Binh sĩ Ukraine sơ tán đồng đội bị thương (Ảnh minh họa: New York Times).
Lời kể chân thực của binh sĩ Ukraine
Bộ Tổng tham mưu Ukraine hôm 16/3 xác nhận, lực lượng Ukraine (AFU) đã rút khỏi thành phố Sudzha ở tỉnh Kursk của Nga.
Những người lính Ukraine ở mặt trận đã mô tả với hãng tin BBC rằng, cảnh rút lui của AFU khỏi Kursk giống như trong "phim kinh dị" khi mà hàng loạt UAV Nga liên tục phát động các cuộc tấn công dữ dội, phá hủy nhiều vũ khí trang bị của họ. Trong khi đó, AFU ở mặt trận này gần như đã hết đạn.
Sau khi mất Sudzha, nơi AFU chiếm giữ từ tháng 8/2024 và được coi là trung tâm của khu vực Kursk do họ kiểm soát, một số binh sĩ Ukraine cho biết, "mọi việc đã kết thúc".
Một quân nhân Ukraine có biệt danh Vladimir nói với BBC rằng, thành phố Sudzha, nơi đơn vị của anh này đóng quân khi đó, "đang hoảng loạn và mặt trận nhanh chóng sụp đổ".
Các đơn vị AFU cố gắng sơ tán vũ khí hạng nặng ra khỏi Sudzha, hướng về phía biên giới Ukraine, nhưng đã bị UAV FPV của Nga phá hủy trên đường đi nên "việc sơ tán vào ban ngày là không thể".
Sau khi phát động một cuộc tấn công lớn vào khu vực Kursk hồi tháng 8 năm ngoái và kiểm soát hơn 1.000km2 lãnh thổ Nga, AFU đã thiết lập một tuyến đường để chuyển quân, vũ khí và hậu cần giữa Sudzha và tỉnh Sumy của Ukraine, lấy cao tốc R200 làm trục trung tâm.
Anh cho biết, tuyến đường vẫn tương đối an toàn vào một tháng trước, nhưng đến ngày 9/3 nó đã hoàn toàn nằm trong tầm kiểm soát hỏa lực của UAV Nga trong mọi điều kiện thời tiết.
Quân nhân Ukraine nói: "Bạn có thể nhìn thấy 2 đến 3 UAV Nga trong 1 phút, tức là rất nhiều... Toàn bộ hỗ trợ hậu cần của chúng tôi đều tập trung vào tuyến đường R200. Mọi người đều biết rằng Nga sẽ cố gắng cắt đứt con đường nhưng lần này bộ chỉ huy của chúng tôi đã mất cảnh giác".
Anh cho biết thêm, trước khi RFAF chiếm lại Sudzha, các đơn vị AFU tại đây đã bị hỏa lực đối phương từ 3 phía chế áp liên tục.
Một người lính Ukraine khác, có mật danh Maxim tiết lộ với BBC, vài ngày trước, họ đã nhận được lệnh "rút khỏi tuyến phòng thủ một cách có tổ chức", nói rằng RFAF đã tập hợp một số lượng lớn quân để chiếm lại Sudzha.
Các chuyên gia quân sự được BBC phỏng vấn ước tính RFAF đã triển khai 70.000 binh sĩ để chiếm lại Kursk, sử dụng UAV FPV tốt nhất và đặc nhiệm tinh nhuệ nhất để "kiểm soát các tuyến đường hậu cần chính của AFU vào Kursk bằng hỏa lực". Maxim cho biết, hỏa lực các loại của đối phương đã phá hủy hàng chục xe cơ giới và gây ra "tắc nghẽn trên các tuyến đường tiếp tế".
Hai người lính Ukraine khác, có mật danh là Anton và Dmytro, những người cuối cùng của AFU rút khỏi mặt trận Kursk, đã mô tả cuộc rút lui của họ là "thảm khốc" và giống cảnh trong "phim kinh dị".
"Các con đường ngổn ngang xe ô tô, xe bọc thép và xe địa hình bị phá hủy, nhiều người bị thương và thiệt mạng". Dmytro cho biết, anh và đồng đội đã bị UAV FPV của Nga tấn công trong khi rút lui, một số người bị thương, buộc họ phải ẩn náu trong rừng suốt 2 giờ.
Còn Anton cho biết, tình hình đã chuyển từ "khó khăn và nguy cấp" sang "thảm khốc" và rằng "mọi thứ đã kết thúc ở khu vực Kursk... chiến dịch đã không thành công".
Anton cũng tin rằng, RFAF ở Kursk có nhiều quân hơn và các cuộc không kích chính xác hơn, trong khi các tuyến tiếp tế của AFU đã bị cắt đứt, việc cung cấp vũ khí, đạn dược, nhiên liệu, thực phẩm hay nước uống một cách có trật tự không còn khả thi, và toàn bộ các tuyến phòng ngự của AFU ở Kursk đã bị mất, nên việc giữ khu vực này không còn ý nghĩa gì nữa.
Binh sĩ Ukraine rút khỏi Kursk bị Nga truy kích và tấn công (Video: Telegram).
Thế trận ở Kursk thay đổi quá nhanh
Báo New York Times của Mỹ cho biết, thời điểm cao trào của chiến dịch tấn công vào Kursk, AFU đã kiểm soát khoảng 1.300km2 lãnh thổ Nga.
Pasi Paroinen, một chuyên gia quân sự tại cơ quan tình báo nguồn mở Black Bird Group của Phần Lan, cho hay tính đến ngày 16/3, AFU chỉ còn kiểm soát 80km2. "Trận chiến sắp kết thúc rồi", ông Paroinen xác nhận.
New York Times chỉ ra rằng, hiện tại không thể xác nhận độc lập được AFU vẫn kiểm soát bao nhiêu lãnh thổ Nga tại Kursk, nhưng binh lính Ukraine cho biết, cuộc giao tranh không còn nhằm mục đích kiểm soát lãnh thổ Nga nữa, mà là nhằm ngăn chặn RFAF tràn vào khu vực Sumy để mở ra một mặt trận mới.
Người lính Ukraine có mật danh Artyom, đang được điều trị tại bệnh viện, nói với BBC rằng, họ vẫn sẽ "chiến đấu như những chú sư tử". Theo quan điểm của Artyom, thông qua chiến dịch Kursk, AFU đã thiết lập một vùng đệm ngăn chặn RFAF tiến vào Sumy.
Tuy nhiên, các nhà phân tích nói với New York Times rằng, chiến dịch Kursk là một canh bạc không cần thiết, làm kéo căng mặt trận của quân đội Ukraine và gây ra thương vong nặng nề.
Ukraine cố gắng chứng minh rằng họ có thể "chuyển lửa" sang lãnh thổ Nga và hy vọng rằng khu vực mà họ chiếm giữ sẽ được sử dụng làm con bài mặc cả trong các cuộc đàm phán sau này. Nhưng hiện tại, tình hình ở Kursk đã thay đổi khi chính quyền của Tổng thống Mỹ Donald Trump đang thúc đẩy một lệnh ngừng bắn nhanh chóng giữa Kiev và Moscow.
Quyền kiểm soát của AFU ở Kursk đã bị đe dọa khi chính quyền ông Trump tuyên bố vào ngày 3/3 rằng, họ sẽ đình chỉ viện trợ quân sự và chia sẻ thông tin tình báo.
Sĩ quan tình báo Ukraine Andreii cho biết, nếu không có thông tin tình báo, nhiều vũ khí do Mỹ sản xuất sẽ trở nên kém hiệu quả và "chúng ta không thể cho phép những tên lửa đắt tiền như HIMARS được phóng vào các mục tiêu vô định".
Theo Bộ Quốc phòng Nga và phương tiện truyền thông cả hai bên, RFAF đã tiến hành một cuộc đột kích qua đường ống dẫn khí đốt tự nhiên vào ngày 8/3, khiến tuyến phòng thủ của AFU ở Sudzha sụp đổ. Sau đó, RFAF tái chiếm phần lớn khu vực Kursk do AFU kiểm soát chỉ trong vòng vài ngày và đẩy đối phương về phía giáp biên giới.
Hãng tin Anh Reuters dẫn lời một blogger quân sự người Nga, cho biết đặc nhiệm Nga đã ẩn núp bên trong đường ống dẫn khí đốt tự nhiên và di chuyển được 12km, một số người đã ở lại trong đường ống trong nhiều ngày, trước khi xuất hiện gần Sudzha và tấn công quân Ukraine từ phía sau.
Cuộc tấn công vượt qua đường ống dẫn của đặc nhiệm Nga đã gây ra sự hỗn loạn và tàn phá từ phía sau tuyến phòng thủ của AFU tại Sudzha. Đó cũng có thể là nguyên nhân, buộc Bộ Tổng tham mưu Ukraine phải chấp nhận rút lui khỏi Sudzha.
Ba binh sĩ và chỉ huy Ukraine nói rằng, AFU ngày 10/3 cho phép một số đơn vị rút khỏi Sudzha; nhưng mệnh lệnh được đưa ra lúc này đã quá trễ.
"Người Nga mạnh hơn chúng tôi một chút, chúng tôi hơi hoảng loạn", sĩ quan tình báo Ukraine Andreii nói.
Ngày 12/3, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã thị sát khu vực Kursk và tuyên bố rõ ràng rằng, nhiệm vụ và mục tiêu của RFAF là đánh bại tất cả đơn vị đối phương còn cố thủ ở khu vực Kursk "trong thời gian ngắn nhất có thể" và thiết lập một khu vực an ninh gần biên giới quốc gia.
