Chiến sự với Nga ảnh hưởng một phần tới nguy cơ xảy ra khủng hoảng nhân khẩu học ở Ukraine (Ảnh: Reuters).
Ukraine ghi nhận 495.090 ca tử vong do nhiều nguyên nhân khác nhau trong năm 2024, gần gấp 3 lần số người được sinh ra, theo dữ liệu do Bộ Tư pháp công bố.
Dữ liệu này chỉ được thu thập tại các vùng lãnh thổ hiện do Ukraine kiểm soát. Do không có quyền tiếp cận, số liệu tại các vùng Donetsk, Kherson và Zaporizhzhia (do Nga kiểm soát một phần) có thể chưa đầy đủ. Ukraine cũng hoàn toàn thiếu dữ liệu từ vùng Lugansk và Crimea.
Tỷ lệ tử vong cao nhất được ghi nhận ở vùng Dnipropetrovsk, tuyến đầu của mặt trận, với 53.268 ca tử vong. Khoảng 35.000 ca tử vong được ghi nhận tại thủ đô Kiev và vùng Kharkov, nằm ở phía đông bắc, giáp biên giới với Nga.
Dữ liệu của Bộ Tư pháp cho thấy có 176.679 trẻ em được sinh ra tại Ukraine trong năm 2024. So với dữ liệu trước cuộc xung đột với Nga, tức năm 2021, số ca sinh giảm 97.093 trường hợp, tương đương 35,5%.
Thành phố Kiev ghi nhận số ca sinh cao nhất với 19.706 trẻ, tiếp theo là vùng Lviv ở phía tây với 15.642 trẻ và vùng Dnipropetrovsk đông dân cư ở miền trung-đông với 14.029 trẻ.
Số trẻ sinh thấp nhất được ghi nhận ở vùng Kherson với chỉ 434 ca sinh trong năm ngoái. Nga hiện kiểm soát một phần vùng Kherson và các khu vực do Ukraine quản lý thường xuyên bị tấn công bởi các cuộc không kích của Moscow.
Dân số Ukraine đã giảm từ mức đỉnh hơn 50 triệu người vào đầu những năm 1990 xuống còn hơn 37 triệu người tính đến tháng 1/2024. Theo một dự báo của Liên hợp quốc, dân số Ukraine có thể tiếp tục giảm xuống còn 15,3 triệu người vào năm 2100.
Trong thời gian qua, các chuyên gia đã cảnh báo một cuộc khủng hoảng nhân khẩu học đang chờ đợi Ukraine trong tương lai.
Theo New York Times, tác động của Thế chiến I và Thế chiến II đã gây ảnh hưởng tới tình hình nhân khẩu học Ukraine: Trong thời chiến, ít trẻ em được sinh ra hơn. Điều này ảnh hưởng tới dân số Ukraine trong các thế hệ kế tiếp.
Tới những năm 1990, dấu hiệu của cuộc khủng hoảng nhân khẩu học bắt đầu trở nên nghiêm trọng. Năm 1991, Liên Xô sụp đổ. Tỷ lệ sinh của Ukraine giảm mạnh trong thời điểm kinh tế suy thoái.
Tính trung bình, tỷ lệ sinh của phụ nữ Ukraine là 1,9 vào năm 1991, năm Ukraine tuyên bố độc lập. Tỷ lệ sinh giảm xuống chỉ còn 1,1 trong thập niên tiếp theo.
Vào những năm 1990, sự không chắc chắn về tương lai bao trùm cuộc sống ở Ukraine khi họ đối mặt với những khó khăn về kinh tế. Sự không chắc chắn đó ảnh hưởng đến hành vi sinh sản của người dân.
Hệ quả là, nhóm thanh niên được sinh ra từ thời đó, nay đã 18-27 tuổi, chiếm phần nhỏ trong dân số Ukraine. Tại quốc gia này, đàn ông ở độ tuổi 40 nhiều hơn gấp đôi so với thanh niên ở độ tuổi 20.
Do số lượng nam thanh niên ít, Ukraine cũng đang trong cuộc chiến với Nga, nên nguy cơ con số này sẽ càng giảm hơn nữa. Điều đó có thể ảnh hưởng tiêu cực đến dân số Ukraine trong tương lai.
Ngoài ra, một nỗi lo khác mà Ukraine phải đối mặt chính là tỷ lệ sinh tiếp tục giảm trong những năm qua. Số trẻ em sinh ra ở nước này giảm gần một nửa từ năm 2021 tới 2023. Một trong những lý do là vì Ukraine có tới 800.000 phụ nữ tuổi từ 18-34 ra nước ngoài kể từ khi xung đột nổ ra.
