồn: Ủy ban Thương mại quốc tế Mỹ (USITC). Tổng hợp: N.AN
Nỗ lực định hình lại sản phẩm, thị trường
Trước tình thế này, nhiều đơn vị đã chủ động đưa ra giải pháp ứng phó. Theo ông Đồng Đức Trọng - phó tổng giám đốc Công ty TNHH công nghiệp Chính Đại, công ty đang làm việc với bộ phận pháp chế bên Mỹ và ở Việt Nam để đánh giá xem các mã HsCode nào sẽ bị ảnh hưởng.
Qua việc này cũng là cơ hội mới, thay vì mất nhiều thời gian vào những sản phẩm thô thì chuyển sang tập trung vào những sản phẩm có giá trị cao và những sản phẩm có giá trị hoàn thiện cho khách hàng quốc tế.
Các doanh nghiệp cũng chủ động khai thác những cơ hội ngách của thị trường, khi miếng bánh thuế được "chia đều" cho tất cả các nước. Một doanh nghiệp ngành thép cho hay chính sách thuế đồng đều của Mỹ có thể làm đứt gãy chuỗi cung ứng thép giá rẻ từ các nước khác, trong khi sản xuất nội địa Mỹ khó bù đắp ngay khoảng trống.
"Đây là cơ hội để Việt Nam đàm phán miễn thuế, tận dụng vị thế
Theo các doanh nghiệp, vẫn có thể kỳ vọng vào thị trường nội địa nếu tận dụng được làn sóng đầu tư công xây dựng cơ sở hạ tầng - Ảnh: QUANG ĐỊNH
Nhà nước và doanh nghiệp cùng hành động
Theo Sở Giao dịch hàng hóa Việt Nam, dù chính sách thuế của Mỹ gây hiệu ứng domino lên chuỗi cung ứng toàn cầu, thị trường vẫn đủ sức hấp thụ nguồn cung thép. Các doanh nghiệp không nên quá lo ngại mà cần chủ động nâng cao năng lực nội tại, đổi mới công nghệ, sản xuất sản phẩm cao cấp, tối ưu chi phí để tăng biên lợi nhuận.
Ở diễn biến khác, theo thông tin của Tuổi Trẻ, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên dẫn đầu đoàn công tác của bộ này đến Mỹ để làm việc về các vấn đề liên quan đến trao đổi thương mại, hợp tác kinh tế của hai nước từ ngày 12-3.
Trước đó, trả lời câu hỏi của Tuổi Trẻ về tác động của các chính sách thương mại của Mỹ tới Việt Nam, Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân cho hay Bộ trưởng Diên sẽ trực tiếp gặp trưởng Cơ quan đại diện thương mại Mỹ (USTR), nhằm "trao đổi và tiếp nối mối quan hệ đang rất tốt đẹp giữa Việt Nam và Mỹ".
Theo nguồn tin, cùng với việc trao đổi với trưởng đại diện USTR, bộ trưởng Bộ Công Thương cũng sẽ làm việc với nhiều cơ quan liên quan của nước này nhằm tiếp tục trao đổi các vấn đề mà trước đó Đại sứ quán Việt Nam tại Mỹ, Cơ quan thương vụ Việt Nam tại Mỹ đã liên tục làm việc, chuyển tải thông điệp tới phía Mỹ về mong muốn duy trì và xây dựng mối quan hệ kinh tế, thương mại hài hòa, bền vững, hai bên cùng có lợi.
Việt Nam không có bất cứ chính sách nào có thể gây phương hại đến người lao động hay an ninh quốc gia của Mỹ.
Nhiều doanh nghiệp và hiệp hội kỳ vọng chuyến đi của bộ trưởng Bộ Công Thương lần này sẽ mang đến những kết quả tốt đẹp cho chính sách thuế, thương mại của Mỹ với Việt Nam và thúc đẩy quan hệ thương mại hai nước, phát huy lợi thế của hai nền kinh tế có tính bổ sung cho nhau.
Kỳ vọng này xuất phát từ việc hàng hóa Việt Nam xuất sang Mỹ chủ yếu là cạnh tranh với các nước thứ ba, không cạnh tranh trực tiếp với doanh nghiệp Mỹ và còn tạo điều kiện để người tiêu dùng Mỹ được sử dụng hàng hóa rẻ của Việt Nam.
Trước đó, gửi cảnh báo tới các hiệp hội và doanh nghiệp, Cơ quan thương vụ Việt Nam tại Mỹ cho hay việc Mỹ sẽ áp dụng bổ sung thuế 25% với nhôm và thép nhập khẩu sẽ gây ra ảnh hưởng tiêu cực đến các nước xuất khẩu nhôm thép vào Mỹ trong thời gian tới.
Hiện Mỹ phụ thuộc vào nhu cầu nhập khẩu thép (chiếm 12 - 15%) và nhôm (chiếm 40 - 45%), nên nếu Mỹ áp dụng với toàn bộ hàng hóa nhập khẩu, Việt Nam vẫn có nhiều cơ hội tiếp tục xuất khẩu vì thực tế năng lực sản xuất của các nhà sản xuất thép, nhôm của Mỹ chưa thể đáp ứng ngay nhu cầu trong nước.
Tuy nhiên, biên độ lợi nhuận của các doanh nghiệp xuất khẩu sẽ giảm xuống.
Theo đánh giá của các chuyên gia, quyết định áp thuế 25% lên nhôm, thép nhập khẩu vào Mỹ đã diễn ra trong nhiệm kỳ đầu của Tổng thống Mỹ Donald Trump vào năm 2018, nhưng lần này khốc liệt hơn với việc xóa bỏ mọi ưu đãi từng dành cho các đối tác như Canada, Mexico, EU hay Nhật Bản.
Nhiều doanh nghiệp xuất khẩu thép sang Mỹ cho hay thách thức song cho rằng đây cũng là cơ hội để doanh nghiệp tập trung vào những sản phẩm có giá trị hơn, chất lượng hơn nhằm đáp ứng được thị trường quốc tế đối với các sản phẩm thép.
Thứ trưởng Nguyễn Sinh Nhật Tân cũng chia sẻ Bộ Công Thương cũng đã chủ động phối hợp với các ngành hàng để chuẩn bị ứng phó với các kịch bản khác nhau.
Tuy nhiên, để ứng phó với các biến động và khó khăn, ngoài nỗ lực từ Chính phủ, các bộ ngành còn phải dựa vào sự nhạy bén, chủ động bám sát thị trường và khả năng thích ứng, tìm tòi và phát triển năng lực cạnh tranh của bản thân các doanh nghiệp.
Theo đó, ông khuyến nghị các doanh nghiệp cần tiếp tục chủ động xây dựng lộ trình và giải pháp nhằm đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, nâng cao chất lượng sản phẩm, đảm bảo tiêu chuẩn kỹ thuật, lao động, môi trường...
Đặc biệt cần chú trọng kiểm soát xuất xứ nguồn cung nguyên vật liệu phục vụ sản xuất, cũng như đánh giá thận trọng việc hợp tác đầu tư với các doanh nghiệp của những nước đang có căng thẳng thương mại với Mỹ.
Các nước phản ứng thế nào?
Theo Đài CNN, động thái áp thuế này sẽ giúp Washington tạo sân chơi bình đẳng hơn cho ngành sản xuất nội địa nhưng lại có nguy cơ đẩy giá nhiều mặt hàng tiêu dùng và công nghiệp lên cao.
Sản phẩm nào "dính" đến nhôm, thép cũng bị ảnh hưởng
Hãng tin Reuters cho biết các mức thuế mới của Tổng thống Mỹ Donald Trump sẽ ảnh hưởng đến hàng loạt sản phẩm làm từ nhôm và thép, với tổng giá trị nhập khẩu lên tới 147,3 tỉ USD. Trong đó, các linh kiện nhôm dành cho ô tô, xe tải, xe buýt, máy kéo và các phương tiện chuyên dụng khác bị áp thuế lên đến 25 tỉ USD.
Thuế quan cũng nhắm vào các sản phẩm nội thất kim loại với tổng giá trị nhập khẩu 15 tỉ USD, cùng với nhiều vật liệu xây dựng và cơ khí quan trọng khác.
Ngoài ra, các thiết bị gia dụng như bồn rửa bằng thép không gỉ, chảo nhôm, bếp gas cũng nằm trong danh sách bị đánh thuế. Một số sản phẩm đặc thù khác như đinh tán, bu lông và móng ngựa cũng không nằm ngoài phạm vi chịu thuế 25%.
Theo dữ liệu từ Bộ Thương mại Mỹ, quốc gia này đã nhập khẩu tổng cộng 31,3 tỉ USD sắt và thép, cùng với 27,4 tỉ USD kim loại trong năm 2024.
Một công nhân ở Canada đang kiểm tra cuộn thép trước khi Thủ tướng Canada sắp nhậm chức Mark Carney ghé thăm nhà máy - Ảnh: Reuters
Canada, EU áp thuế khác để trả đũa
Canada là đối tác xuất khẩu thép, nhôm và kim loại lớn nhất của Mỹ vào năm ngoái, với tổng giá trị đạt 11,4 tỉ USD đối với nhôm và 7,6 tỉ USD đối với sắt và thép.
Về nhôm, các nguồn cung cấp lớn khác cho Mỹ gồm có Trung Quốc, Mexico và Các Tiểu vương quốc Ả Rập thống nhất (UAE). Trong khi đó, về thép, các đối tác thương mại hàng đầu của Mỹ là Brazil, Mexico và Hàn Quốc.
Ngay sau khi mức thuế 25% của Mỹ chính thức có hiệu lực, nhiều nước đã ngay lập tức đưa ra những tuyên bố cứng rắn cùng các động thái trả đũa lại với hàng hóa xuất khẩu của Washington.
Ngày 12-3, Canada tuyên bố rằng nước này sẽ áp thuế đối ứng 25% đối với hơn 20 tỉ USD hàng hóa nhập khẩu từ Mỹ, áp dụng với thép, nhôm và các mặt hàng khác như máy tính, dụng cụ thể thao, máy nước nóng và các sản phẩm từ gang của Mỹ.
Theo Bộ trưởng Tài chính Canada Dominic LeBlanc, việc áp thuế này có hiệu lực từ ngày 13-3.
Đáng chú ý, các biện pháp thuế quan mới này được bổ sung vào mức thuế 25% mà Ottawa đã áp lên 30 tỉ USD hàng hóa Mỹ vào ngày 4-3 để đáp trả chính sách thuế trước đó của ông Trump.
Những sản phẩm bị áp thuế gồm nước cam, bơ lạc, rượu vang, bia, cà phê, đồ gia dụng, quần áo, giày dép, xe máy, mỹ phẩm, bột gỗ, giấy...
Bên cạnh Canada, Liên minh châu Âu (EU) cũng chỉ trích mức thuế mới của ông Trump, cáo buộc chính sách này "không hề chính đáng" và ngay lập tức công bố áp thuế trả đũa đối với các mặt hàng xuất khẩu của Mỹ trị giá 28 tỉ USD bao gồm rượu bourbon, xe máy và du thuyền. Các biện pháp này sẽ có hiệu lực vào đầu tháng 4.
"Chúng tôi rất tiếc khi phải áp dụng biện pháp này. Thuế quan về bản chất thì cũng chỉ là thuế. Chúng có hại cho doanh nghiệp và còn tệ hơn đối với người tiêu dùng. Chúng làm gián đoạn chuỗi cung ứng và gây bất ổn cho nền kinh tế" - Chủ tịch ủy ban châu Âu, bà Ursula der Leyen, chia sẻ.
Mexico chờ đến ngày 2-4
Tổng thống Mexico, bà Claudia Sheinbaum, cho biết nước này sẽ chờ đến ngày 2-4 để quyết định có đáp trả thuế thép và nhôm của Mỹ hay không.
Được biết, đây cũng là thời điểm mức thuế 25% mà Washington tuyên bố áp lên toàn bộ hàng nhập khẩu từ Canada và Mexico dự kiến có hiệu lực, sau hai lần trì hoãn kể từ kế hoạch ban đầu vào ngày 1-2.
Thủ tướng Úc Anthony Albanese dù chỉ trích mức thuế này là "hoàn toàn vô lý" và "đi ngược lại tinh thần hữu nghị giữa hai quốc gia", nhưng vẫn khẳng định nước này sẽ không áp thuế trả đũa.
Dự báo triển vọng ngành thép trước tin áp thuế từ ông Trump
