Tổng thống Donald Trump và Tổng thống Nga Vladimir Putin (Ảnh: Reuters).
Tổng thống Donald Trump đang bày tỏ sự thất vọng ngày càng tăng với Tổng thống Nga Vladimir Putin. Ông chủ Nhà Trắng cho rằng những yêu cầu thay đổi của ông chủ Điện Kremlin trong các cuộc đàm phán với Ukraine đã kéo dài các cuộc đàm phán ngừng bắn và làm giảm hy vọng của ông Trump về việc nhanh chóng kết thúc chiến tranh.
Những yêu cầu của Tổng thống Putin về một nhà lãnh đạo mới ở Ukraine đã khiến Tổng thống Trump đưa ra lời khiển trách hiếm hoi đối với nhà lãnh đạo Nga, đe dọa sẽ trừng phạt xuất khẩu dầu của Nga nếu Moscow không thể hiện sự linh hoạt hơn trong các cuộc đàm phán với Kiev.
"Nếu tôi nghĩ họ đang lợi dụng chúng ta, tôi sẽ không vui về điều đó", ông Trump nói với các phóng viên trên chuyên cơ Không lực Một vào ngày 31/3, ám chỉ đến Tổng thống Putin.
Tổng thống Phần Lan Alexander Stubb, nhà lãnh đạo đã chơi golf với Tổng thống Trump vào 30/3, cho biết ông đã đề xuất với Tổng thống Mỹ về việc chọn ngày 20/4, ngày lễ Phục sinh, là hạn chót để Tổng thống Putin đồng ý với các điều khoản ngừng bắn mà Ukraine đã chấp nhận, nếu không Nga sẽ phải trả giá.
"Tôi nghĩ rằng tổng thống Mỹ là một nhà đàm phán rất khéo léo và ông ấy đang cố gắng tìm ra sự cân bằng phù hợp", ông Stubb nói trong một cuộc phỏng vấn với hãng tin Sky News.
"Thông điệp của tôi là, ông Trump là người duy nhất có thể làm được điều đó, và bây giờ chúng ta cần một hạn chót cho lệnh ngừng bắn. Đối với tôi, hạn chót sẽ là ngày 20/4, khi ông ấy đã tại nhiệm được 3 tháng, và cũng là khi chúng ta đón lễ Phục sinh", Tổng thống Phần Lan nói thêm.
Tổng thống Trump ngày 31/3 cho biết ông dự kiến trao đổi với Tổng thống Putin trong tuần này, đồng thời nói thêm rằng ông "bực tức" và "tức giận" vì nhà lãnh đạo Nga đặt câu hỏi về tính hợp pháp của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky vì hành động này khiến các cuộc đàm phán đi sai hướng.
Tàu tuần tra của Ukraine theo dõi hoạt động ở Biển Đen (Ảnh: Reuters).
Sự khéo léo của Tổng thống Putin
Ukraine đã ủng hộ đề xuất của Mỹ về lệnh ngừng bắn vô điều kiện trong 30 ngày, cũng như các đề xuất hạn chế hơn về lệnh ngừng bắn đối với cơ sở hạ tầng năng lượng và thỏa thuận hạn chế các cuộc tấn công ở Biển Đen.
Tuy nhiên, các nhà đàm phán của Nga trong các cuộc đàm phán tại Ả rập Xê út đã đưa ra nhiều yêu cầu khác nhau để đạt được bất kỳ thỏa thuận nào, kêu gọi Mỹ giúp dỡ bỏ lệnh trừng phạt đối với các ngân hàng Nga và thúc đẩy phân bón và nông nghiệp của Nga trên thị trường thế giới.
"Tôi nghĩ ông Putin là một người giao tiếp rất khéo léo", George Barros, Trưởng nhóm nghiên cứu về Nga tại Viện Nghiên cứu Chiến tranh có trụ sở tại Mỹ, cho biết.
"Đây là điểm mạnh nhất của ông Putin. Tôi nghĩ, khi bạn đưa ông ấy vào một căn phòng hoặc điện đàm với ông Donald Trump, hoặc để các cấp phó của họ trao đổi với nhau, Nga rất giỏi trong việc xoa dịu bằng ngôn từ và đánh vào tâm lý, khiến mọi thứ trông có vẻ sẽ ổn", ông Barros nhận định.
Tuy nhiên, phát biểu của ông Putin khi kêu gọi thành lập chính phủ lâm thời ở Ukraine đã khiến ông Trump nổi giận.
"Ông Putin lẽ ra phải đạt được một thỏa thuận với ông Zelensky, bất kể bạn có thích ông ấy hay không. Vì vậy, tôi không hài lòng với điều đó", ông Trump nói, đồng thời đe dọa áp thuế quan thứ cấp đối với các quốc gia nhập khẩu dầu của Nga.
Richard Haas, chủ tịch danh dự của Hội đồng Quan hệ Đối ngoại Mỹ và là nhà ngoại giao kỳ cựu, đã đặt câu hỏi về hiệu quả của lời đe dọa do ông Trump đưa ra.
"Về cơ bản, điều đó đồng nghĩa với việc Mỹ sẽ trừng phạt Trung Quốc, Ấn Độ và Thổ Nhĩ Kỳ, 3 nước nhập khẩu năng lượng lớn nhất của Nga. Vì vậy, Mỹ sẽ tạo ra các vấn đề song phương với tất cả các nước này mà không thực sự có tác động đáng kể đến nền kinh tế của Nga", ông Haas cảnh báo.
Chính quyền Trump đã ưu tiên cải thiện quan hệ với Nga. Các quan chức cấp cao của Mỹ thậm chí đôi khi ủng hộ lập trường của Nga trong chiến dịch gây sức ép nhằm đưa Ukraine vào bàn đàm phán.
"Tôi không coi ông Putin là người xấu. Đó là một tình huống phức tạp, cuộc xung đột đó và tất cả các yếu tố dẫn đến xung đột. Lý do không bao giờ chỉ nằm ở một người", Steve Witkoff, người đại diện của Tổng thống Trump trong các cuộc đàm phán trực tiếp với Tổng thống Putin, cho biết.
Tổng thống Trump và các đồng minh của ông cũng đổ một phần trách nhiệm cuộc xung đột cho ông Zelensky. Chỉ tháng trước, chính ông Trump đã công kích tính hợp pháp của ông Zelensky vì các cuộc bầu cử đã bị tạm dừng trong bối cảnh chiến tranh.
Nhiều thành viên của đảng Cộng hòa vẫn ủng hộ Ukraine và tỏ ra nghi ngờ về việc Tổng thống Putin sẽ đồng ý với một thỏa thuận có thể chấp nhận được.
"Tôi rất hoài nghi về việc Nga sẽ chấp nhận lệnh ngừng bắn và tôi nghi ngờ cả việc họ muốn chấm dứt cuộc chiến này", Thượng nghị sĩ Lindsey Graham, một người ủng hộ mạnh mẽ Tổng thống Trump, cho biết trong một bài đăng trên mạng xã hội X vào ngày 12/3.
Tuy nhiên, ông Graham vẫn tạo không gian cho các cuộc đàm phán của Tổng thống Trump, hoãn lại luật áp đặt các lệnh trừng phạt và thuế quan "gây tổn hại nghiêm trọng" đối với Nga nếu từ chối ngừng chiến tranh. Trước đó, ông Graham đã cam kết sẽ đưa ra luật vào giữa tháng 3.
Chuyên gia Barros cho biết cách tốt nhất để gây áp lực lên Tổng thống Putin là trên chiến trường. Do vậy, Mỹ cần cung cấp cho Ukraine nhiều hỏa lực hơn để khiến Nga tổn thất thêm về binh lính và khí tài.
"Đây là một cuộc chiến kéo dài và đang phá hủy nguồn lực dự trữ của Nga", ông Barros nhận định.
