Cách Không quân Israel đánh lừa hệ thống phòng không của Iran

Ngày 13/6, bầu trời Trung Đông rung chuyển bởi chiến dịch quân sự táo bạo của Israel mang tên “Sư tử trỗi dậy”. Hơn 200 máy bay chiến đấu, kết hợp với các máy bay không người lái (UAV) và chiến thuật tình báo đỉnh cao, đã xuyên thủng hệ thống phòng không được cho là “bất khả xâm phạm” của Iran.

Cuộc tấn công không chỉ nhắm vào các cơ sở hạt nhân, kho tên lửa đạn đạo mà còn tiêu diệt nhiều chỉ huy cấp cao của Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC). Điều đáng kinh ngạc là cách Không quân Israel (IAF) đánh lừa hệ thống phòng không Iran, biến một trong những lá chắn mạnh nhất khu vực trở nên “mù” trước đòn đánh phủ đầu.

Cuộc đối đầu đỉnh cao giữa Israel và Iran

Xung đột Israel - Iran, vốn diễn ra dai dẳng qua các chiến dịch gián điệp và chiến tranh ủy nhiệm, đã bùng nổ thành đối đầu trực diện vào tháng 6. Theo New York Times, Israel quyết định hành động sau khi tình báo tin rằng Iran đã tích lũy đủ vật liệu để sản xuất 15 đầu đạn hạt nhân, đẩy Tel Aviv vào tình thế “không thể trì hoãn”.

Iran, với kho tên lửa đạn đạo lớn nhất Trung Đông - ước tính hơn 3.000 quả vào năm 2023 theo Tướng Kenneth McKenzie của Bộ Tư lệnh trung ương Mỹ (CENTCOM), là mối đe dọa hiện hữu đối với Israel. Hệ thống phòng không Iran, với các tổ hợp như Bavar-373 và S-300 do Nga cung cấp, được Tehran tự hào là “bất khả xâm phạm”. Tuy nhiên, chiến dịch của Israel đã phơi bày những lỗ hổng chết người.

Chuyên gia Beth Sanner, cựu quan chức CIA, nhận định: “Israel không chỉ tấn công các mục tiêu quân sự mà còn nhắm vào đầu não chỉ huy của Iran. Đây là lời tuyên chiến toàn diện, với rủi ro leo thang chưa từng có”. Cuộc tấn công diễn ra trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị phức tạp, khi Mỹ do dự can thiệp trực tiếp và Nga - Trung Quốc hậu thuẫn Iran. Những yếu tố này tạo nên một bàn cờ chiến lược, nơi Không quân Israel phải hành động với sự chính xác tuyệt đối.

Chiến thuật đánh lừa: Sự kết hợp hoàn hảo của tình báo và công nghệ

Trọng tâm của chiến dịch là vai trò của Mossad, Cơ quan tình báo nổi tiếng của Israel. Theo Wall Street Journal, Mossad đã mất nhiều tháng để bí mật “tuồn” hàng trăm UAV cảm tử và vũ khí vào Iran qua các tuyến đường vận chuyển như container, xe tải và thậm chí vali. Các đội đặc nhiệm nhỏ được triển khai gần các vị trí phòng không và bệ phóng tên lửa của Iran, sẵn sàng kích hoạt khi chiến dịch bắt đầu.

Một nguồn tin an ninh Israel tiết lộ với Fox News: “Chúng tôi đã nghiên cứu kỹ lưỡng hành vi của các chỉ huy IRGC, sau đó dàn dựng kịch bản khiến họ tập hợp tại một sở chỉ huy ngầm gần Tehran”.

Chiến thuật này không chỉ tiêu diệt các chỉ huy cấp cao, bao gồm Tướng Hossein Salami, mà còn làm rối loạn chuỗi chỉ huy của Iran, khiến hệ thống phòng không mất khả năng phản ứng kịp thời. Tiến sĩ Eyal Pinko, cựu sĩ quan tình báo Hải quân Israel, đánh giá: “Đây là đòn đánh tình báo - quân sự đỉnh cao trí tuệ, kết hợp giữa sự kiên nhẫn chiến lược và hành động quyết đoán”.

Một chiến thuật khác khiến phòng thủ Iran gặp khó là việc sử dụng máy bay mồi nhử. Theo một bài đăng trên mạng xã hội X, Không quân Israel đã triển khai các UAV “giả lập” tín hiệu radar, khiến Iran tiết lộ vị trí các tổ hợp phòng không. Khi radar Iran bật lên để theo dõi các mục tiêu giả, các tiêm kích tàng hình F-35I Adir và F-15 của Israel lập tức tấn công bằng tên lửa Blue Sparrow - loại tên lửa đạn đạo phóng từ trên không với tốc độ Mach 9 và tầm bắn hơn 1.000 km.

Tác chiến điện tử (EW) cũng đóng vai trò then chốt. Theo House of Commons Library, Israel sử dụng vũ khí mạng để làm gián đoạn hệ thống radar Iran trước khi không kích, khiến các tổ hợp phòng không như Bavar-373 không thể phát hiện máy bay tàng hình F-35I.

Đô đốc Tony Radakin, Tổng Tham mưu trưởng quân đội Anh, nhận định: “Cuộc tấn công ngày 26/10/2024 đã gần như vô hiệu hóa hệ thống phòng không Iran, tạo tiền đề cho chiến dịch tháng 6/2025”. Sự kết hợp giữa mồi nhử và tác chiến điện tử đã khiến Iran rơi vào trạng thái “quân ta đánh quân mình”, như IRGC thừa nhận trong một tuyên bố sau chiến dịch Lời hứa chân thật III.

Bên cạnh đó, Israel còn nhắm vào một điểm yếu chiến lược của Iran: hệ thống vận chuyển tên lửa. Theo WSJ, Mossad xác định Iran có số lượng tên lửa gấp bốn lần xe vận chuyển, tạo thành “nút thắt cổ chai” trong việc triển khai. Các đội đặc nhiệm Israel đã phá hủy hàng chục xe vận chuyển ngay khi chúng di chuyển từ kho đến bệ phóng, làm tê liệt khả năng phản công của Iran.

Chuyên gia quân sự Scott Ritter nhận định: “Việc phá hủy các xe vận chuyển không chỉ gây thiệt hại vật chất mà còn gieo rắc nỗi sợ hãi trong hàng ngũ IRGC, khiến họ do dự trong việc triển khai tên lửa”.

Ngoài ra, Israel còn sử dụng các UAV cảm tử để tấn công các bệ phóng tên lửa ngay khi chúng rời nơi trú ẩn. Theo Times of Israel, các UAV này được lập trình để tự động phát hiện và tiêu diệt mục tiêu, giảm thiểu rủi ro cho phi công. Kết quả là, phản ứng của Iran trong những giờ đầu của chiến dịch gần như không hiệu quả, với phần lớn tên lửa bị phá hủy trước khi kịp phóng.

Hệ thống phòng không Iran: “Lỗ hổng” chết người

Hệ thống phòng không Iran, dù được đầu tư mạnh mẽ, lại bộc lộ nhiều “điểm yếu” trước chiến thuật của Israel. Theo CSIS, tổ hợp phòng không Bavar-373, được Iran quảng bá là tương đương hệ thống S-400 của Nga, chỉ có khả năng phát hiện mục tiêu ở khoảng cách 500 km và đánh chặn ở cự ly ngắn. Tuy nhiên, tính năng này bị vô hiệu hóa khi Israel sử dụng máy bay tàng hình và EW để làm nhiễu radar.

Iran cũng sử dụng các mô hình radar giả để đánh lừa Israel nhưng chiến thuật này phản tác dụng. Theo PressTV, trong đêm đầu tiên của chiến dịch, Iran rút các radar thật và triển khai mô hình giả, khiến các UAV Israel phá hủy nhầm mục tiêu không giá trị. Tuy nhiên, điều này lại để lộ vị trí của các radar thật, giúp Israel dễ dàng tiêu diệt chúng trong các đợt tấn công sau. Chuyên gia Trita Parsi từ Viện Quincy nhận định: “Iran đã đánh giá thấp khả năng tình báo của Israel, dẫn đến những sai lầm chiến thuật nghiêm trọng”.

Hơn nữa, việc mất đi các chỉ huy cấp cao đã làm suy yếu khả năng phối hợp của hệ thống phòng không Iran. Theo Telegraph, sự thay đổi lãnh đạo trong thời điểm khủng hoảng gây ra rối loạn tạm thời, khiến các tướng mới như Mousavi và Pakpour không thể ứng phó kịp thời. Kết quả là, Không quân Israel gần như làm chủ không phận phía Tây và Tehran, như một bài đăng trên trang mạng X tuyên bố.

Chiến dịch không chỉ gây thiệt hại quân sự mà còn tác động mạnh đến kinh tế Iran. Cuộc tấn công vào nhà máy lọc dầu Tabriz và cơ sở dầu khí South Pars đã làm gián đoạn nguồn cung dầu, đẩy giá dầu thô tăng hơn 8% chỉ trong vài giờ. Nếu Eo biển Hormuz bị Iran đóng cửa để trả đũa, giá dầu có thể vượt 100 USD/thùng, gây khủng hoảng năng lượng toàn cầu.

Về địa chính trị, chiến dịch đã làm gia tăng căng thẳng khu vực. Nga và Trung Quốc lên án Israel, trong khi Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Pete Hegseth khẳng định Washington sẵn sàng hành động nếu Tổng thống Mỹ Donald Trump ra lệnh. Tuy nhiên, chuyên gia Ben Hoff từ Societe Generale cảnh báo: “Một cuộc chiến toàn diện giữa Israel và Iran có thể kéo theo sự tham gia của các cường quốc, biến Trung Đông thành chiến trường toàn cầu”.

Các chuyên gia quốc tế có những góc nhìn đa chiều về chiến dịch. Perrihan Al-Riffai từ trang Atlantic Council nhận xét: “Cuộc tấn công của Iran mang tính biểu tượng nhiều hơn thực chất, trong khi Israel đã chứng minh ưu thế công nghệ vượt trội”. Ngược lại, Behnam Ben Taleblu từ Quỹ Bảo vệ Dân chủ cho rằng Iran vẫn còn khả năng phản công, với khoảng 700-1.300 tên lửa tầm trung có thể vươn tới Israel.

Tiến sĩ Eyal Pinko tỏ ra thận trọng: “Dù Israel đã đạt được thành công lớn, việc Iran nhận hỗ trợ từ Nga và Trung Quốc có thể giúp họ phục hồi năng lực sản xuất tên lửa trong tương lai”. Cuối cùng, chuyên gia Beth Sanner nhấn mạnh: “Chiến dịch này không chỉ là một chiến thắng quân sự mà còn là đòn tâm lý, khiến Iran phải đối mặt với nỗi sợ bị tấn công bất ngờ trong tương lai”.

Chiến dịch “Sư tử trỗi dậy” của Không quân Israel đã viết lại luật chơi chiến tranh hiện đại ở Trung Đông. Bằng cách kết hợp tình báo Mossad, tác chiến điện tử, và các đòn tấn công chính xác, Israel không chỉ đánh lừa mà còn vô hiệu hóa hệ thống phòng không của Iran, khẳng định vị thế quân sự vượt trội. Tuy nhiên, như BBC cảnh báo, tiền lệ này có thể khuyến khích các quốc gia khác hành động đơn phương, làm xói mòn trật tự quốc tế.

Trong bối cảnh Iran đang tái tổ chức và đe dọa trả đũa bằng tên lửa như Haj Qasem hay Sejil, tương lai Trung Đông vẫn đầy bất ổn. Một điều chắc chắn: cuộc đối đầu Israel - Iran không chỉ là cuộc chiến quân sự mà còn là “cuộc chiến trí tuệ”, nơi mỗi bên đều sẵn sàng vượt qua “lằn ranh đỏ” để bảo vệ lợi ích chiến lược.