Phát triển làng nghề bánh - bún - hủ tiếu Mỹ Tho theo định hướng du lịch bền vững

Lê Thị Ánh Nguyệt

Khoa Du lịch, Trường Đại học Văn Hiến

Email: nguyetlta@vhu.edu.vn

Du Quốc Đạo

Khoa Du lịch, Trường Đại học Văn Hiến

Email: daodq@vhu.edu.vn

Tóm Tắt

Làng nghề truyền thống là một bộ phận quan trọng trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội của các vùng miền tại Việt Nam. Tại khu vực Nam Bộ, làng nghề bánh - bún - hủ tiếu Mỹ Tho (tại xã Mỹ Phong, thành phố Mỹ Tho, tỉnh Tiền Giang) là một trong những làng nghề tiêu biểu với hơn 100 năm hình thành và phát triển. Trên cơ sở phân tích SWOT, bài viết làm rõ những điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức mà làng nghề đang đối mặt. Kết quả nghiên cứu góp phần đề xuất một số định hướng chiến lược nhằm bảo tồn và phát huy giá trị làng nghề truyền thống, đồng thời gắn kết hiệu quả với ngành du lịch địa phương theo hướng bền vững.

Từ khóa: Du lịch, làng nghề, phát triển bền vững

Summary

Traditional craft villages play an important role in the socio-economic development of regions across Vietnam. In the Southern region, the My Tho cake, rice vermicelli, hu tieu craft village (located in My Phong commune, My Tho city, Tien Giang province) is a prominent example, with over 100 years of formation and development. Based on a SWOT analysis, this paper clarifies the strengths, weaknesses, opportunities, and threats that the village is currently facing. The research findings contribute to proposing strategic directions for preserving and promoting the values of the aforementioned craft village, and effectively integrating with local tourism in a sustainable manner.

Keywords: Tourism, craft village, sustainable development

ĐẶT VẤN ĐỀ

Trên địa bàn tỉnh Tiền Giang có nhiều làng nghề được hình thành và tồn tại theo từng khu vực, từng cụm dân cư như: làng nghề tủ thờ Tân Trung, bánh phồng sữa Cái Bè, bó chổi Vĩnh Hựu, dệt chiếu Long Định, đan nón bàng buông Châu Thành… Trong đó, làng nghề bánh - bún - hủ tiếu Mỹ Tho, được xem là một trong những làng nghề truyền thống tiêu biểu của tỉnh Tiền Giang. Bởi lẽ, hủ tiếu Mỹ Tho không những góp phần làm phong phú ẩm thực địa phương mà còn được rất nhiều du khách phương xa yêu thích bởi hương vị thơm ngon của nó. Để thực hiện bài viết này, tác giả đưa một số câu hỏi nghiên cứu và đi tìm câu trả lời cho các câu hỏi đó.

PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG LÀNG NGHỀ BÁNH-BÚN-HỦ TIẾU MỸ THO THÔNG QUA MÔ HÌNH SWOT

Nhóm tác giả đã thực hiện phỏng vấn sâu tại các sơ sở có kinh doanh “bánh hủ tiếu” và chế bến món ăn từ “bánh hủ tiếu” trên địa bàn xã Tân Phong nói riêng và thành phố Mỹ Tho nói chung; nhân sự quản lý và thực khách tại Trạm dừng chân Mekong Restop, huyện Châu thành, Tiền Giang. Đồng thời phỏng vấn thực khách tại Nhà hàng Trung Lương, Mỹ Tho, Tiền Giang.

Dựa trên kết quả phỏng vấn, nhóm tác giả đã chỉ ra điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội thách thức, thông qua Bảng.

Bảng: Phân tích SWOT tại làng nghề bánh - bún - hủ tiếu Mỹ Tho

Nguồn: Nhóm tác giả tổng hợp

MỘT SỐ GIẢI PHÁP ĐỀ XUẤT

Từ kết quả phân tích SWOT nói trên, nhóm tác giả đề xuất 1 số giải pháp nhằm phát triển du lịch bền vững tại làng nghề bánh - bún - hủ tiếu Mỹ Tho.

Thứ nhất, nâng cao ý thức của cộng đồng về việc giữ gìn bản sắc văn hóa địa phương trong khi làm du lịch.

Theo đó phải tuyên truyền, hướng dẫn người dân thực hiện phương châm: “mỗi người dân là một đại sứ du lịch của địa phương”. Cụ thể, cần tuyên truyền đến người dân địa phương phải có trách nhiệm gìn giữ phong thái, tính cách, đạo đức của mình trong quá trình giao lưu, tiếp xúc văn hóa với du khách, tuyệt đối không để lối sống hưởng thụ, tầm thường, dễ dãi làm mai một; không có bất cứ hành vi nào vi phạm đạo đức nào làm ảnh hưởng đến bản thân và hình ảnh của người dân trong vùng. Đồng thời, cần tuyên truyền đến người dân làm du lịch không đặt lợi nhuận kinh doanh du lịch lên trên việc giữ gìn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của làng nghề mình.

Thứ hai, phát triển hoạt động du lịch tại làng nghề bánh-bún-hủ tiếu Mỹ Tho.

Một trong những giải pháp mang tính then chốt nhằm phát triển du lịch làng nghề, du lịch ẩm thực ở Mỹ Tho là thiết kế các sản phẩm du lịch đặc thù dựa trên nền tảng văn hóa bản địa. Tham gia loại hình du lịch làng nghề này, khách du lịch vừa có thể thưởng thức được món hủ tiếu Mỹ Tho nổi tiếng mà còn có thể tận mắt chứng kiến quy trình sản xuất hủ tiếu, cũng như các loại bánh bún, bánh phở tại đây. Hiện nay, việc phát triển du lịch ẩm thực kết hợp với phát triển du lịch làng nghề là một trong những giải pháp phát triển du lịch của tỉnh Tiền Giang đặt ra. Đây được xem là một trong những giải pháp hiệu quả trong việc giữ gìn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc cũng như tạo ra sản phẩm du lịch đặc thù, độc đáo, có sức hấp dẫn và có tính cạnh tranh cao.

Thứ ba, đào tạo, bồi dưỡng kỹ năng làm du lịch cho cư dân làng nghề.

Nhằm phát triển du lịch làng nghề một cách hiệu quả và chuyên nghiệp, việc nâng cao trình độ, kỹ năng cho người dân địa phương là yêu cầu cấp thiết. Chính quyền địa phương cần phối hợp với các trường đào tạo du lịch, trung tâm khuyến công, tổ chức phi chính phủ để tổ chức các lớp bồi dưỡng ngắn hạn, miễn phí hoặc trợ cấp học phí cho người dân. Nội dung đào tạo cần tập trung vào kỹ năng giao tiếp cơ bản, kỹ năng hướng dẫn du lịch, kỹ năng phục vụ khách tại homestay, kỹ năng nấu ăn và an toàn vệ sinh thực phẩm, kỹ năng tổ chức hoạt động trải nghiệm và quản trị dịch vụ tại làng nghề. Đặc biệt, đối với nghề làm bánh-bún-hủ tiếu truyền thống ở Mỹ Tho, cần tổ chức các lớp truyền nghề - dạy nghề có lồng ghép kỹ năng giới thiệu sản phẩm đến du khách và bảo tồn tri thức dân gian.

Thứ tư, phát triển thương hiệu sản phẩm hủ tiếu Mỹ Tho.

Dù chỉ có 22 cơ sở sản xuất bánh - bún- hủ tiếu Mỹ Tho trong làng nghề (thống kê năm 2024), nhưng thương hiệu hủ tiếu Mỹ Tho rất nổi tiếng và được nhiều thực khách sành ăn trong và ngoài nước biết đến. Từ tháng 12/2008, Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) đã cấp Giấy chứng nhận bảo hộ độc quyền cho thương hiệu “hủ tiếu Mỹ Tho”. Tháng 6/2009, đặc sản hủ tiếu Mỹ Tho được cấp giấy chứng nhận “Thương hiệu Việt” và “Giải vàng thương hiệu thực phẩm chất lượng an toàn Việt Nam năm 2009”. Tháng 7/2013, Liên hiệp các Hội Khoa học và kỹ thuật Việt Nam và Tạp chí Thương hiệu Việt cũng đã trao giải thưởng “Cúp vàng dấu hiệu chứng nhận sản phẩm đạt chất lượng vàng của Thương hiệu Việt hội nhập WTO năm 2013” cho sản phẩm hủ tiếu Mỹ Tho. Tháng 3/2014, Tổ chức Kỷ lục châu Á đã trao cúp và chứng nhận “Hủ tiếu Mỹ Tho là món ăn đạt giá trị ẩm thực châu Á năm 2013” cho Ủy ban Nhân dân tỉnh Tiền Giang. Hủ tiếu Mỹ Tho đã khẳng định được thương hiệu trong và ngoài nước. Do đó, việc giữ gìn thương hiệu là vấn đề cốt lõi nếu muốn tồn tại và phát triển bền vững, đặc biệt thương hiệu hủ tiếu Mỹ Tho sẽ ngày càng trường tồn hơn nữa khi làng nghề trở thành một điểm đến du lịch trong các chương trình tour tham quan ở Tiền Giang.

Thứ năm, đẩy mạnh công tác quảng bá và liên kết vùng.

Trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt giữa các điểm đến, công tác quảng bá và liên kết vùng đóng vai trò thiết yếu trong việc mở rộng thị trường, nâng cao hình ảnh và thu hút du khách đến với Mỹ Tho. Để làm được điều này, cần xây dựng chiến lược truyền thông tổng thể, trong đó kết hợp giữa các phương tiện truyền thống và nền tảng số. Cụ thể, cần thiết lập trang web chính thức cho làng nghề, fanpage du lịch làng nghề và kênh YouTube... nhằm giới thiệu, quảng bá rộng rãi tới mọi đối tượng khách du lịch trong và ngoài nước. Các sản phẩm truyền thông cần được đầu tư nội dung hấp dẫn, hình ảnh chất lượng cao, sử dụng nhiều ngôn ngữ để du khách quốc tế dễ dàng tiếp cận. Song song đó, cần liên kết chặt chẽ với các công ty du lịch lữ hành, các đơn vị tổ chức tour tuyến tại Tiền Giang, TP. HCM, Đồng Tháp... để đưa làng nghề bánh - bún - hủ tiếu Mỹ Tho vào chuỗi hành trình du lịch sinh thái kết hợp khám phá văn hóa tại vùng đất miền Tây sông nước này. Ngoài ra, việc tổ chức các chuyến famtrip cho các phóng viên, blogger du lịch và nhà đầu tư cũng là giải pháp hiệu quả nhằm lan tỏa thương hiệu điểm đến cho làng nghề.

KẾT LUẬN

Nếu như ban đầu chỉ có một vài hộ dân làm “bánh hủ tiếu” để bán do xuất phát từ nhu cầu kinh tế nhỏ lẻ của các hộ gia đình. Sau khi có hợp tác xã ra đời cùng với sự cải tiến công nghệ để nâng cao năng xuất và chất lượng thì đã có sự chuyển đổi sang lợi ích cộng đồng. Và khi sản phẩm có thương hiệu trên thị trường thì giá trị của sản phẩm sẽ được nâng tầm và lợi ích kinh tế sẽ cao hơn. Hiện tại, làng nghề bánh - bún - hủ tiếu Mỹ Tho cũng đang phát triển theo xu hướng nói trên. Công việc chung của người dân trong làng nghề, cùng với các cơ sở kinh doanh dịch vụ du lịch, chính quyền địa phương… là cùng nhau bảo vệ thương hiệu hủ tiếu Mỹ Tho và quảng bá sản phẩm.

Bởi vì phát triển du lịch làng nghề chính là một trong những hướng đi quan trọng của ngành du lịch, góp phần quan trọng vào việc giữ gìn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc cũng như việc tạo ra một sản phẩm du lịch độc đáo, phong phú, có sức hấp dẫn và có tính cạnh tranh cao. Việc kết hợp văn hóa ẩm thực cùng với phát triển du lịch làng nghề sẽ góp phần quan trọng vào việc giữ gìn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc, góp phần phát triển du lịch bền vững cho Tiền Giang.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Chu Trinh (2024). Làng nghề bánh - bún - hủ tiếu Mỹ Tho tăng tốc sản xuất phục vụ Tết, truy cập từ https://vov.vn/kinh-te/lang-nghe-banh-bun-hu-tieu-my-tho-tang-toc-san-xuat-phuc-vu-tet-post1144933.vov?jskey=gublNUPY44PMRvJZBXl2ZhVw8rGcqdTXAg%3D%3D

2. Hoàng An (2024). Tiền Giang đón được 1.530 ngàn lượt khách du lịch trong 11 tháng đầu năm 2024, website: tiengiang.gov.vn

3. Hội nghiên cứu Đông Dương (2017). Dịch giả: Nguyễn Nghị - Nguyễn Thanh Long, Chuyên khảo về tỉnh Mỹ Tho, Nxb. Trẻ.