Nhà máy của Tập đoàn nghiên cứu và sản xuất Uralvagonzavod của Nga (Ảnh: RIA Novosti).
Theo báo cáo của Viện Dịch vụ Hoàng gia Anh (RUSI), điều này tạo ra một mối đe dọa chiến lược đối với khả năng răn đe của NATO.
Báo cáo "Thắng lợi trong Cuộc chiến Công nghiệp: So sánh Nga, Châu Âu và Ukraine, 2022-2024" cho thấy mặc dù có nền kinh tế nhỏ hơn rất nhiều so với các thành viên NATO, Nga đã thành công trong việc huy động ngành công nghiệp quốc phòng để sản xuất nhiều hơn các quốc gia châu Âu trong lĩnh vực trang thiết bị quân sự suốt từ năm 2022 đến 2024.
"Lợi thế liên tục của Nga trong sản xuất quốc phòng tạo ra một mối đe dọa chiến lược đối với NATO và khả năng răn đe thông thường của liên minh", các nhà phân tích RUSI Oleksandr Danylyuk và Jack Watling cảnh báo.
Theo nghiên cứu của RUSI, thành công của Nga bắt nguồn từ một kế hoạch huy động công nghiệp phát triển tốt, được thực hiện từ sớm trong chiến sự. Phương pháp tập trung của Moscow đã cho phép phối hợp nhanh chóng trong lĩnh vực quốc phòng, với các tập đoàn nhà nước như Rostec, Roscosmos và Rosatom đóng vai trò quan trọng.
Báo cáo nêu chi tiết về sự gia tăng sản xuất mạnh mẽ của Nga. Sản xuất đạn pháo đã tăng mạnh, với sản lượng đạn pháo 152mm tăng từ 250.000 quả trong năm 2022 lên hơn 1,3 triệu trong năm 2024.
Nga cũng đã thành công trong việc mở rộng sản xuất tên lửa hành trình, với sản lượng tên lửa Kh-101 tăng từ 420 đơn vị vào năm 2023 lên hơn 500 vào năm 2024, trong khi sản lượng tên lửa đạn đạo 9M723 tăng từ 250 lên hơn 700 trong cùng kỳ.
Để đạt được sự mở rộng này, Nga đã đầu tư mạnh vào việc hiện đại hóa cơ sở vật chất, chuyển hướng nguồn vốn từ các lĩnh vực dân sự và thực hiện các cơ chế tài chính đặc biệt.
Kremlin đảm bảo các doanh nghiệp quốc phòng có thể vay vốn lãi suất thấp (5-6% mỗi năm) và đưa ra các biện pháp khuyến khích lương để thu hút lao động.
"Lãnh đạo Nga quyết định tiến hành một cuộc chiến tiêu hao chống lại Ukraine, dựa vào sự không sẵn lòng của Kiev và các đối tác phương Tây duy trì mức độ, tốc độ và thời gian tài trợ cần thiết", báo cáo nhận định.
Ngược lại, các quốc gia châu Âu gặp khó khăn trong việc chuyển đổi vốn và ý chí thành năng lực sản xuất quốc phòng. Mặc dù có nhiều phát biểu mạnh mẽ, sản lượng thực tế ở châu Âu vẫn ở mức đáng thất vọng.
Sáng kiến của EU để cung cấp 1 triệu quả đạn pháo cho Ukraine trong vòng một năm chỉ đạt được một nửa mục tiêu, với các thỏa thuận khung thông qua Cơ quan Quốc phòng Châu Âu chỉ dẫn đến việc ký hợp đồng 80.000 quả đạn pháo mới.
Phần lớn số đạn pháo cung cấp đến từ nguồn dự trữ đang giảm dần hoặc từ việc mua trên thị trường quốc tế, thay vì từ việc mở rộng sản xuất.
Sự chênh lệch chi phí cũng là điều đáng chú ý. Trong khi Nga đã ấn định giá cho đạn pháo 152mm ở mức khoảng 1.000 USD mỗi viên, các viên đạn 155mm tương đương của châu Âu hiện nay có giá từ 4.000 đến 8.000 USD mỗi viên, điều này hạn chế khả năng cung cấp hỗ trợ của các đối tác Ukraine trong phạm vi ngân sách cố định.
