Xe tăng Ukraine lội qua sông (Ảnh: Quân đội Ukraine).
Sau khi mất hơn 1.000 xe tăng - nhiều chiếc trong số đó bị máy bay không người lái (UAV) của Nga phá hủy - giới lãnh đạo Ukraine đã buộc phải chấp nhận một thực tế mới: Những cỗ xe chiến đấu hạng nặng với hỏa lực mạnh mẽ từng là "vua chiến trường" sẽ không thể tiếp tục vận hành theo cách cũ nếu muốn tồn tại trên tiền tuyến hiện đại, nơi UAV cỡ nhỏ xuất hiện dày đặc và liên tục.
Tình thế này đã dẫn đến một cuộc cải tổ toàn diện trong tư duy sử dụng xe tăng. Ukraine đang viết lại hoàn toàn học thuyết thiết giáp của mình để phù hợp với kỷ nguyên của máy bay không người lái. Xe tăng giờ đây không còn là lực lượng tiên phong áp sát, mà trở thành loại hỏa lực hỗ trợ cẩn trọng hơn, hoạt động giống pháo binh cơ động thay vì tấn công trực diện.
Các kíp lái được hướng dẫn phải hoạt động cực kỳ thận trọng - phần lớn thời gian trú ẩn trong nhà kho, gara hoặc hầm hào, và chỉ xuất hiện trong thời gian ngắn để khai hỏa vài phát rồi nhanh chóng ẩn nấp trở lại.
"Đây là kỷ nguyên mới của xe tăng thận trọng," nhà phân tích David Kirichenko thuộc Trung tâm Phân tích Chính sách Châu Âu (CEPA), nhận định.
Sự thay đổi trong cách sử dụng xe tăng cũng kéo theo một cuộc cải tổ sâu rộng về tổ chức lực lượng. Quân đội Ukraine đang lên kế hoạch giải thể 4 lữ đoàn thiết giáp hiện tại - mỗi lữ đoàn có tới 100 xe tăng - để thay thế bằng các tiểu đoàn xe tăng nhỏ hơn, mỗi đơn vị khoảng 30 chiếc, trực thuộc các lữ đoàn bộ binh cơ giới và các quân đoàn hỗn hợp mới.
Một phần trong số hàng trăm xe tăng được giải phóng từ cải tổ này - bao gồm hàng chục chiếc Leopard 1A5 và Leopard 2A4 trong tổng số 240 chiếc mà Ukraine đang tiếp nhận từ các đồng minh - sẽ được tái phân bổ vào các đơn vị mới.
Xe tăng Ukraine giờ đây không chỉ "tản ra" trên chiến trường nhằm tránh bị UAV phát hiện, mà còn "tản ra" trong cơ cấu tổ chức, đóng vai trò hỗ trợ thay vì chủ công trong cuộc chiến ngày càng được định hình bởi các UAV sát thủ cỡ nhỏ.
Kết quả sẽ là một lực lượng thiết giáp gọn nhẹ hơn - ít xe hơn, ít kíp lái hơn - nhưng lại phù hợp hơn với kiểu tác chiến tiêu hao mà Ukraine đang sử dụng. Đồng thời, việc cắt giảm đơn vị xe tăng cũng giúp Kiev giải quyết bài toán nan giải: Thiếu hụt nghiêm trọng bộ binh tiền tuyến. Bớt tân binh vào trường tăng thiết giáp đồng nghĩa có thể tăng cường đào tạo bộ binh.
Trong bối cảnh này, việc các lữ đoàn Vệ binh Quốc gia Ukraine - lực lượng bán quân sự có quy mô khoảng 100.000 người - được nâng cấp trang bị xe tăng hiện đại là một phần của quá trình tái cấu trúc toàn quân.
Tuần trước, Tư lệnh Oleksandr Pivnenko thông báo rằng một số lữ đoàn dưới quyền ông đã tiếp nhận xe tăng Leopard 1A5 và Leopard 2A4 do Đức sản xuất.
Leopard 1A5 nặng 42 tấn được trang bị pháo chính cỡ nòng 105mm, còn Leopard 2A4 nặng 61 tấn sử dụng pháo chính cỡ 120mm. Cả hai đều có kíp lái 4 người, nhưng Leopard 2A4 cung cấp mức bảo vệ cao hơn đáng kể.
"Những chiếc xe tăng này đã chứng minh được hiệu quả trong điều kiện chiến đấu. Chúng kết hợp giữa độ cơ động cao, hỏa lực mạnh và độ tin cậy, những yếu tố then chốt trên chiến trường hiện đại", ông Pivnenko khẳng định.
Hiện chưa rõ đơn vị nào cụ thể sẽ được trang bị những xe tăng này, nhưng nhiều khả năng là 12 lữ đoàn "vệ binh tấn công" - mỗi lữ đoàn có ít nhất 2.000 binh sĩ, sẽ được ưu tiên. Giống như các lữ đoàn khác của Vệ binh Quốc gia, lực lượng này được tuyển chọn từ các đơn vị biên phòng, cảnh sát liên bang và các lực lượng an ninh nội địa khác, nhưng được huấn luyện và trang bị theo tiêu chuẩn tương đương quân đội chính quy, lính dù và thủy quân lục chiến Ukraine.
Tuy nhiên, việc nâng cấp này không nhằm mở rộng lực lượng thiết giáp tổng thể, mà chỉ là sự điều chỉnh nhằm thích nghi với một chiến trường nơi mà mỗi tiếng động cơ, mỗi hình bóng xe tăng đều có thể trở thành mục tiêu của máy bay không người lái sát thủ của Nga.
