Đánh giá hiệu quả chuyển đổi số trong hoạt động du lịch tại TP. Đà Nẵng: Thực trạng và giải pháp

ThS. Nguyễn Thị Minh Thương

Trường Đại học Công nghệ Đồng Nai

Email: nguyenthiminhthuong@dntu.edu.vn

Tóm tắt

Chuyển đổi số (CĐS) là xu hướng tất yếu và là động lực quan trọng thúc đẩy sự phát triển của ngành du lịch toàn cầu, đặc biệt trong bối cảnh hậu đại dịch Covid-19. Tại Việt Nam, Đà Nẵng là một trong những địa phương đi đầu trong việc ứng dụng công nghệ số vào ngành du lịch, góp phần nâng cao khả năng cạnh tranh và phát triển bền vững. Các sáng kiến như: sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong dịch vụ du lịch, triển khai cổng thông tin điện tử, ứng dụng VR/AR vào trải nghiệm tham quan đã giúp Đà Nẵng đạt mức tăng trưởng du lịch trực tuyến lên đến 25% vào năm 2023. Nghiên cứu này sẽ đánh giá hiệu quả của CĐS trong ngành du lịch Đà Nẵng dựa trên các tiêu chí về cải thiện dịch vụ, tối ưu hóa quản lý và tác động đến phát triển bền vững. Đồng thời, nghiên cứu cũng phân tích các thách thức như mức độ sẵn sàng của doanh nghiệp, khả năng tiếp cận công nghệ của du khách và vấn đề an ninh dữ liệu. Cuối cùng, bài viết đề xuất các giải pháp chiến lược nhằm khai thác tối đa tiềm năng của công nghệ số, đảm bảo sự phát triển bền vững và nâng cao lợi thế cạnh tranh của Đà Nẵng trong ngành du lịch.

Từ khóa: chuyển đổi số, du lịch, hiệu quả, TP. Đà Nẵng

Summary

Digital transformation is an inevitable trend and a crucial driving force for the development of the global tourism industry, especially in the post-Covid-19 pandemic context. In Vietnam, Da Nang is one of the leading localities in applying digital technology to the tourism industry, contributing to improving competitiveness and sustainable development. Initiatives such as using artificial intelligence (AI) in tourism services, deploying electronic information portals, and applying VR/AR to sightseeing experiences have helped Da Nang achieve online tourism growth of up to 25% by 2023. This study will evaluate the effectiveness of digital transformation in Da Nang's tourism industry based on criteria of service improvement, management optimization, and impact on sustainable development. At the same time, the study also analyzes challenges such as business readiness, visitors' access to technology, and data security issues. Finally, the article proposes strategic solutions to maximize the potential of digital technology, ensure sustainable development, and enhance Da Nang's competitive advantage in the tourism industry.

Keywords: digital transformation, tourism, efficiency, Da Nang City

Giới thiệu

Trong thời đại công nghệ phát triển mạnh mẽ, CĐS không chỉ là một sự lựa chọn, mà đã trở thành điều kiện bắt buộc để nâng cao sức cạnh tranh của ngành du lịch. Theo báo cáo của McKinsey & Company (2022), các doanh nghiệp du lịch ứng dụng công nghệ số có mức độ hài lòng của khách hàng cao hơn 35% so với các doanh nghiệp truyền thống. Tại Việt Nam, Đà Nẵng nổi bật là thành phố tiên phong trong việc ứng dụng công nghệ vào hoạt động du lịch, đặc biệt là sau đại dịch Covid-19. Các sáng kiến như sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong dịch vụ du lịch, triển khai cổng thông tin điện tử, ứng dụng VR/AR vào trải nghiệm tham quan đã giúp Đà Nẵng thu hút hơn 8 triệu lượt khách trong năm 2023, tăng 20% so với năm 2022 (Sở Du lịch Đà Nẵng, 2024). Vì vậy, việc tiến hành nghiên cứu nhằm đánh giá hiệu quả của các biện pháp CĐS đã được triển khai tại Đà Nẵng, đồng thời đưa ra những khuyến nghị chiến lược góp phần giúp Thành phố khai thác tối đa lợi ích từ công nghệ số.

CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ CĐS TRONG DU LỊCH

Khái niệm về CĐS

CĐS (Digital Transformation) là quá trình ứng dụng công nghệ số vào các hoạt động kinh doanh, quản lý và dịch vụ nhằm tạo ra giá trị mới, nâng cao hiệu quả và tối ưu hóa trải nghiệm của khách hàng. CĐS trong du lịch giúp cải thiện sự tương tác giữa doanh nghiệp và du khách, đồng thời tối ưu hóa các quy trình vận hành, nâng cao hiệu suất kinh doanh.

Các thành phần cốt lõi của CĐS trong du lịch

CĐS trong ngành du lịch bao gồm nhiều yếu tố cốt lõi: Dữ liệu lớn (Big Data): Giúp doanh nghiệp phân tích hành vi khách hàng, dự báo xu hướng du lịch và tối ưu hóa chiến lược tiếp thị; Trí tuệ nhân tạo (AI) và Chatbot: Cung cấp thông tin và tư vấn tự động cho du khách, hỗ trợ quá trình tìm kiếm và đặt dịch vụ một cách thông minh; Thực tế ảo (VR) và Thực tế tăng cường (AR): Mang lại trải nghiệm tham quan ảo tại các điểm du lịch, giúp du khách khám phá địa điểm trước khi quyết định đặt vé; Internet vạn vật (IoT): Tối ưu hóa hoạt động khách sạn, quản lý cơ sở lưu trú thông qua các cảm biến thông minh.

Ứng dụng CĐS trong ngành du lịch

Hiện nay, CĐS đã được áp dụng mạnh mẽ vào nhiều lĩnh vực trong du lịch, như: Hệ thống đặt phòng và vé trực tuyến: Giúp du khách dễ dàng tìm kiếm thông tin, đặt phòng khách sạn và mua vé tham quan qua nền tảng trực tuyến; Ứng dụng di động và nền tảng số: Hỗ trợ tra cứu thông tin, bản đồ du lịch và gợi ý hành trình cho khách du lịch một cách nhanh chóng và thuận tiện; Marketing số: Sử dụng quảng cáo trực tuyến, email marketing và các nền tảng truyền thông xã hội để tiếp cận khách hàng tiềm năng; Quản lý du lịch thông minh: Hệ thống phân tích dữ liệu hỗ trợ chính quyền địa phương theo dõi tình hình du lịch, tối ưu hóa các chiến lược phát triển và đảm bảo cung cấp dịch vụ hiệu quả.

Tác động của CĐS đối với du lịch

CĐS mang lại nhiều lợi ích quan trọng cho ngành du lịch, bao gồm: Nâng cao trải nghiệm du khách: Công nghệ giúp cá nhân hóa hành trình du lịch, cung cấp thông tin chi tiết theo thời gian thực và tối ưu hóa trải nghiệm của khách du lịch; Tối ưu hóa hoạt động kinh doanh: Doanh nghiệp có thể giảm chi phí vận hành, tăng khả năng cạnh tranh và tiếp cận thị trường rộng lớn hơn; Phát triển du lịch bền vững: CĐS giúp quản lý tài nguyên, bảo vệ môi trường và giảm thiểu tác động tiêu cực của hoạt động du lịch; Đẩy mạnh CĐS trong du lịch góp phần xây dựng hệ sinh thái du lịch thông minh tại các điểm đến như Đà Nẵng.

THỰC TRẠNG CĐS TRONG DU LỊCH ĐÀ NẴNG

Tổng quan về CĐS trong du lịch Đà Nẵng

Đà Nẵng là một trong những địa phương tiên phong trong việc áp dụng CĐS vào ngành du lịch nhằm nâng cao trải nghiệm du khách và tối ưu hóa hiệu quả quản lý. Thành phố đã đầu tư mạnh vào xây dựng Cổng thông tin du lịch điện tử, phát triển ứng dụng công nghệ VR360 – “Một chạm đến Đà Nẵng” và tổ chức hội chợ du lịch trực tuyến. Ngoài ra, Đà Nẵng cũng đã triển khai Scan 3D tại Bảo tàng Điêu khắc Chăm, xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu dùng chung – Big Data để chia sẻ thông tin giữa chính quyền và doanh nghiệp.

Ứng dụng công nghệ trong ngành du lịch

CĐS tại Đà Nẵng đã diễn ra mạnh mẽ trên nhiều lĩnh vực:

- Đặt phòng và dịch vụ trực tuyến: Các nền tảng đặt phòng khách sạn, mua vé tham quan trực tuyến giúp du khách dễ dàng tiếp cận và lựa chọn dịch vụ từ xa.

- Hệ thống trí tuệ nhân tạo (AI) và Chatbot: Sở Du lịch Đà Nẵng đã sử dụng AI để hỗ trợ thông tin và tư vấn khách du lịch, đồng thời ứng dụng Chatbot vào các nền tảng Zalo và Facebook, giúp giải đáp thắc mắc nhanh chóng.

- Ứng dụng thực tế ảo (VR) và thực tế tăng cường (AR): Các điểm du lịch nổi bật như: Bảo tàng Điêu khắc Chăm đã áp dụng công nghệ này để nâng cao trải nghiệm tham quan.

- Sàn thương mại điện tử du lịch: Các doanh nghiệp địa phương được khuyến khích tham gia vào hệ sinh thái số hóa để tối ưu chi phí vận hành, đồng thời đảm bảo quản lý nhà nước hiệu quả hơn.

Những thách thức trong CĐS

Bên cạnh những kết quả đã đạt được, CĐS trong ngành du lịch Đà Nẵng vẫn gặp một số khó khăn:

- Thiếu hụt nguồn nhân lực số: Theo khảo sát, hơn 60% nhân viên ngành du lịch chưa được đào tạo chuyên sâu về công nghệ (Sở Du lịch Đà Nẵng, 2024). Điều này làm hạn chế khả năng vận hành các hệ thống số.

- Chi phí đầu tư cao: Do hạn chế về tài chính khiến các doanh nghiệp vừa và nhỏ trở nên khó khăn hơn trong việc tiếp cận công nghệ.

- Vấn đề bảo mật và an toàn thông tin: Việc ứng dụng công nghệ số đòi hỏi các biện pháp bảo mật nghiêm ngặt, nhưng vẫn có 38% doanh nghiệp chưa có chính sách an toàn dữ liệu rõ ràng, tiềm ẩn nguy cơ rò rỉ thông tin khách hàng (Sở Thông tin và Truyền thông Đà Nẵng, 2024).

- Khả năng thích nghi của du khách và doanh nghiệp: Một số khách du lịch và doanh nghiệp truyền thống vẫn chưa quen với hệ thống thanh toán điện tử và các ứng dụng số hóa, làm giảm hiệu quả của quá trình chuyển đổi.

CÁC YẾU TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN CĐS TRONG DU LỊCH ĐÀ NẴNG

Một là, hạ tầng công nghệ thông tin là nền tảng cốt lõi quyết định sự thành công của chuyển đổi số trong ngành du lịch tại Đà Nẵng. Theo báo cáo của Sở Thông tin và Truyền thông Đà Nẵng (2024), Thành phố đã đầu tư trên 500 tỷ đồng để nâng cấp hệ thống mạng viễn thông, mở rộng phạm vi phủ sóng Wi-Fi miễn phí tại các điểm du lịch trọng yếu. Đồng thời, Đà Nẵng cũng đang xây dựng hệ thống dữ liệu lớn (Big Data) nhằm tích hợp thông tin từ các doanh nghiệp và cơ quan quản lý để tối ưu hóa việc ra quyết định và nâng cao trải nghiệm du khách. Tuy nhiên, một số khu vực ngoại vi vẫn chưa được kết nối internet tốc độ cao, gây ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng dịch vụ số của du khách.

Hai là, chính sách và sự hỗ trợ của chính quyền. Chính quyền TP. Đà Nẵng đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy chuyển đổi số thông qua các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp du lịch. Theo Quyết định số 356/QĐ-UBND, ngày 19/02/2024, phê duyệt điều chỉnh cục bộ Quy hoạch chung thành phố Đà Nẵng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, thì Thành phố đã triển khai nhiều chương trình tài trợ lên đến 50% chi phí đầu tư công nghệ cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ trong ngành du lịch. Đồng thời, các hội thảo chuyên sâu về ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (Big Data) và thực tế ảo (VR) đã được tổ chức nhằm nâng cao nhận thức và năng lực của doanh nghiệp. Tuy nhiên, theo báo cáo của Sở Du lịch Đà Nẵng (2024), khoảng 37% doanh nghiệp nhỏ vẫn gặp khó khăn trong việc tiếp cận các chính sách ưu đãi do thiếu kiến thức về công nghệ số.

Ba là, nhận thức và khả năng thích ứng của doanh nghiệp. Nhận thức và mức độ sẵn sàng của doanh nghiệp là yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến quá trình chuyển đổi số. Theo khảo sát của Trung tâm Xúc tiến Du lịch Đà Nẵng (2024), có đến 42% doanh nghiệp du lịch trên địa bàn chưa có kế hoạch cụ thể cho chuyển đổi số do hạn chế về nguồn lực tài chính và nhân sự. Đáng chú ý, chỉ 28% doanh nghiệp du lịch tại Đà Nẵng đang triển khai ứng dụng công nghệ thực tế ảo (VR) hoặc trí tuệ nhân tạo (AI) vào hoạt động kinh doanh, thấp hơn so với mức trung bình 45% của khu vực Đông Nam Á (Google Travel Insights, 2023). Điều này cho thấy cần có thêm các chính sách khuyến khích mạnh mẽ hơn để thúc đẩy doanh nghiệp tích cực tham gia vào quá trình chuyển đổi số.

Bốn là, hành vi tiêu dùng của du khách đang thay đổi đáng kể trong thời đại số. Theo báo cáo của Google Travel Insights (2023), hơn 67% du khách quốc tế sử dụng nền tảng số để tìm kiếm thông tin, đặt phòng và mua vé tham quan trước khi đến điểm đến du lịch. Riêng tại Đà Nẵng, khảo sát của Sở Du lịch thành phố (2024) cho thấy hơn 72% du khách có xu hướng ưu tiên các dịch vụ số như đặt vé điện tử, thanh toán không tiền mặt và sử dụng ứng dụng hướng dẫn du lịch ảo. Do đó, việc đẩy mạnh chuyển đổi số không chỉ giúp tối ưu hóa trải nghiệm của du khách mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc tăng cường khả năng cạnh tranh của điểm đến du lịch.

Năm là, bảo mật dữ liệu và an toàn thông tin. Khi chuyển đổi số được triển khai mạnh mẽ, vấn đề bảo mật dữ liệu và an toàn thông tin cá nhân của du khách trở thành một thách thức lớn. Theo báo cáo của Hiệp hội An ninh mạng Việt Nam (2024), khoảng 39% doanh nghiệp du lịch tại Đà Nẵng chưa có chính sách bảo mật thông tin chặt chẽ, làm tăng nguy cơ rò rỉ dữ liệu khách hàng. Ngoài ra, trong năm 2023, đã có ít nhất 15 vụ tấn công mạng nhắm vào các hệ thống đặt phòng và thanh toán trực tuyến tại Đà Nẵng, gây thiệt hại ước tính trên 2 triệu USD (VNCERT, 2024). Vì vậy, việc nâng cao nhận thức về an toàn thông tin và triển khai các biện pháp bảo mật nghiêm ngặt là điều kiện tiên quyết để đảm bảo quá trình chuyển đổi số diễn ra an toàn và hiệu quả.

GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ CĐS TRONG DU LỊCH ĐÀ NẴNG

Để nâng cao hiệu quả CĐS trong du lịch, TP. Đà Nẵng cần triển khai đồng bộ các giải pháp từ nâng cấp hạ tầng, đào tạo nguồn nhân lực đến xây dựng cơ chế chính sách hỗ trợ doanh nghiệp. Cụ thể như sau:

Trước tiên, hoàn thiện hạ tầng số là yếu tố cốt lõi nhằm đảm bảo sự phát triển bền vững của du lịch thông minh. Thành phố cần tiếp tục đầu tư vào mở rộng hệ thống mạng 5G và Wi-Fi công cộng tại các khu du lịch, giúp du khách dễ dàng tiếp cận các dịch vụ trực tuyến. Ngoài ra, chính quyền có thể hợp tác với các doanh nghiệp viễn thông để triển khai các gói dữ liệu miễn phí ưu tiên riêng cho đối tượng là khách du lịch.

Thứ hai, phát triển nguồn nhân lực số là một trong những giải pháp quan trọng. Thành phố cần mở các khóa đào tạo chuyên sâu về công nghệ số cho doanh nghiệp du lịch, đặc biệt tập trung vào trí tuệ nhân tạo AI, phân tích dữ liệu lớn và an ninh mạng. Theo khảo sát của Sở Du lịch Đà Nẵng năm 2024, hơn 60% nhân sự ngành du lịch chưa được đào tạo chuyên sâu về công nghệ, đặt ra yêu cầu cấp thiết trong việc nâng cao kỹ năng số cho lực lượng lao động.

Thứ ba, tăng cường bảo mật dữ liệu và an ninh mạng. Chính quyền Đà Nẵng cần phối hợp với các chuyên gia công nghệ để xây dựng hệ thống bảo vệ thông tin du khách và doanh nghiệp, đồng thời áp dụng các tiêu chuẩn bảo mật quốc tế nhằm giảm thiểu nguy cơ tấn công mạng.

Thứ tư, Thành phố cũng cần đẩy mạnh ứng dụng công nghệ VR/AR trong quảng bá du lịch. Việc số hóa điểm đến không chỉ giúp du khách có cái nhìn chân thực hơn về địa điểm tham quan mà còn tạo động lực thúc đẩy lượng đặt chỗ và giao dịch trực tuyến. Theo báo cáo của Google Travel Insights (2023), 67% du khách toàn cầu có xu hướng lựa chọn các điểm đến có trải nghiệm ảo trước khi đưa ra quyết định đặt vé.

Thứ năm, chính quyền cần xây dựng các cơ chế hỗ trợ tài chính để khuyến khích doanh nghiệp vừa và nhỏ tham gia vào quá trình CĐS. Các chính sách ưu đãi về thuế, quỹ hỗ trợ đầu tư công nghệ và chương trình hợp tác công tư có thể giúp doanh nghiệp dễ dàng tiếp cận nguồn vốn, từ đó đẩy nhanh tốc độ số hóa trong ngành./.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Google Travel Insights. (2023), Consumer behavior trends in global tourism, retrieved from https://www.google.com/travel/insights.

2. Hiệp hội An ninh mạng Việt Nam (2024), Báo cáo an ninh mạng ngành du lịch Việt Nam.

3. Sở Thông tin và Truyền thông Đà Nẵng (2024), Báo cáo phát triển hạ tầng số tại Đà Nẵng.

4. Sở Du lịch Đà Nẵng (2024), Khảo sát hành vi tiêu dùng và chuyển đổi số trong du lịch Đà Nẵng.

5. Trung tâm Xúc tiến Du lịch Đà Nẵng (2024), Báo cáo về mức độ sẵn sàng chuyển đổi số của doanh nghiệp du lịch tại Đà Nẵng.

6. UBND TP. Đà Nẵng (2024), Quyết định số 356/QĐ-UBND, ngày 19/02/2024, phê duyệt điều chỉnh cục bộ Quy hoạch chung thành phố Đà Nẵng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

7. VNCERT (2024), Báo cáo về các vụ tấn công mạng vào ngành du lịch Việt Nam.