Cựu Tổng thống Syria Bashar al-Assad (Ảnh: Reuters).
Cuối năm ngoái, khi phe nổi dậy giành quyền kiểm soát các thành phố lớn và tiến về thủ đô Damascus, ông Yasar Ibrahim, cố vấn kinh tế hàng đầu của cựu Tổng thống Syria Assad đã sắp xếp 4 chuyến bay để vận chuyển tài sản quý giá, người thân, trợ lý và nhân viên Dinh tổng thống đến Các Tiểu vương quốc Ả rập Thống nhất (UAE).
Chiếc máy bay Embraer Legacy 600 đã thực hiện 4 chuyến bay liên tiếp đến Syria trong 48 giờ trước khi chính quyền của ông Assad sụp đổ. Chuyến bay thứ tư khởi hành vào ngày 8/12/2024 từ căn cứ không quân Hmeimim do Nga kiểm soát, gần Latakia, trên bờ biển Địa Trung Hải của Syria. Cùng ngày, ông Assad đã đến Nga từ căn cứ này.
Chiến dịch sơ tán tài sản của ông Assad khỏi Syria chưa được báo cáo trước đây. Máy bay chở theo những túi tiền mặt không được đánh dấu chứa ít nhất 500.000 USD, cũng như các tài liệu, máy tính xách tay và ổ cứng với thông tin tình báo quan trọng về "Tập đoàn". Đây là mật danh mà ông Assad và các cộng sự của ông Ibrahim sử dụng cho mạng lưới phức tạp của các thực thể bao gồm công ty viễn thông, ngân hàng, bất động sản, năng lượng và các hoạt động khác.
Cựu Tổng thống sau đó đã được cấp quy chế tị nạn chính trị ở Nga.
Bộ Ngoại giao Nga và UAE từ chối bình luận về vấn đề này.
Theo một quan chức cấp cao của chính quyền Syria mới, tân lãnh đạo Ahmed al-Sharaa quyết tâm thu hồi các quỹ công được đưa ra nước ngoài trước khi chính quyền của ông Assad sụp đổ, để hỗ trợ nền kinh tế Syria khi nước này phải chịu các lệnh trừng phạt và thiếu tiền tệ.
Quan chức này xác nhận số tiền đã được đưa ra khỏi đất nước trước khi cựu lãnh đạo bị lật đổ, nhưng không giải thích chi tiết về cách thức và nói thêm rằng giới chức trách vẫn đang xác định số tiền đã đi đâu.
Vào ngày 6/12/2024, khi lực lượng đối lập do nhóm Hồi giáo Hayat Tahrir al-Sham dẫn đầu hành quân về phía thủ đô, máy bay Embraer 13 chỗ đã tới sân bay quốc tế Damascus.
Một cựu sĩ quan tình báo và một quan chức cấp cao của sân bay cho biết vài ô tô dân sự với cửa sổ tối màu đã tiếp cận khu vực, những chiếc xe này thuộc về Lực lượng Vệ binh Cộng hòa tinh nhuệ, được giao nhiệm vụ bảo vệ ông Assad và Dinh tổng thống.
Sự tham gia của vệ binh có nghĩa là cựu Tổng thống đã trực tiếp ra lệnh liên quan đến chiến dịch, bởi các vệ binh chỉ tuân theo chỉ huy của họ, Tướng Talal Makhlouf, hoặc chính cựu Tổng thống.
Lúc đầu, chiếc máy bay rời Dubai vào ngày 6/12/2024 và hạ cánh xuống Damascus vào buổi trưa giờ địa phương. Sau đó, nó bay đến sân bay Al Bateen và trở lại Damascus ngay sau 22h cùng ngày.
Người đứng đầu bộ phận an ninh sân bay, Chuẩn tướng Ghadeer Ali, nói với nhân viên Tình báo Không quân rằng các nhân viên của Dinh tổng thống và người thân của ông Assad sẽ lên 2 chuyến bay đầu tiên rời Damascus vào ngày 6/12/2024, mang theo tiền mặt.
Chuyến bay thứ hai từ Damascus cũng vận chuyển các bức tranh và một số tác phẩm điêu khắc nhỏ.
Theo nhân viên tình báo và nguồn tin trong mạng lưới kinh doanh của cựu tổng thống, vào ngày 7/12/2024, máy bay quay trở lại Damascus vào khoảng 16h và khởi hành đến Al Bateen lần thứ ba với các túi tiền mặt cũng như ổ cứng và thiết bị điện tử chứa thông tin về mạng lưới công ty của ông Assad.
Nguồn tin cũng cho biết thông tin được lưu trữ bao gồm hồ sơ tài chính, biên bản cuộc họp, quyền sở hữu các công ty, bất động sản và quan hệ đối tác, cũng như chi tiết về quá trình chuyển tiền mặt, các công ty và tài khoản nước ngoài.
Sáng sớm hôm sau, lực lượng đối lập đã đến Damascus, khiến ông Assad phải chạy trốn đến căn cứ ven biển Latakia, phối hợp với các lực lượng Nga. Sân bay Damascus lúc đó đã ngừng hoạt động.
Ngay sau đó, máy bay phản lực C5-SKY rời Al Bateen lần cuối. Theo điều tra, trên đường đến thành phố Homs, máy bay đã hạ cánh tại Hmeimim ở Latakia để đón ông Ahmed Khalil Khalil, một cộng sự thân cận của ông Ibrahim hoạt động trong mạng lưới của cựu Tổng thống Assad.
Ông Khalil đã rút tiền 2 ngày trước đó từ một tài khoản của Ngân hàng Hồi giáo Quốc tế Syria (SIIB). Người trong nhóm của ông Assad cho biết tài khoản này thuộc về Al-Burj Investments có trụ sở tại Damascus, công ty này thuộc sở hữu 50% của ông Ibrahim.
Máy bay được ông Ibrahim thuê từ doanh nhân Li Băng Mohamad Wehbe, theo một thành viên của giới tinh hoa kinh doanh Syria và nguồn tin trong mạng lưới của ông Assad. Ông Wehbe sở hữu Flying Airline FZCO, một công ty thuộc Khu vực tự do Dubai.
Khi được Reuters liên hệ, ông Mohamad Wehbe phủ nhận bất kỳ sự liên quan nào đến các chuyến bay C5-SKY ra vào Syria và nói rằng ông không sở hữu máy bay mà chỉ thuê nó từ một nhà môi giới.
