Từ điện ảnh, âm nhạc đến anime và khoa học nhân văn, sự ra đi của họ không chỉ để lại khoảng trống về con người, mà còn khép lại những chương quan trọng trong lịch sử sáng tạo của nhân loại - Ảnh: IMDb/REUTERS/AFP/JPTIMES
Năm 2025 trôi qua không chỉ với những biến động của đời sống đương đại, mà còn ghi dấu như một năm đặc biệt của văn hóa - nghệ thuật thế giới, khi hàng loạt nhân vật lớn như David Lynch, Tatsuya Nakadai, Ozzy Osbourne, Robert Redford... lần lượt rời xa công chúng.
Tuổi Trẻ Online điểm lại những chân dung nghệ sĩ, nhân vật văn hóa nổi bật chúng ta đã nói lời tiễn biệt trong năm vừa qua.
David Lynch
Sự ra đi của
Không ai dám khẳng định mình hiểu hoàn toàn ngôn ngữ điện ảnh của David Lynch, mà chỉ có thể công nhận chúng ảnh hưởng lớn đến thế nào đến họ - Ảnh: AFP
Từ Eraserhead, Blue Velvet đến Mulholland Drive và loạt phim Twin Peaks, David Lynch mở ra một thế giới điện ảnh nơi logic bị bẻ cong, cảm xúc được dẫn dắt bằng tiềm thức hơn là lý trí.
Phim của David Lynch không tìm cách chiều lòng số đông. Ông tin rằng điện ảnh không cần phải được giải thích trọn vẹn, mà nên được cảm nhận như một trải nghiệm tinh thần.
Ảnh hưởng của David Lynch lan rộng từ điện ảnh độc lập, truyền hình, cho đến nghệ thuật thị giác đương đại.
Tatsuya Nakadai
Tin Tatsuya Nakadai qua đời ở tuổi 92 không gây choáng váng vì sự bất ngờ, mà bởi cảm giác một thời đại điện ảnh vàng son của Nhật Bản vừa lặng lẽ khép lại.
Sự ra đi của Tatsuya Nakadai lặng lẽ như chính hoàng hôn của điện ảnh cổ điển - thời đại mà phim được làm bằng mồ hôi, máu và niềm tin tuyệt đối vào nghệ thuật, không cần đến kỹ xảo hay công nghệ số - Ảnh: AFP
Với nhiều khán giả, Nakadai dường như đã thuộc về quá khứ từ rất lâu, bởi tên tuổi ông gắn chặt với những huyền thoại như Akira Kurosawa, Kobayashi Masaki và Toshiro Mifune.
Không chỉ là một nhà khoa học, Jane Goodall là biểu tượng của lòng trắc ẩn và hành động bền bỉ - Ảnh: REUTERS
Bà thay đổi cách nhân loại nhìn về động vật, khẳng định rằng con người không đứng ngoài tự nhiên, mà là một phần của nó.
Việc ra đời Huân chương Jane Goodall Earth Medal trong năm nay không chỉ là sự tưởng niệm, mà còn là lời kêu gọi tiếp nối tinh thần của bà: sống có trách nhiệm hơn với Trái đất, với muôn loài và với tương lai chung của toàn nhân loại.
Rob Reiner
Rob Reiner ra đi, để lại niềm tiếc thương sâu sắc cho điện ảnh Mỹ. Ông là một trong số rất ít đạo diễn có thể chinh phục gần như mọi thể loại trong suốt sự nghiệp: hài châm biếm, cổ tích, kinh dị tâm lý, chính kịch pháp đình, chính trị.
Ông Rob Reiner, đạo diễn những bộ phim nổi tiếng như When Harry Met Sally và The Princess Bride - Ảnh: LOS ANGLES TIMES
Chỉ trong hơn một thập niên, Reiner tạo ra chuỗi tác phẩm kinh điển như This Is Spinal Tap, Stand By Me, The Princess Bride, When Harry Met Sally, Misery và A Few Good Men. Mỗi phim mang một màu sắc riêng, nhưng đều toát lên khả năng kể chuyện tinh tế và cảm quan nhân văn sâu sắc.
Dù chưa từng được đề cử Oscar cho đạo diễn, Rob Reiner vẫn được giới chuyên môn xem là một trong những nhà làm phim quan trọng nhất của Hollywood hiện đại.
Bjorn Andrésen
Bjorn Andrésen, người từng được gọi là "thiếu niên đẹp nhất thế giới", qua đời ở tuổi 70, khép lại một cuộc đời vừa rực rỡ vừa đau đớn.
Bjorn Andrésen trong phim Death In Venice, tác phẩm vừa làm nên sự nghiệp, vừa hủy hoại cuộc đời ông theo một cách nào đó - Ảnh: IMDb
Vai diễn Tadzio trong Death in Venice đưa ông trở thành biểu tượng sắc đẹp toàn cầu khi mới 15 tuổi.
Nhưng danh xưng ấy cũng trở thành gánh nặng tâm lý đeo bám ông suốt đời, khiến sự nghiệp và đời sống cá nhân rơi vào bi kịch.
Émilie Dequenne
Năm 2025, điện ảnh châu Âu mất đi Émilie Dequenne - nữ diễn viên người Bỉ từng làm rung động Liên hoan phim Cannes với vai diễn Rosetta khi mới 18 tuổi.
Cô qua đời ở tuổi 43 sau thời gian dài chống chọi với ung thư, để lại cảm giác tiếc nuối cho một sự nghiệp nhiều tiềm năng nhưng quá ngắn ngủi.
Năm 18 tuổi, Émilie Dequenne khiến cả giới điện ảnh châu Âu rung động với lối diễn đầy bản năng, hoang dại trong vai nàng Rosetta - Ảnh: ARP
Sinh năm 1981 tại Belœil, Émilie Dequenne bước vào lịch sử Cannes năm 1999 khi giành giải Nữ diễn viên xuất sắc nhất với Rosetta - bộ phim của anh em đạo diễn Jean-Pierre và Luc Dardenne. Nhân vật cô gái lao động nghèo, luôn trong trạng thái sinh tồn căng thẳng, được Dequenne thể hiện bằng lối diễn bản năng, dữ dội và không khoan nhượng, khiến khán giả gần như nghẹt thở.
Trái ngược với những số phận nặng nề trên màn ảnh, ngoài đời Émilie Dequenne là người giản dị, yêu gia đình, thích nấu ăn và tận hưởng những niềm vui nhỏ. Cô từng thẳng thắn chia sẻ không bị hấp dẫn bởi Hollywood, lựa chọn ở lại châu Âu để sống gần gũi với gia đình.
Một năm qua đi, di sản còn ở lại
Năm 2025 khép lại bằng những lời chia tay nặng trĩu. Nhưng cùng lúc, di sản của những con người ấy vẫn tiếp tục sống trong phim ảnh, âm nhạc, anime và trong cách nhân loại nhìn về chính mình.
Họ ra đi, nhưng những gì họ tạo ra đã vượt khỏi giới hạn của thời gian - trở thành một phần không thể thiếu của ký ức văn hóa đại chúng toàn cầu.
'Ông nội quốc dân' Lee Soon Jae của 'Gia đình là số một' qua đời ở tuổi 91
