Nước mắt vỡ òa trưa 30-4 năm đó

Mừng thọ ông Chín Tấn, bà Bảy Phượng (ngồi cạnh), bà Sáu Cường (áo dài vàng) và các cụ cán bộ tiền khởi nghĩa trong tộc (áo đỏ)

Cũng đúng. Khi Luật 10/59 ra đời, ba tôi - ông Sáu Cường - bị bắt bỏ tù, má tôi chạy theo níu ba bị lính đá vô bụng, đẻ non tôi. Ba vừa ra tù thì cô Năm Thế hy sinh, bọn lính phơi xác cô ngoài sân đồn suốt một ngày trời.

Chôn cất chị xong, ba tôi thoát ly. Lần lượt các cô chú cũng theo cách mạng. Sáu Cường ở căn cứ Cẩm Đường, Bảy Phượng về Bà Rịa - Long Khánh, Tám Hùng vô bộ đội 445 Vũng Tàu, Chín Tấn công tác ở Dân vận Huyện ủy Nhơn Trạch.

Các em bay đi bốn phương trời, cô Ba Giác ngày xưa vừa làm cha vừa làm mẹ nuôi dưỡng các em, giờ thủ nhà vừa làm liên lạc giúp cách mạng, vừa tiếp tế cho các em.

Mỗi lần nghe pháo bắn ầm đùng hướng này, tiếng súng lính đi càn nổ rộn hướng kia, cô lại âm thầm lo lắng cho thằng Sáu, con Bảy, thằng Tám, thằng Út.

Không lo sao được, Tám Hùng bị miểng pháo phạt đứt bàn chân, trên đường ra miền Bắc an dưỡng thì vết thương nhiễm trùng, phải cưa chân thêm hai lần trong điều kiện y tế vô cùng thiếu thốn.

Rồi các em lập gia đình, có con đều gởi về cho cô để tiện công tác, chiến đấu. Chúng tôi một bầy lít nhít như trứng gà trứng vịt, lớn lên trong vòng tay chở che, đùm bọc của cô: Tiến, Tới, Tuyết, Vân, Anh, Việt, Nam, Quẹo, Quanh (Oanh), Tòn (Toàn), Teng, Ốm, Ròm, Út, Đức…

Thế hệ F1 lớn lên, tiếp bước cha anh. Chị Hoàng (con cô Năm Thế) công tác ở quân y, bị lính đi càn bắn chết tại chỗ, dượng Linh mấy tháng sau cũng hy sinh; em gái là Ba Oanh không chùn chân, theo gót cha, chị vào chiến khu.

Anh Tiến (con Sáu Cường) 14 tuổi tham gia Đội thiếu niên du kích Bình Sơn, cùng các bạn đội viên lập nhiều chiến công như trộm vũ khí của bọn lính gởi vô căn cứ, mưu trí nhét tài liệu mật vào quả bóng cao su, giả vờ đùa giỡn đá qua đá lại rồi đưa đi trước mắt bọn lính, thậm chí còn bố trí gài trái nổ diệt lính Thái Lan.

Năm 1973, anh hy sinh. Cô Ba chưa hết nỗi lo về em, giờ thêm nặng lòng vì các cháu.

Bởi vậy, thời điểm cận kề 30-4-1975 là những ngày đặc biệt nhất của gia đình tôi.

Bình Sơn do vị trí chiến lược là vùng bàn đạp, suốt giai đoạn kháng chiến ta và địch giành địa bàn rất ác liệt.

Đầu năm 1975, Bình Sơn tuy vẫn còn đồn địch nhưng thực tế đã giải phóng, trưởng đồn năn nỉ cho đồn tồn tại để không bị cấp trên trách phạt, bù lại hắn làm lơ mọi hoạt động của ta, thậm chí còn cung cấp vũ khí.

Ba tôi lúc đó công tác ở mặt trận tỉnh, đóng tại Bình Sơn, phối hợp địa phương đưa đón các đơn vị bộ đội chủ lực, dân công tập kết về rồi tỏa đi khắp các chiến trường, trạm quân y dã chiến cũng dựng ở đây để sơ cứu, đưa thương binh về tuyến sau.

Ông cả ngày vội vàng, gót chân đánh tới ót, cả nhà tôi cũng được huy động hỗ trợ. Cô Ba với các má trong làng nấu cơm cho bộ đội, hết đoàn này đến đoàn kia.

Có lúc thiếu thức ăn, cô ngó quanh quất rồi hạ lệnh kêu đám cháu leo lên cây vặt luôn mấy trái sầu riêng non để nấu canh. Mùa sầu riêng này coi như không còn trái bán, nhưng chẳng ai quan tâm.

Tôi phụ đưa đường cho bộ đội, mang thư liên lạc. Một anh bộ đội người Bắc tặng cho tôi tập thơ Từ ấy của Tố Hữu. Trời, lần đầu tiên được tiếp xúc với thơ văn cách mạng, tôi như có ngọn lửa bừng trong tim. Món quà quý ấy đã là hành trang theo tôi suốt cuộc đời.

Ngày 27-4, quân ta giải phóng Long Thành. Tôi theo một cánh bộ đội thuộc Trung đoàn 46, Sư 325 từ Bình Sơn ra Long Thành, trong đội hình có ba chiếc tăng.

Bất ngờ có toán lính phục kích gần Chi khu Long Thành bắn M72 vào đoàn quân làm cháy một chiếc tăng, tiểu đội tám người bên cạnh hy sinh hết sáu người, chỉ còn tiểu đội phó Hai Hạnh và chiến sĩ Đinh Thế Huynh.

Bộ đội phải bắn B40 tiêu diệt ổ hỏa lực này, tiếp tục hành quân tiêu diệt cứ điểm Thành Tuy Hạ, sau đó tiến về Sài Gòn.

Ở Nhơn Trạch, chú Chín Tấn được giao nhiệm vụ huy động 100 ghe xuồng ở khu vực phà Cát Lái đưa bộ đội vượt sông Đồng Nai qua Thủ Đức.

Công tác vô cùng khẩn trương, đến khoảng 17h30 ngày 29-4, hàng ngàn bộ đội Sư 325 vượt sông với sự hỗ trợ của người dân, khí thế quân dân ta thật sôi động, hào hùng.

Cô Bảy Phượng tất bật từ Trung ương Cục trở về Long Khánh - Bà Rịa làm nhiệm vụ tiếp quản đồng thời huy động toàn bộ nhân lực, vật lực của huyện Cao Su chi viện cho chiến trường.

Con cháu trong tộc tề tựu tại nhà từ đường (xã Long Thọ, huyện Nhơn Trạch) trong ngày truyền thống đại gia đình 30-4 hằng năm

Những ngày này, nụ cười trên gương mặt cô Ba ngày càng tươi. Cô vẫn ngóng tứ phương như trước kia nhưng với niềm vui sướng khôn tả: chiến thắng đến gần, ngày đoàn tụ cũng càng gần.

Đến trưa 30-4-1975 khi chiến dịch Hồ Chí Minh kết thúc thắng lợi, cô bỗng òa khóc ngon lành. Bị địch đánh đập vì không kêu gọi các em chiêu hồi, cô không hề khóc. Mười mấy năm thân cò vất vả ngược xuôi nuôi em, dưỡng cháu, cô cũng chưa hề khóc.

Vậy mà nước mắt cô đã vỡ òa trong buổi trưa ngày 30-4 năm đó. Những giọt nước mắt hạnh phúc, niềm vui của cô hòa trong niềm vui chung của đất nước.

Nhiều năm nay, dịp lễ 30-4 hằng năm trở thành ngày truyền thống của đại gia đình tôi. Con cháu tề tựu về nhà từ đường sinh hoạt “uống nước nhớ nguồn”, viếng mộ các liệt sĩ, sau đó cùng vui vầy mừng ngày thống nhất non sông.

Ngày này cũng là dịp mừng thọ các cụ “thế hệ vàng” còn lại: bà Sáu Cường, bà Bảy Phượng, ông Chín Tấn. Tôi cho rằng những giá trị truyền thống nếu không được gieo cấy trong thế hệ trẻ thì sẽ có lúc chấm hết. Giá trị của ngày 30-4 đã trao truyền đến thế hệ F2, F3, F4 trong đại gia đình tôi như thế.