Tiêm kích Rafale của Ấn Độ (Ảnh: Reuters).
Pakistan cáo buộc Ấn Độ đang lên kế hoạch tiến hành một cuộc tấn công quân sự sau khi New Delhi quy trách nhiệm cho Islamabad về vụ tấn công khiến nhiều du khách nội địa thiệt mạng ở Kashmir thuộc Ấn Độ hồi tháng trước. Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi đã thề trừng phạt những kẻ đứng sau vụ tấn công "vượt ngoài sức tưởng tượng của họ".
Pakistan phủ nhận liên quan đến vụ tấn công nhưng cảnh báo sẽ đáp trả nếu bị nhắm tới.
Năm 2019, Ấn Độ tiến hành không kích vào lãnh thổ Pakistan sau vụ đoàn xe quân sự Ấn bị đánh bom ở Kashmir và tuyên bố phá hủy "các trại khủng bố". Pakistan sau đó phản công bằng không kích và bắn hạ một máy bay Ấn Độ, kéo dài căng thẳng suốt 2 ngày.
Hai nước láng giềng đã trải qua 3 cuộc chiến (1948, 1965 và 1971) và vô số lần đụng độ kể từ khi giành độc lập, chủ yếu liên quan đến tranh chấp Kashmir, khu vực được coi là một trong những điểm nóng nguy hiểm nhất thế giới. Cả hai đều sở hữu vũ khí hạt nhân từ những năm 1990.
Các chuyên gia quân sự nhận định cả hai bên khó cân nhắc sử dụng vũ khí hạt nhân trừ khi bị dồn đến chân tường, nhưng ngay cả một cuộc xung đột hạn chế cũng mang rủi ro leo thang rất cao. Giao tranh nhiều khả năng sẽ liên quan đến máy bay, tên lửa hoặc UAV, những lĩnh vực mà Ấn Độ và Pakistan được coi là khá cân bằng, dù về lâu dài, Ấn Độ chiếm ưu thế nhờ tiềm lực vượt trội.
"Các nhà hoạch định chính sách ở cả hai nước giờ có tâm lý chấp nhận rủi ro cao hơn so với trước năm 2019. Nhưng nếu không có nhận thức chung rõ ràng về đâu là hành động dễ gây leo thang ngoài ý muốn, mọi thứ có thể vượt ngoài tầm kiểm soát", Frank O'Donnell, chuyên gia tại Trung tâm Stimson (Washington), cảnh báo.
Máy bay Pakistan trong một sự kiện biểu diễn (Ảnh: Reuters).
Kể từ năm 2019, cả hai bên đều mua sắm thêm khí tài mới, không ngừng nâng cao năng lực quân sự.
Ấn Độ tin rằng họ bị bất lợi vào năm 2019 do phụ thuộc vào các tiêm kích Nga đã cũ. Hiện nước này đã trang bị 36 tiêm kích Rafale do Pháp sản xuất, một trong những máy bay chiến đấu phương Tây hàng đầu, và đang đặt mua thêm cho hải quân.
Đáp lại, Pakistan từ năm 2022 đã nhận lô tiêm kích J-10 tiên tiến của Trung Quốc, được coi là đối trọng với Rafale, với ít nhất 20 chiếc trong biên chế, theo Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế (Anh).
Các máy bay này mang theo vũ khí tối tân: Rafale được trang bị tên lửa Meteor, còn J-10 mang tên lửa PL-15 tương đương, theo một quan chức an ninh Pakistan giấu tên.
Để bịt lỗ hổng phòng không lộ ra năm 2019, Ấn Độ đã mua hệ thống tên lửa S-400 của Nga, còn Pakistan sở hữu HQ-9 của Trung Quốc, hệ thống vốn dựa trên S-300 của Nga.
"Tuy chắc chắn chúng tôi mạnh hơn một số mặt so với năm 2019, nhưng theo đánh giá cá nhân tôi, cả Ấn Độ và Pakistan đều không muốn một cuộc chiến toàn diện", cựu Phó Tư lệnh Không quân Ấn Độ Anil Golani nhận định.
Một yếu tố quan trọng khác là Trung Quốc, đối thủ của Ấn Độ và đồng minh thân cận, nhà cung cấp vũ khí lớn nhất của Pakistan. Dù Mỹ đã kêu gọi giảm căng thẳng, Washington sẽ theo dõi sát sao để đánh giá sức mạnh không quân Trung Quốc, vì tiêm kích J-10 và tên lửa PL-15 chưa từng tham chiến.
Pakistan hiện vẫn sở hữu các tiêm kích F-16 mua từ Mỹ hàng thập kỷ trước, từng được dùng trong cuộc đối đầu 2019, khiến Ấn Độ phản đối Mỹ. Giờ đây, giới chuyên gia dự đoán Pakistan sẽ ưu tiên sử dụng J-10 để tránh hệ lụy chính trị từ F-16.
Ngoài ra, khả năng xảy ra đòn tấn công bằng UAV hoặc tên lửa phóng từ mặt đất được coi là cao hơn, do không phải mạo hiểm tính mạng phi công. Ấn Độ đã mua drone Heron Mark 2 từ Israel và đặt hàng Predator của Mỹ; còn Pakistan có Bayraktar TB2 và Akinci của Thổ Nhĩ Kỳ.
Trong bối cảnh căng thẳng, cuối tuần qua, Pakistan thử tên lửa đạn đạo đất đối đất với tầm bắn 450km nhằm "bảo vệ an ninh quốc gia trước bất kỳ hành động gây hấn nào", theo tuyên bố quân đội. Ấn Độ chưa bình luận, nhưng nước này sở hữu tên lửa hành trình BrahMos (300km) và tên lửa đạn đạo liên lục địa Agni.
Cuộc đụng độ năm 2019 từng suýt vượt ngoài tầm kiểm soát, khi hai bên dọa phóng tên lửa trước khi Mỹ can thiệp hạ nhiệt căng thẳng.
Cựu phi công tiêm kích Pakistan Kaiser Tufail cảnh báo, nếu tình hình lúc này đi xa hơn những gì từng diễn ra năm 2019, mọi thứ sẽ vô cùng nguy hiểm.
"Khi các quốc gia sở hữu hạt nhân đối đầu trực diện, đó là viễn cảnh cực kỳ đáng lo", ông cảnh báo.
