Sau hơn 5 tháng kể từ phiên sơ thẩm, vụ án xảy ra tại Công ty TNHH Thương mại Vận tải và Du lịch Xuyên Việt Oil (Xuyên Việt Oil), vốn gây xôn xao dư luận vì liên quan nhiều cựu quan chức và gây thất thoát hơn 1.400 tỉ đồng, sẽ được TAND Cấp cao tại TP HCM xét xử phúc thẩm từ ngày 6 đến 12-5. Thẩm phán Chung Văn Kết làm chủ tọa.
Một trong những tâm điểm của phiên phúc thẩm là việc xem xét kháng cáo của cựu Bí thư Tỉnh ủy Bến Tre Lê Đức Thọ - người nhận mức án cao thứ 2 (28 năm tù), sau bị cáo chủ mưu Mai Thị Hồng Hạnh (cựu Giám đốc Xuyên Việt Oil). Bị cáo Thọ bị TAND TP HCM tuyên phạt về tội "Nhận hối lộ" (15 năm tù) và "Lợi dụng chức vụ, quyền hạn gây ảnh hưởng đối với người khác để trục lợi" (13 năm tù). Đáng chú ý, tội danh thứ 2, quy định tại điều 358 Bộ Luật Hình sự, được đánh giá là hiếm gặp trong thực tiễn tố tụng vì khó thu thập chứng cứ và lượng hóa hậu quả do hành vi không để lại dấu vết.
Các bị cáo tại phiên xử sơ thẩm
Cáo trạng xác định trong thời gian giữ chức Chủ tịch HĐQT VietinBank (2018 - 2021) và sau đó là Bí thư Tỉnh ủy Bến Tre (từ tháng 7-2021), bị cáo Lê Đức Thọ đã dùng ảnh hưởng chức vụ can thiệp giúp Xuyên Việt Oil được ưu ái về tín dụng (nâng hạn mức lên 100 tỉ đồng, lãi suất ưu đãi, tỉ lệ tín chấp cao). Đổi lại, bị cáo Thọ nhận từ bị cáo Mai Thị Hồng Hạnh 600.000 USD và nhiều tài sản khác, tổng trị giá hơn 22 tỉ đồng. Cấp sơ thẩm nhận định dù không trực tiếp ra quyết định cấp tín dụng, bị cáo Thọ đã tạo sức ép gián tiếp lên cấp dưới. Bị cáo Thọ đã kháng cáo xin giảm nhẹ hình phạt và việc tòa phúc thẩm xem xét lại tội danh hiếm gặp này đang được dư luận quan tâm.
Bị cáo Mai Thị Hồng Hạnh - bị tuyên án sơ thẩm cao nhất (30 năm tù về tội "Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí" và "Đưa hối lộ") - cũng có đơn kháng cáo. Bị cáo Hạnh được xác định chịu trách nhiệm chính khi cố tình giữ lại tiền thuế bảo vệ môi trường thu hộ, sai phạm trong quản lý quỹ bình ổn giá, gây thất thoát hơn 1.400 tỉ đồng nhưng mới khắc phục 100 triệu đồng. Để duy trì kinh doanh, bị cáo Hạnh còn 22 lần đưa hối lộ cho 8 cá nhân có chức vụ.
Ngoài bị cáo Hạnh và bị cáo Thọ, còn 5 bị cáo khác trong tổng số 15 bị cáo đã kháng cáo xin giảm nhẹ hình phạt, bao gồm cựu Phó Giám đốc Xuyên Việt Oil Nguyễn Thị Như Phương; các cựu quan chức Bộ Công Thương: Trần Duy Đông (cựu Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước), Hoàng Anh Tuấn và Nguyễn Lộc An (cùng là cựu Phó Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước); Lê Duy Minh (cựu Cục trưởng Cục Thuế TP HCM).
Trong số các bị cáo nhận hối lộ, trường hợp cựu Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải nhận 50.000 USD từ bị cáo Hạnh để tạo điều kiện cho Xuyên Việt Oil. Tuy nhiên, do đã nộp lại toàn bộ số tiền, thành khẩn khai báo, hợp tác, bị cáo Hải được tuyên 3 năm tù về tội "Nhận hối lộ" và không kháng cáo.
Một điểm đáng chú ý từ phiên sơ thẩm là nhận định của tòa án về việc các cựu quan chức nhận hối lộ từ Mai Thị Hồng Hạnh để làm sai công vụ nhưng không có hành vi sách nhiễu hay đòi hỏi. Quá trình điều tra cho thấy bị cáo Hạnh đã tự nguyện biếu quà vào các dịp lễ, Tết, sinh nhật.
