Máy bay Boeing 747-8 của hãng hàng không Qatar Amiri Flight thuộc sở hữu của chính phủ Qatar (Ảnh: AFP).
Dư luận Mỹ những ngày qua xôn xao việc Tổng thống Donald Trump có thể nhận món quà là một máy bay Boeing cũ hạng sang từ Hoàng gia Qatar làm chuyên cơ.
Bên cạnh những lo ngại về mặt pháp lý và đạo đức, các chuyên gia cho biết bất kỳ món quà nào thay mặt cho chính phủ nước ngoài đều có thể kèm theo nguy cơ bị theo dõi hoặc xâm phạm thông tin liên lạc của Tổng thống và bất kỳ ai đi cùng ông.
Thad Troy, cựu trưởng trạm của Cơ quan Tình báo Trung ương Mỹ, bình luận: "Nếu chúng tôi chế tạo máy bay này và biết rằng nó sẽ được chuyển cho một chính phủ nước ngoài, có lẽ chúng tôi đã gắn thiết bị nghe lén vào nó".
Ông nhớ lại thời gian làm việc tại Moscow vào thời Chiến tranh Lạnh, khi đại sứ quán Mỹ đang tháo dỡ từng viên gạch để gỡ bỏ một loạt các thiết bị giám sát được gắn chặt vào bê tông của tòa nhà.
Ngoài ra, theo ông Troy, để biến thành chuyên cơ Không Lực Một phục vụ Tổng thống, máy bay này sẽ cần được cải tiến theo các tiêu chuẩn xác định, bao gồm việc gia cố bề mặt để chịu được các vụ nổ và tấn công, và các tính năng kỹ thuật bổ sung như khả năng tiếp nhiên liệu trên không và hệ thống vũ khí và thông tin liên lạc được phân loại.
Theo các quan chức quốc phòng và tình báo Mỹ, sẽ mất nhiều tháng, nếu không muốn nói là nhiều năm để tháo rời máy bay và kiểm tra kỹ lưỡng để tìm bất kỳ thiết bị theo dõi nào hoặc phát hiện các hệ thống giám sát có thể tiết lộ vị trí của máy bay và những khía cạnh khác.
"Đây là lý do tại sao phải mất nhiều thời gian để chế tạo một chuyên cơ Không Lực Một. Có rất nhiều thứ gắn liền với nó để đảm bảo an toàn cho tổng thống", ông Troy nói.
Việc ông Trump có thể nhận món quà xa xỉ từ Hoàng gia Qatar đang vấp phải không tí chỉ trích, trong đó chỉ trích dữ dội nhất lại đến từ những người ủng hộ trung thành của ông. Họ gọi đây là hành vi hối lộ hoặc nỗ lực của quốc gia vùng Vịnh nhằm giành ảnh hưởng.
Qatar là đồng minh lâu năm của Mỹ và là bên trung gian quan trọng cùng với Ai Cập trong nỗ lực làm trung gian cho lệnh ngừng bắn giữa Israel và Hamas ở Gaza.
Qatar cũng là nơi đặt văn phòng chính trị của Hamas. Những mối quan hệ như vậy đặt ra rủi ro "về khả năng thông tin có thể rơi vào tay những người muốn sử dụng nó cho mục đích riêng của họ", James Der Derian, người đứng đầu Trung tâm Nghiên cứu An ninh Quốc tế tại Đại học Sydney ở Australia, cảnh báo.
Mặt khác, các nhà quan sát chỉ ra, trong khi có những nguy hiểm khi nhận quà từ các chính phủ nước ngoài, việc từ chối chúng cũng không phải là không có rủi ro. Tặng quà là việc quan trọng trong văn hóa Ả rập, nó có thể trở thành một sai lầm ngoại giao - đặc biệt là khi Qatar đang đóng một vai trò quan trọng trong việc tìm kiếm một kết thúc cho cuộc chiến tranh Gaza.
Đó là lý do tại sao "máy bay này hiện mang nhiều giá trị biểu tượng đến vậy", chuyên gia Der Derian nói. Từ chối món quà có thể khiến rất nhiều nhà lãnh đạo khó chịu. Không chỉ Mỹ mà còn cả Qatar và các quốc gia Ả Rập khác cho rằng lòng hiếu khách là một phần rất quan trọng trong văn hóa của họ.
Bất chấp những ý kiến trái chiều, ông Trump vẫn tỏ ra ủng hộ nhận món quà "cung điện trên không" từ Hoàng gia Qatar. Ông nói: "Nhiều người nói tôi không nên nhận quà từ nước ngoài. Nhưng tôi tự hỏi tại sao không khi chúng ta đang tặng quà cho tất cả các nước khác".
