Tổng thống Mỹ Donald Trump (Ảnh: Reuters).
Tổng thống Donald Trump ngày 6/2 đã ký một sắc lệnh hành pháp áp lệnh trừng phạt đối với Tòa án Hình sự Quốc tế (ICC) vì đã điều tra Mỹ và các đồng minh của nước này.
Vào tháng 11/2024, tòa án có trụ sở tại The Hague, Hà Lan đã ban hành lệnh bắt giữ Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu và cựu Bộ trưởng Quốc phòng Israel Yoav Gallant, một động thái khiến Washington tức giận.
Sắc lệnh của Tổng thống Trump nêu rõ các hành động gần đây của ICC "tạo ra tiền lệ nguy hiểm" bằng cách khiến người Mỹ phải "bị quấy rối, ngược đãi và có thể bị bắt giữ", do đó gây nguy hiểm cho họ.
"Hành vi ác ý này đe dọa xâm phạm chủ quyền của Mỹ và làm suy yếu công tác an ninh quốc gia cũng như chính sách đối ngoại quan trọng của chính phủ Mỹ và các đồng minh của chúng tôi, bao gồm cả Israel", sắc lệnh nhấn mạnh.
Sắc lệnh hành pháp của Tổng thống Trump sẽ thực thi các lệnh trừng phạt liên quan đến tài chính và thị thực đối với các cá nhân và gia đình ủng hộ các cuộc điều tra của ICC đối với công dân Mỹ hoặc các quốc gia đồng minh.
Vào tháng trước, báo Guardian (Anh) trích dẫn các nguồn tin của ICC cho biết cơ quan này đã chuẩn bị cho một "đòn tấn công nhanh chóng" từ chính quyền mới của Mỹ.
Các biện pháp này có thể ảnh hưởng đến quyền truy cập của ICC vào các hệ thống ngân hàng và thanh toán, cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin và các nhà cung cấp bảo hiểm, theo Guardian. Các biện pháp này cũng có thể "làm tê liệt" công việc của tòa án và gây ra "mối đe dọa hiện hữu" đối với hoạt động của tòa án.
Đầu tháng này, Hạ viện Mỹ đã bỏ phiếu về lệnh trừng phạt, bao gồm hủy bỏ thị thực Mỹ và áp đặt các hạn chế tài chính đối với bất kỳ quan chức ICC nào truy tố "đồng minh" của Mỹ.
Cuộc bỏ phiếu tại Hạ viện Mỹ đã nhấn mạnh sự ủng hộ mạnh mẽ của những người thuộc đảng Cộng hòa của Tổng thống Trump dành cho chính phủ Israel. Đảng Cộng hòa hiện kiểm soát cả 2 viện trong quốc hội.
Tháng 11/2024, ICC đã phát lệnh bắt giữ Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu và cựu Bộ trưởng Quốc phòng Yoav Gallant "vì tội ác chiến tranh và tội chống lại loài người" với chiến dịch quân sự ở Dải Gaza.
ICC cho biết việc Israel chấp nhận hay không chấp nhận thẩm quyền của tòa án là không cần thiết. Israel đã bác bỏ quyền tài phán của ICC và phủ nhận tội ác chiến tranh ở Gaza.
Tất cả 124 quốc gia thành viên của Quy chế Rome hiện có nghĩa vụ bắt giữ những cá nhân bị truy nã và giao họ cho tòa án ở La Hay.
Tòa án không có quyền cưỡng chế mà phải tùy thuộc vào sự hợp tác của các quốc gia thành viên để bắt giữ và giao nộp nghi phạm.
ICC cũng phát lệnh bắt Tổng thống Nga Vladimir Putin và Ủy viên của Tổng thống Nga về quyền trẻ em Maria Lvova-Belova với cáo buộc "trục xuất bất hợp pháp trẻ em và di chuyển bất hợp pháp trẻ em từ lãnh thổ Ukraine sang Nga".
Nga coi lệnh bắt giữ của ICC với Tổng thống Putin là "vô hiệu và không thể chấp nhận được". Nga đã ký Quy chế Rome về ICC vào năm 2000, nhưng chưa bao giờ phê chuẩn để trở thành thành viên của ICC và cuối cùng rút lại việc ký kết vào năm 2016.
