Lực lượng Ukraine khai hỏa pháo (Ảnh: Reuters).
Giới quan sát cho rằng thông tin bất lợi với Ukraine liên tục xuất hiện trên chiến trường. Bất cứ nơi nào Kiev hướng đến, Nga dường như đều có lợi thế.
Nga đang giành được lợi thế tại các điểm then chốt dọc theo tiền tuyến miền Đông và Đông Nam Ukraine, đồng thời liên tiếp tiến hành các đợt không kích nhằm vào các thành phố của Ukraine.
Cùng lúc đó, Moscow đang chuẩn bị phát động một cuộc phản công ở tỉnh Kursk, miền Nam Nga, nơi Kiev mở chiến dịch đột kích từ đầu tháng 8. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho biết Moscow đã triển khai gần 50.000 quân tới Kursk, trong đó được cho là bao gồm cả lính Triều Tiên.
"Nga đang nắm quyền chủ động trên khắp tiền tuyến, họ đã khai thác thành công các lợi thế chiến thuật và đang củng cố các lợi thế chiến thuật đó", chuyên gia George Barros tại Viện Nghiên cứu Chiến tranh nhận định.
Barros cho biết lợi thế của Nga trên chiến trường khiến Ukraine không thể chuẩn bị cho cuộc phản công có thể xảy ra.
"Nga là lực lượng hành động và họ đang buộc Ukraine phải đáp trả. Đó không phải là điều tích cực, vì họ sẽ thua trong cuộc chiến khi liên tục ở thế phòng thủ… Họ bị dồn vào chân tường và phải lựa chọn giữa một loạt lựa chọn tồi tệ", chuyên gia Barros nói thêm.
Tình hình đặc biệt nghiêm trọng xung quanh Kupiansk. Thành phố quan trọng ở Đông Bắc Ukraine một lần nữa có nguy cơ rơi vào tay Nga, sau khi được lực lượng Kiev giành lại vào tháng 9/2022 sau hơn 6 tháng nằm dưới sự kiểm soát của Nga.
Kupiansk nằm trên ngã tư của hai tuyến đường tiếp tế chính và sông Oskil, tạo thành một vị trí phòng thủ quan trọng trong khu vực. Việc kiểm soát Kupiansk sẽ giúp Nga dễ dàng tiến sâu hơn vào khu vực Kharkov. Điều đó sẽ gây thêm áp lực lên Kharkov, thành phố lớn thứ hai của Ukraine, nơi bị máy bay không người lái và tên lửa của Nga tấn công gần như hàng ngày.
Hãng tin Tass của Nga ngày 15/11 đưa tin, quân đội Nga đã tiến vào vùng ngoại ô của thành phố, mặc dù các quan chức Ukraine khẳng định Kupiansk vẫn nằm dưới quyền kiểm soát hoàn toàn của lực lượng Kiev.
Đồng thời, Ukraine đang phải vật lộn để ngăn chặn Nga tiến xa hơn về phía nam, xung quanh thành phố Kurakhove, nơi đã bị bao vây từ 3 phía trong nhiều tháng. Đầu tuần này, Tổng thống Zelensky đã mô tả tình hình xung quanh Kurakhove là "khu vực khó khăn nhất" trên tiền tuyến.
Mặc dù Nga dường như chuẩn bị giành quyền kiểm soát Kurakhove trong những ngày hoặc tuần tới, chuyên gia Barros cho biết đây có thể không phải là tổn thất đáng kể về mặt chiến lược đối với Ukraine, vì nó sẽ không ảnh hưởng đáng kể đến khả năng phòng thủ khu vực rộng lớn hơn của Kiev.
Các vị trí ở miền Đông Ukraine trên bản đồ (Ảnh: Bộ Quốc phòng Mỹ).
Ukraine chiến đấu dữ dội trong khu vực vào những tháng gần đây, mặc dù đã mất một số phần lãnh thổ.
Kurakhove nằm cách Pokrovsk khoảng 40km về phía nam, một trung tâm hậu cần quan trọng đã nằm trong tầm ngắm của Nga suốt nhiều tháng. Đến cuối mùa hè, Pokrovsk được dự đoán sẽ thất thủ. Tuy nhiên, lực lượng Ukraine đã xoay xở để đẩy lùi các bước tiến của Nga tại đó, buộc Moscow phải xây dựng lại kế hoạch của mình.
Chuyên gia Barros cho biết tình hình Pokrovsk là một ví dụ về việc Nga không đạt được một số mục tiêu mà Moscow đã đặt ra.
"Nga đang nỗ lực để kiểm soát Pokrovsk vào mùa thu năm nay, nhưng họ đã từ bỏ mục tiêu này và thực sự bắt đầu tấn công theo một hướng khác. Không chỉ Nga thụt lùi. Trên thực tế, đây là một phần trong hệ thống phòng thủ rất kiên cố của Ukraine", chuyên gia Barros nhận định.
Theo đánh giá của Viện Nghiên cứu Chiến tranh có trụ sở tại Mỹ, chỉ trong năm qua, Moscow đã mất khoảng 5 sư đoàn thiết bị cơ giới, tương đương với hàng trăm xe tăng và xe chở quân có vũ trang, tại khu vực Pokrovsk.
Cơ hội của Ukraine
Kể từ khi Nga bắt đầu chiến dịch quân sự, Ukraine luôn ở thế yếu hơn về binh lực, bất chấp sự hỗ trợ từ các đồng minh. Nga có nhiều vũ khí, đạn dược và nhiều quân nhân hơn.
Chiến lược của Nga dường như vẫn là dần làm suy yếu Ukraine bằng cách giữ ưu thế vượt trội về vũ khí và làm suy yếu các đồng minh phương Tây của Kiev. Tuy nhiên, một số nhà phân tích cho rằng Nga đang gặp khó khăn để đạt được mục tiêu này, xét đến những tổn thất mà Moscow đang phải gánh chịu.
Liệu Ukraine có thể tranh thủ tình hình để lật ngược thế cờ hay không sẽ phụ thuộc phần lớn vào thiện chí của các đồng minh trong việc tiếp tục ủng hộ Kiev, cũng như sự trở lại Nhà Trắng của Tổng thống đắc cử Donald Trump.
Tuần này, Tổng thống Zelensky tuyên bố xung đột sẽ kết thúc "sớm hơn" khi ông Trump trở lại Nhà Trắng. Tổng thống Zelensky mong đợi sự hỗ trợ từ ông Trump trong trường hợp có các cuộc đàm phán giữa Kiev và Moscow. Ông cho Zelensky cho rằng một "đất nước Ukraine mạnh" là nền tảng của các cuộc đàm phán đó.
Nga và Ukraine đều đang nỗ lực để giành vị thế tốt hơn trong bất cứ cuộc đàm phán tiềm tàng nào trong tương lai. Điều này khó khăn hơn với Kiev do Nga liên tục đạt được bước tiến trên chiến trường.
Trả lời phỏng vấn hôm 16/11, Tổng thống Zelensky thừa nhận tình hình chiến trường ở miền Đông khó khăn và Nga đang có những bước tiến. Ông cho rằng Nga không quan tâm đến việc đồng ý một thỏa thuận hòa bình.
Tổng thống Zelensky cho biết, việc luân chuyển ở tiền tuyến không thể diễn ra nếu các lữ đoàn dự bị của Ukraine không được trang bị vũ khí và trang thiết bị. Đây là lý do những người lính ở tiền tuyến buộc phải rút lui do họ mệt mỏi và do sự tiến công của Nga.
"Họ mệt mỏi, họ rút lui. Họ đang bị tấn công bằng bom, và họ kiệt sức. Các chỉ huy đã cho phép họ rút lui. Bởi vì theo quan điểm của chúng tôi, con người là trên hết, sau đó mới đến lãnh thổ", ông nói.
Ông nhấn mạnh rằng do thiếu trang thiết bị nên không có các lữ đoàn mới, nhưng các đơn vị dự bị đã được thành lập với những nhân sự giàu kinh nghiệm từng chiến đấu. Ông dự đoán, một khi các lữ đoàn dự bị được trang bị đầy đủ, Ukraine có thể chặn bước tiến của Nga ở miền Đông.
