*ThS. NCS. Nguyễn Như Nguyệt, TS. Từ Thị Xuyến, GS.TS. Phạm Thị Mỹ Dung, TS. Nguyễn Đức Vân
Trường Đại học Đông Đô
*Tác giả liên hệ, Email: nhunguyetnguyen84@gmail.com
Tóm tắt
Nghiên cứu này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tăng cường hỗ trợ cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa do phụ nữ làm chủ tại Việt Nam, một thành phần có vai trò đáng kể trong phát triển kinh tế - xã hội nhưng vẫn đối mặt với nhiều thách thức. Bằng việc sử dụng phương pháp phân tích so sánh và nghiên cứu tài liệu dựa trên các nguồn dữ liệu thứ cấp, bài viết tổng hợp và đối chiếu lý luận với thực tiễn nhằm rút ra các nhận định quan trọng. Kết quả cho thấy khái niệm doanh nghiệp nhỏ và vừa do phụ nữ sở hữu hiện chưa được định nghĩa rõ ràng, trong khi kinh nghiệm từ các quốc gia Đông Nam Á và quốc tế cung cấp nhiều cơ chế hỗ trợ có giá trị tham khảo. Từ đó, nghiên cứu đề xuất hai nhóm khuyến nghị: chiến lược dài hạn gắn với khung chính sách quốc gia và hành động ngắn hạn tập trung vào các chương trình hỗ trợ cụ thể, nhằm thúc đẩy bình đẳng giới và nâng cao năng lực của doanh nhân nữ.
Từ khóa: Doanh nghiệp nhỏ và vừa, phụ nữ làm chủ, bình đẳng giới, kinh nghiệm quốc tế, khuyến nghị chính sách
Abstract
This study highlights the importance of enhancing support for women-owned small and medium-sized enterprises (SMEs) in Vietnam, which play a significant role in socio-economic development but still face many challenges. Using comparative analysis and desk research based on secondary data sources, the paper synthesizes and connects theoretical perspectives with practical experiences to draw key insights. The findings indicate that the concept of women-owned SMEs has not been clearly defined, while lessons from Southeast Asian and international contexts provide valuable support mechanisms for reference. Accordingly, the study proposes two groups of recommendations: long-term strategic measures aligned with national policy frameworks and short-term actionable measures focusing on specific support programs, with the aim of promoting gender equality and strengthening the capacity of women entrepreneurs.
Keywords: Small and medium-sized enterprises, women-owned, gender equality, international experience, policy recommendations
GIỚI THIỆU
Doanh nghiệp do nữ làm chủ đã và đang đóng góp đáng kể cho tăng trưởng kinh tế ở mỗi quốc gia. Do đó, ưu tiên phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNVVN) do phụ nữ làm chủ là một yêu cầu cần thiết và khách quan đối với nền kinh tế đất nước. Hỗ trợ DNNVV do phụ nữ làm chủ được đề cập tại Luật Hỗ trợ DNNVV do Quốc hội khóa 14 ban hành năm 2017 và được hướng dẫn cụ thể qua Nghị định số 80/2021/NĐ-CP ngày 26/8/2021 của Chính phủ. Từ chính sách chung thì mỗi địa phương còn có những chính sách cụ thể.
Để có thể hỗ trợ DNNVV do phụ nữ làm chủ của VN thì cần hiểu cơ sở lý luận, thực tiễn để khuyến nghị cho hợp lý. Cho đến nay đã có một số nghiên cứu liên quan như: nghiên cứu của MBI, Hawasme, ADB (2016) do Lê Quang Cảnh và Nguyễn Vũ Hùng thực hiện; Nghiên cứu của Vietstosk (2025); ADB (2023); NN (2024)… Các nghiên cứu đã nêu lên những con số, nhận định về hỗ trợ DNNVV do phụ nữ làm chủ với các ngữ cảnh, thời gian khác nhau nhưng chưa có nghiên cứu nào trùng tên với Hỗ trợ DNNVV do phụ nữ làm chủ: Một số lý luận, kinh nghiệm các nước và khuyến nghị với Việt Nam.
MỘT SỐ LÝ LUẬN VỀ HỖ TRỢ DNNVV DO PHỤ NỮ LÀM CHỦ
Doanh nghiệp nhỏ và vừa do phụ nữ làm chủ
Doanh nghiệp do phụ nữ làm chủ được hiểu khác nhau ở các quốc gia. Chẳng hạn ở Mỹ và Canada, doanh nghiệp do phụ nữ làm chủ là doanh nghiệp có sở hữu của phụ nữ từ 51% trở lên và được điều hành hàng ngày bởi một hoặc nhiều phụ nữ. Doanh nghiệp do phụ nữ làm chủ ở các nước này được chứng nhận bởi một tổ chức độc lập. Các tổ chức quốc tế cũng có những định nghĩa không hoàn toàn giống nhau. Ở các nước Đông Nam Á (Cambodia, Indonesia, Myanmar, Philippines và Việt Nam) và Ấn Độ, khi nghiên cứu về doanh nghiệp do phụ nữ làm chủ người ta thường sử dụng khái niệm được đề cập trong nghiên cứu của IFC (Tham khảo qua MBI, Hawasme, ADB, 2016).
Tại Việt nam DNNVV do phụ nữ làm chủ được ghi trong Luật Hỗ trợ DNNVV: DNNVV do phụ nữ làm chủ được xác định thông qua 02 tiêu chí sau: Là DNNVV; Tỷ lệ sở hữu vốn điều lệ trong doanh nghiệp của một hoặc nhiều phụ nữ từ 51% trở lên, trong đó có ít nhất một người quản lý điều hành doanh nghiệp đó.
Hỗ trợ DNNVV do phụ nữ làm chủ
Các chính sách hỗ trợ DNNNVV do phụ nữ làm chủ hoặc sử dụng nhiều lao động nữ:
Ngoài những chính sách hỗ trợ DNNVV nói chung thì Điều 4, Điều 13 và Điều 14 Nghị định 80/2021/NĐ-CP còn quy định DNNVV do phụ nữ làm chủ hoặc DNNVV sử dụng nhiều lao động nữ còn được hưởng những chính sách hỗ trợ sau:
Luật Hỗ trợ DNNVV được Quốc hội ban hành tháng 6/2017 nêu rõ nguyên tắc hỗ trợ của Luật là “Trường hợp nhiều DNNVV cùng đáp ứng điều kiện hỗ trợ theo quy định của Luật này thì ưu tiên lựa chọn DNNVV do phụ nữ làm chủ, DNNVV sử dụng nhiều lao động nữ hơn”;
Để cụ thể hóa nguyên tắc này, tại Nghị định 80/2021/NĐ-CP quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều như:
Khoản 2, Điều 13 của Nghị định, đối với nội dung hỗ trợ tư vấn “Hỗ trợ 100% giá trị hợp đồng tư vấn nhưng không quá 50 triệu đồng/năm/doanh nghiệp đối với doanh nghiệp siêu nhỏ hoặc không quá 70 triệu đồng/năm/doanh nghiệp đối với doanh nghiệp siêu nhỏ do phụ nữ làm chủ, doanh nghiệp siêu nhỏ sử dụng nhiều lao động nữ;
Hỗ trợ tối đa 50% giá trị hợp đồng tư vấn nhưng không quá 100 triệu đồng/năm/doanh nghiệp đối với doanh nghiệp nhỏ hoặc không quá 150 triệu đồng/năm/doanh nghiệp đối với doanh nghiệp nhỏ do phụ nữ làm chủ, doanh nghiệp nhỏ sử dụng nhiều lao động nữ;
Hỗ trợ tối đa 30% giá trị hợp đồng tư vấn nhưng không quá 150 triệu đồng/năm/doanh nghiệp đối với doanh nghiệp vừa hoặc không quá 200 triệu đồng/năm/doanh nghiệp đối với doanh nghiệp vừa do phụ nữ làm chủ, doanh nghiệp vừa sử dụng nhiều lao động nữ”.
Nội dung hỗ trợ phát triển nguồn nhân lực cho DNNVV tại Điều 14 của Nghị định quy định: “Miễn học phí cho học viên của DNNVV do phụ nữ làm chủ, DNNVV sử dụng nhiều lao động nữ; Hỗ trợ 100% tổng chi phí của một khoá đào tạo tại DNNVV do phụ nữ làm chủ, DNNVV sử dụng nhiều lao động nữ”.
Ngoài ra, tại Điều 11 của Nghị định này còn hỗ trợ công nghệ cho DNNVV, không phân biệt giới “Hỗ trợ tối đa 50% giá trị hợp đồng tư vấn giải pháp chuyển đổi số cho doanh nghiệp về quy trình kinh doanh, quy trình quản trị, quy trình sản xuất, quy trình công nghệ và chuyển đổi mô hình kinh doanh nhưng không quá 50 triệu đồng/hợp đồng/năm đối với doanh nghiệp nhỏ và không quá 100 triệu đồng/hợp đồng/năm đối với doanh nghiệp vừa.
KINH NGHIỆM HỖ TRỢ DNNVV DO PHỤ NỮ LÀM CHỦ
Thái Lan
Phụ nữ chiếm 37% các vị trí lãnh đạo ở Thái Lan, cao hơn nhiều so với mức trung bình toàn cầu là 24%. Tại quốc gia này, phụ nữ nắm giữ 34% các vị trí giám đốc tài chính (CFO) và 40% vị trí giám đốc điều hành (CEO). Với tỷ lệ ghi danh giáo dục đại học nữ so với nam là 1.41:1, Thái Lan cũng đứng đầu thế giới. Hơn nữa, phụ nữ ở Thái Lan thường có thứ hạng cao trong hầu hết các chỉ số lãnh đạo doanh nghiệp, vượt trội hơn hầu hết các quốc gia ở Châu Á và trên toàn thế giới. Vai trò xã hội của phụ nữ trong các hộ gia đình là những yếu tố quan trọng hỗ trợ thành công của Thái Lan trong việc nâng cao quyền lực cho phụ nữ trong kinh doanh. Khác với các quốc gia khác, phụ nữ ở Thái Lan có khả năng cao hơn trong việc làm việc bên ngoài, kiếm thu nhập, thay vì chỉ để chăm sóc việc nhà. Mức độ tiếp cận giáo dục của phụ nữ cũng là một yếu tố quan trọng khác. Bằng chứng mạnh mẽ đến từ dữ liệu thống kê từ công ty tư vấn Grant Thornton và các tài liệu của Diễn đàn Kinh tế Thế giới. Phụ nữ Thái Lan có nhiều cơ hội hơn để điều hành doanh nghiệp nhờ vào những giá trị văn hóa ủng hộ việc chia sẻ trách nhiệm theo giới tính trong lĩnh vực này (Vietnam Biz, 2019).
Malaysia
Malaysia đưa hỗ trợ doanh nghiệp do nữ làm chủ vào mục tiêu vào chiến lược quốc gia, họ xác định tầm quan trọng của việc lồng ghép bình đẳng giới, bao gồm hỗ trợ doanh nghiệp do phụ nữ, vào các chính sách quốc gia được ghi nhận thông qua Kế hoạch phát triển quốc gia 5 năm của Malaysia trong suốt 25 năm qua.
Sau khi những cam kết được đưa vào Kế hoạch phát triển quốc gia, Malaysia đã tập trung vào khía cạnh phát triển doanh nhân nữ và tăng cường sự tham gia của phụ nữ trong kinh doanh. Chính phủ và các tổ chức phi chính phủ đã đề xuất các chiến lược tổng quan trong các lĩnh vực liên quan đến kinh doanh như tiếp thị, kế toán, lập ngân sách và lập kế hoạch nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp do phụ nữ làm chủ trong sản xuất, chất lượng và mẫu mã sản phẩm, bao bì, nhãn mác cũng như ứng dụng công nghệ thông tin. Chính phủ cũng cam kết cung cấp các nguồn vốn để tạo điều kiện cho nhiều phụ nữ tham gia kinh doanh hơn trong khuôn khổ Quỹ Doanh nhân nữ.
Ngoài ra, Malaysia cũng có nhiều sáng kiến mở rộng hơn, tập trung xây dựng các trung tâm chăm sóc trẻ em cộng đồng và nhà trẻ tại các khu vực dân cư nhất định; các chương trình hỗ trợ tài chính và đào tạo; xây dựng cơ chế đặc biệt để tạo điều kiện cho nhiều phụ nữ được vay vốn hơn; thực hiện 'văn phòng tại nhà' để tạo điều kiện thuận lợi cho phụ nữ tham gia vào kinh doanh; và quan tâm đến nhu cầu của mẹ đơn thân (Cục Phát triển doanh nghiệp, 2024).
Philippines
Philippines đã ban hành các luật và chiến lược cụ thể về giới, cũng như lồng ghép các vấn đề về giới vào các đạo luật và quy định rộng hơn liên quan đến các doanh nghiêp siêu nhỏ, nhỏ và vừa. Philippines khá thành công trong việc ban hành và thực thi chính sách hỗ trợ các DNNVV, trong đó tập trung vào các doanh nghiệp do nữ làm chủ, thông qua việc lồng ghép các vấn đề giới với tinh thần khởi nghiệp và phát triển doanh nghiệp do nữ làm chủ.
Phối hợp nhiều bên trong việc thực hiện các chương trình, dự án trao quyền kinh tế cho phụ nữ. Dự án “Trao quyền kinh tế cho phụ nữ tại các doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa trong giai đoạn 2007-2021” được triển khai với sự phối hợp của nhiều bên.
Xây dựng mạng lưới kinh doanh, với sự tham gia của các doanh nghiệp do nữ làm chủ, hướng đến phát triển quan hệ đối tác bền vững có thể giúp các nữ doanh nhân củng cố hoạt động xã hội và kinh doanh của mình. Thông qua mạng lưới, các doanh nghiệp do nữ làm chủ có thể tiếp nhận sự chia sẻ về kỹ năng và kinh nghiệm trong phát triển doanh nghiệp, đồng thời tăng khả năng thương lượng của họ với các nhà cung cấp cũng như người mua. Ví dụ, Mạng lưới Doanh nhân Nữ ASEAN (AWEN) được thành lập nhằm mục đích thúc đẩy việc trao quyền, khuyến khích quan hệ đối tác và kết nối giữa các doanh nhân nữ để chia sẻ kinh nghiệm, tiếp cận thị trường (Bộ Phát triển Doanh nghiệp Tư nhân và Kinh tế Tập thể, 2024).
THỰC TRẠNG TĂNG CƯỜNG HỖ TRỢ DNNVV DO PHỤ NỮ LÀM CHỦ Ở VIỆT NAM VÀ MỘT SỐ KHUYẾN NGHỊ
Thực trạng tăng cường hỗ trợ DNNVV do phụ nữ làm chủ
Trong bối cảnh phát triển kinh tế hiện tại, DNNVV do phụ nữ làm chủ tại Việt Nam đóng góp đáng kể cho cấu trúc kinh tế vĩ mô. Theo báo cáo từ Bộ Kế hoạch và Đầu tư, trong tổng số khoảng 930 000 doanh nghiệp đang hoạt động, doanh nghiệp do phụ nữ làm chủ chiếm hơn 20%. Con số này tương ứng với tỷ lệ phổ quát trong hệ thống doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt khi so với mức trung bình toàn cầu và quốc tế. Báo cáo của UN Women khu vực châu Á – Thái Bình Dương nhấn mạnh tỷ lệ này xấp xỉ một phần tư, tập trung vào nhóm DNNVV do phụ nữ dẫn dắt, cho thấy mức độ hiện diện và ảnh hưởng ngày càng nổi bật trong cơ cấu doanh nghiệp.
Xu hướng gia tăng này phản ánh một sự dịch chuyển tích cực theo chiều dài thời gian. Cục Thống kê (GSO) ghi nhận tỷ lệ doanh nghiệp do phụ nữ làm chủ tăng từ 20,8% vào năm 2010 lên 26,5% vào năm 2016. Tuy nhiên, ghi nhận mẫu số năm 2024 thông qua báo cáo của Bộ Kế hoạch và Đầu tư lại cho thấy tỷ lệ "hơn 20%" trong tổng số doanh nghiệp hiện tại, cho thấy xu hướng tăng không liên tục hoặc chịu ảnh hưởng của chuyển dịch cơ cấu ngành nghề và các yếu tố pháp lý, kinh tế.
Đặc điểm cơ cấu chủ yếu của các doanh nghiệp này thiên về quy mô nhỏ và siêu nhỏ. Theo thông tin từ WiseVietnam, đến cuối năm 2018, DNNVV do phụ nữ làm chủ đạt mức tới 98,8% thuộc loại siêu nhỏ và nhỏ, hoạt động chủ yếu trong lĩnh vực dịch vụ với tỷ trọng 61,4%. Sách Trắng về DNNVV do phụ nữ làm chủ cũng khẳng định hiện trạng tương tự, khi trong tổng DNNVV, tỷ lệ được dẫn dắt bởi phụ nữ đạt mức 20%. Riêng theo ngành, dịch vụ lưu trú và ăn uống chiếm 31%, ngành giáo dục và đào tạo lên tới 37%, trong khi lĩnh vực tài chính, ngân hàng, bảo hiểm cũng chiếm tỷ lệ đáng kể ở mức 28%.
Khả năng tiếp cận nguồn vốn ngân hàng thể hiện rõ bất lợi. Theo kết quả nghiên cứu của IFC, chỉ 37% DNNVV do phụ nữ làm chủ tiếp cận được vốn vay ngân hàng trong vòng hai năm gần nhất, thấp hơn so với nhóm doanh nghiệp do nam giới làm chủ là 47%. Đây là dấu hiệu rõ ràng về bất cân bằng trong hệ thống tài chính – tín dụng. Qua các số liệu cho thấy doanh nghiệp thuộc nhóm này phát triển nhanh ở giai đoạn đầu thập niên 2010 nhưng gặp phải các thách thức kéo theo như quy mô hoạt động hạn hẹp, khả năng tiếp cận tài chính bị hạn chế, cũng như chênh lệch so với doanh nghiệp do nam giới làm chủ. Bên cạnh đó, mối liên kết giữa tỷ lệ hiện tại (hơn 20%) và mức đạt đỉnh năm 2016 (26,5%) phản ánh sự cần thiết phải tiếp tục rà soát, tối ưu hóa chính sách hỗ trợ phù hợp với đặc thù doanh nghiệp do phụ nữ làm chủ.
Trong thời gian tới, việc cải thiện khả năng tiếp cận tín dụng, tăng chất lượng đào tạo chuyên môn và nâng cao năng lực thể chế sẽ là các khâu then chốt để thúc đẩy phát triển bền vững cho nhóm doanh nghiệp này. Sự phát triển đều đặn trong tỷ lệ doanh nghiệp và sự quan tâm từ hệ thống chính sách cần được duy trì, điều chỉnh linh hoạt theo đặc điểm thực tiễn.
Một số khuyến nghị
Thứ nhất, cần đánh giá được thực trạng, khó khăn, thuận lợi của DNNVV do phụ nữ làm chủ ở Việt Nam
Tại Hội thảo tham vấn về Sách Trắng cho DNNVV do phụ nữ làm chủ, theo TS. Adam, Việt Nam có khung pháp lý toàn diện tạo điều kiện cho phụ nữ tham gia vào nền kinh tế rộng lớn hơn. Trong đó, phụ nữ Việt Nam gần như bình đẳng với nam giới về trình độ học vấn và tham gia lực lượng lao động. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, đa số phụ nữ vẫn gặp khó khăn về tiếp cận tài chính, bảo lãnh tín dụng.
Thứ hai, đánh giá được các kết quả hỗ trợ DNNVV do phụ nữ làm chủ theo quy định của Luật hỗ trợ DNNVV
Trên cơ sở Luật Hỗ trợ DNNVV, Nghị định số 80/2021/NĐ-CP ngày 26/8/2021 của Chính phủ cụ thể hoá nhiều nội dung hỗ trợ có định mức cao hơn dành cho DNNVV-PNLC, bao gồm: Hỗ trợ tư vấn: DNNVV-PNLC được hỗ trợ 100% giá trị hợp đồng tư vấn nhưng không quá 70 triệu đồng/năm/doanh nghiệp đối với doanh nghiệp siêu nhỏ; hỗ trợ tối đa 50% giá trị hợp đồng tư vấn nhưng không quá 150 triệu đồng/năm/doanh nghiệp đối với doanh nghiệp nhỏ và hỗ trợ tối đa 30% giá trị hợp đồng tư vấn nhưng không quá 200 triệu đồng/năm/doanh nghiệp đối với doanh nghiệp vừa; Hỗ trợ đào tạo (học viên là người lao động từ DNNVV-PNLC chủ được miễn học phí tham gia các khóa đào tạo về khởi nghiệp kinh doanh và quản trị doanh nghiệp, và được hỗ trợ 100% chi phí cho khóa đào tạo trực tiếp tại DN. Đồng thời, năm 2022 Bộ Kế hoạch và Đầu tư cũng ban hành Thông tư số 06/2022/TT-BKHĐT hướng dẫn thực hiện Nghị định số 80/2021/NĐ-CP. Thông tư này cũng đưa ra quy định cơ quan, tổ chức hỗ trợ DNNVV ưu tiên bố trí kinh phí để hỗ trợ các DNNVV-PNLC.
Thứ ba, nghiên cứu kinh nghiệm của các nước để lựa chọn áp dụng cho Việt Nam
Nhiều quốc gia Đông Nam Á (Malaysia, Thái Lan, Philippines) đưa hỗ trợ doanh nghiệp nữ vào chiến lược quốc gia. Chính sách thường gắn với bình đẳng giới, đào tạo kỹ năng quản trị, hỗ trợ vốn vay, kết nối thị trường, và xây dựng mạng lưới kinh doanh. Việt Nam có thể tham khảo để điều chỉnh phù hợp bối cảnh trong nước.
DNNVV do phụ nữ làm chủ là một bộ phận quan trọng trong các doanh nghiệp Việt Nam, có đóng góp tích cực trong phát triển kinh tế xã hội. Tuy nhiên, các DNNVV do phụ nữ làm chủ hiện gặp nhiều trở ngại trong quá trình phát triển, bao gồm cả trở ngại chung (có thể cho cả doanh nhân nam và nữ) và những trở ngại riêng của doanh nhân nữ. Chính vì vậy, hỗ trợ các DNNVV do phụ nữ làm chủ để doanh nghiệp này vượt qua những trở ngại mà bản thân các doanh nhân nữ gặp phải giúp tăng cường cả vai trò và vị thế của các doanh nghiệp do phụ nữ làm chủ cũng như vị thế của phụ nữ trong xã hội.
Thứ tư, hoàn thiện chính sách và khung pháp lý về DNNVV do phụ nữ làm chủ
Rà soát, bổ sung chính sách hỗ trợ riêng cho DNNVV do phụ nữ làm chủ. Đề xuất một số nội dung: Chương trình bồi dưỡng năng lực quản trị và khởi nghiệp; Cung cấp thông tin về chính sách, nguồn lực, thị trường; Chính sách tín dụng ưu đãi dành riêng cho doanh nghiệp nữ; Hỗ trợ xây dựng mạng lưới kinh doanh, xúc tiến thương mại; Cơ chế vinh danh, ghi nhận đóng góp của doanh nghiệp nữ; Phát huy vai trò hiệp hội, câu lạc bộ doanh nhân nữ.
KẾT LUẬN
Kết quả nghiên cứu cho thấy DNNVV do phụ nữ làm chủ ở Việt Nam chủ yếu thuộc nhóm siêu nhỏ và nhỏ, tập trung nhiều trong lĩnh vực dịch vụ. Đây là khu vực có đóng góp tích cực vào tạo việc làm và thu nhập cho xã hội, nhưng vẫn chưa nhận được sự hỗ trợ tương xứng với vai trò và tiềm năng. Về mặt chính sách, dù Luật Hỗ trợ DNNVV (2017) và Nghị định 80/2021/NĐ-CP (2021) đã đề cập đến ưu tiên hỗ trợ doanh nghiệp do phụ nữ làm chủ, song còn tồn tại một số bất cập: (i) chưa có quy định/định nghĩa chính thức, rõ ràng về DNNVV do phụ nữ làm chủ, dẫn đến khó khăn trong triển khai; (ii) chính sách hiện hành còn thiên về hỗ trợ chung cho tất cả DNNVV, chưa có cơ chế riêng biệt phản ánh đặc thù và khó khăn riêng của doanh nhân nữ. Bên cạnh đó, phụ nữ khởi sự và điều hành doanh nghiệp còn phải đối mặt với những trở ngại như hạn chế tiếp cận tín dụng, công nghệ, mạng lưới kinh doanh cũng như gánh nặng cân bằng giữa công việc và gia đình.
Như vậy, DNNVV do phụ nữ làm chủ là một bộ phận quan trọng của nền kinh tế, vừa góp phần thúc đẩy tăng trưởng, vừa hiện thực hóa mục tiêu bình đẳng giới. Do vậy, cần có các chính sách và giải pháp thiết kế riêng, gắn kết chặt chẽ giữa lý luận – bằng chứng thực tiễn – định hướng chính sách, để bảo đảm hỗ trợ thiết thực và bền vững cho nhóm doanh nghiệp này tại Việt Nam.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. ADB (2023). Thúc đẩy tăng trưởng doanh nghiệp thông qua tháo gỡ các rào cản, Sách trắng về doanh nghiệp nhỏ và vừa do phụ nữ làm chủ tại Việt Nam. https://www.sbv.gov.vn/webcenter/portal/m/menu/trangchu/ddnhnn/nctd/nctd_chitiet?
2. Cục Phát triển doanh nghiệp (2024). Một số kinh nghiệm quốc tế về hỗ trợ DNNVV do phụ nữ làm chủ. https://business.gov.vn/cms/tin-tuc-su-kien/chi-tiet/1843/mot-so-kinh-nghiem-quoc-te-ve-ho-tro-dnnvv-do-phu-nu-lam-chu. 20/08/2024
3. Cục Phát triển doanh nghiệp (2021). Các chính sách, chương trình, kế hoạch hỗ trợ doanh nghiệp do phụ nữ làm chủ trong thời gian qua tại Việt Nam. https://business.gov.vn/cms/tin-tuc-su-kien/chi-tiet/364/cac-chinh-sach-chuong-trinh-ke-hoach-ho-tro-doanh-nghiep-do-phu-nu-lam-chu-trong-thoi-gian-qua-tai-viet-nam 06/05/2021
4. Cục Phát triển Doanh nghiệp Tư nhân và Kinh tế Tập thể (2024). Kinh nghiệm hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Philippines. https://business.gov.vn/cms/tin-tuc-su-kien/chi-tiet/1671/kinh-nghiem-ho-tro-doanh-nghiep-nho-va-vua-tai-philippines.
5. Chu Khôi (2024). Hỗ trợ doanh nghiệp do nữ làm chủ tham gia chuỗi cung ứng. https://vneconomy.vn/ho-tro-doanh-nghiep-do-nu-lam-chu-tham-gia-chuoi-cung-ung.htm. 17/04/2024.
6. MBI, Hawasme, ADB (2016). DNNVV do phụ nữ làm chủ tại VN: Thực trạng và khuyến nghị chính sách.
7. NN (2024). Thúc đẩy hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa do phụ nữ làm chủ
https://www.sbv.gov.vn/webcenter/portal/m/menu/trangchu/ddnhnn/nctd/nctd_chitiet? 26/01/2024.
8. Trần Lan Phương (2025). Vai trò và dấu ấn phụ nữ Việt Nam trên “bản đồ” kinh tế.
https://hoilhpn.org.vn/web/ho-tro-phu-nu-khoi-nghiep-va-khoi-su-kinh-doanh/tin-chi-tiet/-/chi-tiet/vai-tro-va-dau-an-phu-nu-viet-nam-tren-034-ban-%C4%91o-034-kinh-te-415101-4401.html07/03/2025
9. Vietstosk (2025). Khi phụ nữ làm chủ doanh nghiệp - chinh phục từng ước mơ. https://diendandoanhnghiep.vn/khi-phu-nu-lam-chu-doanh-nghiep-chinh-phuc-tung-uoc-mo-10151029.html. 05/03/2025
10. Vietnam Biz. (2019). Tại sao Thái Lan vượt trội hơn thế giới về tỷ lệ phụ nữ trong lãnh đạo doanh nghiệp. https://vietnambiz.vn/ly-do-khien-thai-lan-vuot-xa-the-gioi-ve-ti-le-phu-nu-dieu-hanh-doanh-nghiep-20190305161650216.htm
|
Ngày nhận bài: 12/8/2025; Ngày hoàn thiện biên tập: 7/9/2025; Ngày duyệt đăng: 12/9/2025 |
