Tổng thống Mỹ Donald Trump (Ảnh: Reuters).
Truyền thông Mỹ dẫn các nguồn tin cho hay, quyết định của ông Trump đang gây ra những hoài nghi và suy đoán trong giới lãnh đạo Israel.
Nhiều quan chức cấp cao của Israel trước đó đã công khai kêu gọi Mỹ tham chiến, cho rằng sự tham gia của Washington có thể rút ngắn xung đột và giúp Tel Aviv đạt được mục tiêu lâu dài: phá hủy tiềm lực quân sự của Iran và ngăn Tehran sở hữu vũ khí hạt nhân.
“Chúng tôi tin rằng Mỹ và Tổng thống Mỹ có nghĩa vụ đảm bảo khu vực đi đúng hướng và thế giới không có một Iran sở hữu vũ khí hạt nhân”, cựu Bộ trưởng Quốc phòng Israel Yoav Gallant cho biết.
Tuy nhiên, sau khi ông Trump tuyên bố thời hạn 2 tuần, các lãnh đạo Israel bắt đầu thận trọng hơn, tránh phát ngôn có thể bị hiểu là đang gây áp lực buộc Tổng thống Mỹ dấn thân vào một cuộc chiến Trung Đông, điều ông luôn muốn né tránh. Phía Israel giờ chỉ nói nước đôi, kêu gọi ủng hộ Mỹ mà không trực tiếp đề nghị Washington tham chiến.
Israel lập luận rằng việc Mỹ tham chiến sẽ làm thay đổi hoàn toàn cục diện, mở ra khả năng tấn công các cơ sở hạt nhân kiên cố của Iran như Fordow, nằm sâu trong núi đá ở phía nam Tehran, nơi mà chỉ bom xuyên phá boongke nặng 13 tấn do máy bay ném bom Mỹ mang theo mới có thể phá hủy.
“Người Israel sẽ đánh Fordow bằng mọi giá, nhưng nếu không có Mỹ, chiến dịch sẽ ít hiệu quả hơn và thiệt hại có thể nặng hơn nhiều”, cựu lãnh sự Israel tại Los Angeles Yaki Dayan nhận định.
Sau tuần đầu Israel không kích Iran, yếu tố bất ngờ đã mất. Lãnh đạo chính trị Israel đang phải cân nhắc mức độ leo thang chiến dịch, điều phụ thuộc rất nhiều vào quyết định cuối cùng của ông Trump.
Israel cũng đang theo dõi sát cuộc tranh luận nội bộ trong đảng Cộng hòa Mỹ: Một bên theo chủ nghĩa biệt lập phản đối can thiệp thêm vào căng thẳng Trung Đông, bên còn lại muốn tận dụng cơ hội để tung đòn đánh quyết định vào Iran.
Trong lúc ông Trump cân nhắc, Ngoại trưởng Iran Abbas Araghchi đã gặp các đồng cấp Anh, Đức và Pháp tại Thụy Sĩ. Đây là cơ hội để Mỹ đánh giá khả năng theo đuổi giải pháp ngoại giao với Iran. Nhà Trắng xác nhận liên lạc với Tehran “vẫn tiếp tục” nhưng không công bố chi tiết.
Tuy vậy, một số quan chức Israel không tỏ ra quá lo lắng trước việc ông Trump tuyên bố tạm hoãn tấn công. Họ thậm chí coi tuyên bố của ông là “màn khói mù” để đánh lạc hướng Iran, cho rằng ông Trump đã quyết định can thiệp nhưng muốn tạo thế bất ngờ.
“Một khi ông ấy đặt ra thời hạn, tức là ông đã quyết rồi”, một quan chức Israel ẩn danh nhận định.
Mặt khác, không phải ai cũng lạc quan. Một quan chức khác chỉ ra rằng, ông Trump đã liên tục đổi quan điểm suốt vài tuần qua: Lúc thì nói “kiểm soát hoàn toàn bầu trời Iran”, lúc lại trì hoãn 2 tuần để quyết định, một bước ngoặt lớn trong chính sách đối ngoại.
Tuần trước, Israel đã phát động chiến dịch tấn công Iran mà không có cam kết rõ ràng từ Mỹ rằng sẽ can dự. Giới chức Tel Aviv hy vọng thành tích quân sự sẽ thuyết phục ông Trump nhập cuộc.
Khi chiến dịch bước sang tuần thứ hai, tốc độ đang chậm lại. Khoảng cách địa lý hơn 1.600km giữa 2 nước khiến nguy cơ xảy ra sai sót ngày càng cao, điều này không chỉ ảnh hưởng đến Israel mà còn có thể khiến Mỹ do dự.
“Mỗi ngày trôi qua, rủi ro càng tăng. Chúng tôi không biết điều này nghĩa là gì. Israel sẽ càng lo lắng hơn sau mỗi ngày ông Trump chưa ra quyết định", cựu lãnh sự Israel tại New York Alon Pinkas thừa nhận.
