Một mô hình của chiếc Không lực Một được trưng bày tại Phòng Bầu dục của Nhà Trắng (Ảnh: Washington Post).
Dù vấp phải nhiều tranh cãi, Tổng thống Donald Trump hôm 12/5 đã ca ngợi Qatar vì đã tặng cho chính quyền của ông một chiếc máy bay phản lực hạng sang miễn phí.
Ông cho rằng, chỉ có "kẻ ngốc" mới từ chối món quà là một chiếc Boeing 747-8 trị giá 400 triệu USD và gọi đó là một "cử chỉ tuyệt vời" của Qatar.
"Một hành động bày tỏ thiện ý tuyệt vời. Tôi sẽ không bao giờ từ chối đề nghị như vậy. Tôi sẽ trở thành kẻ ngốc nếu nói không", Tổng thống Trump nói với phóng viên tại Nhà Trắng hôm 12/5, khi được hỏi liệu Qatar có mong đổi lại điều gì khi tặng máy bay Boeing 747-8 đắt tiền cho chính quyền Mỹ hay không.
Tổng thống Trump cho biết ông dự định sử dụng máy bay trong "vài năm" trong khi chờ đợi một cặp máy bay Boeing được hoàn thiện theo các tiêu chuẩn quân sự nghiêm ngặt phù hợp với Không lực Một.
Tuy nhiên, việc này đang làm dấy lên mối lo ngại về an ninh khi sử dụng máy bay do nước ngoài tặng làm chuyên cơ Tổng thống bởi vì thường thì chuyên cơ Không lực Một được thiết kế để làm trung tâm chỉ huy di động cho tổng thống trong trường hợp nước Mỹ bị tấn công.
Nhà sử học Garrett Graff cho rằng đó là một rủi ro quá lớn. "Ý tưởng đặt một chiếc máy bay từng nằm dưới sự kiểm soát của chính phủ nước ngoài hơn một thập kỷ vào trung tâm của các vòng bảo vệ và hệ thống liên lạc mật là điều không thể chấp nhận được, cả dưới góc độ phản gián lẫn an ninh vật lý", ông Graff nhận định.
Phải tháo rời toàn bộ máy bay?
"Muốn giảm thiểu rủi ro nghe lén, định vị, tấn công mạng hay phá hoại thì ít nhất phải tháo tung máy bay ra đến tận khung, nhưng ngay cả vậy, tôi cũng không đặt Tổng thống Mỹ lên đó", nhà sử học Graff nhấn mạnh.
Các quan chức quân sự, quốc phòng và mật vụ Mỹ cũng cho biết có thể sẽ buộc phải từ bỏ các thông số kỹ thuật an ninh hiện hành để có thể sử dụng máy bay quà tặng này cho tổng thống.
Một quan chức Nhà Trắng cho biết vẫn còn quá sớm để nói rằng việc nâng cấp máy bay của Qatar có thể mất bao lâu. Quan chức này cũng từ chối cho biết khi nào chính quyền ông Trump dự kiến sẽ tiếp quản máy bay từ Qatar.
Hồ sơ chuyến bay cho thấy, chuyên cơ hạng sang này đã được chuyển đến Sân bay quốc tế San Antonio cách đây 5 tuần, cho thấy các hoạt động chuẩn bị cải tạo có thể đang diễn ra.
Báo Wall Street Journal lần đầu tiên đưa tin trong tháng này cho rằng, ông Trump đã giao cho nhà thầu quốc phòng L3Harris cải tạo máy bay Qatar ở Texas. Trong khi đó, theo ABC News, máy bay sẽ được chuyển giao cho chính quyền ông Trump "như một món quà".
Chiếc máy bay phản lực 2 tầng được trang bị xa hoa này, ban đầu được mua để hoàng gia Qatar sử dụng, đã rời Doha vào ngày 30/3, dừng chân tại Sân bay Charles de Gaulle ở Paris (Pháp) và sau đó là Sân bay quốc tế Bangor ở Maine vào ngày 2/4, theo Ian Petchenik, phát ngôn viên của dịch vụ theo dõi chuyến bay FlightRadar24. Sau đó, máy bay đã bay đến San Antonio vào ngày hôm sau.
Nhưng theo các chuyên gia, việc cải tạo lại chiếc máy bay 13 năm tuổi này theo các yêu cầu hiện tại của Không lực Một sẽ mất nhiều năm và hàng tỷ USD. Một nhiệm vụ như vậy sẽ không thể hoàn thành trước khi ông Trump rời Nhà Trắng.
"Sẽ phải tháo rời máy bay đó đến tận khung xương và lắp lại", Mac Plihcik, một cựu mật vụ từng làm việc trong đội cận vệ của Tổng thống Barack Obama, cho biết. "Tính bảo mật của từng bộ phận riêng lẻ là vấn đề lớn", ông nói.
Paul Eckloff, một cựu mật vụ từng là giám sát viên trong chính quyền đầu tiên của Tổng thống Trump, cho biết, các cuộc kiểm tra nghiêm ngặt được thực hiện sau khi tất cả các phương tiện vận chuyển của tổng thống rời khỏi dây chuyền sản xuất. Ông tin rằng việc nhận một máy bay từ một chính phủ nước ngoài sẽ khiến họ càng phải xem xét kỹ lưỡng hơn.
"Họ sẽ đi từng bước một và nói rằng: cái đai ốc này, cái bu lông này có phải ở đây không", ông Eckloff nói.
Niềm mong mỏi của ông Trump
Một chiếc Boeing 747 của Qatar nằm trên đường băng của Sân bay quốc tế Palm Beach sau khi Tổng thống Trump tham quan máy bay vào ngày 15/2 (Ảnh: AFP).
Trong nhiệm kỳ đầu tiên của Tổng thống Trump, Boeing đã đồng ý ký một hợp đồng giá cố định, trị giá 3,9 tỷ USD để giao 2 máy bay Boeing 747 đã được cải tiến sẽ mang biệt danh Không lực Một.
Nhưng việc giao máy bay đầu tiên dự kiến sẽ không diễn ra cho đến ít nhất là năm 2027 và Boeing đã phải chịu lỗ hàng tỷ USD chi phí vượt mức.
Việc bảo đảm có chiếc Không lực Một mới, hiện đại là ưu tiên hàng đầu của Tổng thống Trump đến mức ông đã trưng bày tại Phòng Bầu dục mô hình của một trong những chiếc máy bay mà Boeing đã ký hợp đồng giao hàng, được hoàn thiện với lớp sơn màu xanh đậm mà ông yêu thích.
Sau khi ra mắt mô hình này trong nhiệm kỳ đầu tiên, ông Trump đã trưng bày nó tại dinh thự ở Mar-a-Lago khi rời nhiệm sở, trước khi trả lại cho Nhà Trắng.
Theo nhà sử học Graff, người vốn mô tả món quà này là cơn ác mộng phản gián, Tổng thống Trump có thể sẽ phản đối việc tháo dỡ một số khoang sang trọng trên máy bay và thay thế bằng thiết bị do chính phủ cấp.
Ông lưu ý rằng, Tổng thống Trump đã thể hiện sự quan tâm của mình đối với máy bay này kể từ tháng 2, cho các cơ quan tình báo đối phương nhiều tháng để tìm ra cách xâm nhập vào máy bay.
Hồi tháng 2, chưa đầy 1 tháng sau lễ nhậm chức, ông Trump đã bước vào bên trong chuyên cơ của Qatar khi chiếc máy bay được đưa đến Palm Beach International. Ông Trump đã tham quan máy bay trong hơn 1 giờ trên đường đi chơi golf.
Vào thời điểm đó, người phát ngôn Nhà Trắng Steven Cheung cho biết trong một tuyên bố rằng, ông Trump đang xem xét "phần cứng, công nghệ mới", lưu ý rằng lý do là vì Boeing đang chậm giao những chiếc Không lực Một mới cho chính phủ Mỹ.
