Lực lượng NATO tập trận ở Ba Lan (Ảnh: AFP).
Chính quyền ông Trump đang xem xét từ bỏ vai trò lâu đời của Mỹ trong việc lãnh đạo các hoạt động quân sự của NATO tại châu Âu, NBC News ngày 18/3 dẫn lời các quan chức quốc phòng giấu tên của Washington, đưa tin.
Suốt gần 75 năm qua, một tướng 4 sao của Mỹ luôn giữ vị trí Tổng Tư lệnh Tối cao Lực lượng Đồng minh tại châu Âu (SACEUR), chịu trách nhiệm giám sát chiến lược và hoạt động quân sự của NATO.
Theo 2 quan chức quốc phòng có hiểu biết về các cuộc thảo luận nội bộ và một bản báo cáo của Lầu Năm Góc mà NBC News tiếp cận được, Mỹ đang đánh giá khả năng từ bỏ vị trí này như một phần trong nỗ lực rộng lớn hơn nhằm giảm bớt cam kết của Mỹ tại châu Âu.
Đô đốc James Stavridis, người từng giữ chức SACEUR từ năm 2009 đến 2013, cảnh báo rằng động thái này sẽ làm suy yếu đáng kể ảnh hưởng của Mỹ trong liên minh.
"Chúng ta sẽ mất đi một lượng ảnh hưởng khổng lồ trong NATO, và điều này sẽ bị nhìn nhận, một cách chính xác, như bước đầu tiên dẫn đến việc rời khỏi liên minh", ông Stavridis nói.
Thông tin này được công bố sau những lời kêu gọi lặp đi lặp lại của Tổng thống Mỹ Donald Trump và Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth, yêu cầu các đồng minh NATO đảm nhận nhiều trách nhiệm hơn trong việc bảo vệ an ninh châu Âu.
Nếu Washington từ bỏ vai trò SACEUR, các thành viên NATO sẽ phải quyết định quốc gia châu Âu nào sẽ đề cử một tổng tư lệnh mới.
Lầu Năm Góc và NATO hiện chưa đưa ra bình luận về vấn đề này.
Ông Trump từ lâu đã yêu cầu các đồng minh NATO tăng chi tiêu quân sự, cho rằng gánh nặng an ninh đang đè nặng lên vai Mỹ. Ông thậm chí đã kêu gọi nâng mức chi tiêu quốc phòng tối thiểu của liên minh từ 2% lên 5% GDP.
Italy, Canada và Tây Ban Nha vẫn chưa đạt được mục tiêu 2% hiện tại. Một số thành viên NATO được cho là đang xem xét tăng mục tiêu chi tiêu lên 3% vào năm 2030.
Hôm 6/3, khi được hỏi liệu ông có đang cân nhắc những thay đổi đối với NATO hay không, Tổng thống Mỹ Donald Trump nói: "Tôi đã nói với họ như vậy. Nếu các vị không trả tiền, chúng tôi sẽ không bảo vệ".
Các quan chức khi đó nói với NBC News, chính quyền Tổng thống Trump đã cảnh báo các đồng minh châu Âu về khả năng giảm quy mô hiện diện quân sự của Mỹ tại châu Âu, với một lựa chọn là tập trung quân đội xung quanh các quốc gia tuân thủ yêu cầu chi tiêu.
Theo cách tiếp cận này, Mỹ được cho là sẽ ngừng hỗ trợ quân sự đối với các thành viên NATO không đạt yêu cầu về chi tiêu quốc phòng. Động thái trên có thể thách thức Điều 5 trong Hiến chương NATO quy định rằng một cuộc tấn công vào một thành viên là tấn công toàn khối.
Nếu ông Trump thực hiện chính sách này, điều đó có thể làm căng thẳng thêm mối quan hệ giữa Mỹ và NATO, và hiện không rõ liệu các thành viên NATO có điều chỉnh ngân sách quốc phòng để đáp ứng yêu cầu hay không.
