Binh sĩ Ukraine điều khiển UAV trong một khu vực ẩn nấp ở Kostiantynivka (Ảnh: Kyiv Independent).
Chỉ mới 4 tháng trước, những con phố ở thành phố Kostiantynivka vẫn còn sức sống với binh sĩ và người dân tương đối đông đúc.
Tuy nhiên, từ mùa xuân sang hè, Kostiantynivka dần trở thành “thành phố của bóng tối”, nơi xe quân sự lao vút trên các con đường trung tâm để tới các vị trí chiến đấu, trong khi số ít dân cư còn lại lặng lẽ di chuyển giữa các căn hộ và tầng hầm, tìm kiếm nhu yếu phẩm.
Trên đường, các phương tiện bị cháy rụi nằm rải rác, trong khi các hầm lưới chống UAV được dựng lên tạm bợ trên một số đoạn đường ra vào.
Giờ đây, trận chiến giành Kostiantynivka thực sự bắt đầu: cùng với Pokrovsk gần đó, đây là một nút chặn lớn đối với mục đích giành quyền kiểm soát toàn bộ Donetsk của Nga.
Tính đến tháng 8/2025, theo bản đồ mã nguồn mở của dự án DeepState, quân Nga đã áp sát cách ngoại ô thành phố chỉ khoảng 6km.
Cục diện mặt trận hiện tại (Ảnh: Kyiv Independent).
Dù UAV cảm tử đã trở thành đặc trưng trên chiến trường Ukraine hơn một năm qua, mùa xuân năm nay mang đến một bước ngoặt mới cho khu vực này: Sự xuất hiện của đơn vị UAV tinh nhuệ Rubicon của Nga.
Không chỉ sử dụng các loại UAV FPV truyền thống, Rubicon còn chuyên triển khai UAV FPV sử dụng cáp quang, cho phép tấn công chính xác vào sâu bên trong hậu tuyến Ukraine ở khoảng cách xa hơn nhiều so với trước đây.
Với các lữ đoàn Ukraine ở khu vực này, sự xuất hiện của Rubicon là một cú sốc, buộc họ phải tái cấu trúc toàn bộ chuỗi hậu cần tiền tuyến.
Trong khi đó, các đơn vị UAV tinh nhuệ của Ukraine cũng đáp trả bằng cách phá hủy các mắt xích trong chuỗi hậu cần của Nga, khiến việc vận chuyển và tấn công bằng phương tiện trở nên khó khăn.
Hệ quả là khái niệm “chiến tuyến liền mạch” ngày càng biến mất, thay vào đó là vùng xám giữa hai bên ngày càng mở rộng và nguy hiểm theo từng tháng.
Kostiantynivka là cực nam và đông trong cụm 4 thành phố tạo nên xương sống hậu cần của phòng thủ Ukraine tại Donetsk. Một tuyến đường huyết mạch nối thành phố với Druzhkivka ở phía bắc, tiếp theo là Kramatorsk và Sloviansk.
Ở phía tây nam, trong cuộc tấn công Pokrovsk, Nga đã áp sát đường cao tốc T-05-04 và cắt đứt tuyến hậu cần quan trọng nối thành phố này với Kostiantynivka.
Tính đến tháng 8/2025, Kostiantynivka nằm trong một vùng lồi chiến thuật, nơi từng khu vực chiến đấu như một mặt trận riêng với địa hình riêng biệt nhưng cũng là một phần của tuyến phòng thủ thống nhất.
Binh sĩ Ukraine tác chiến trên tuyến đầu (Ảnh: Kyiv Independent).
Phía đông bắc, Nga tuyên bố kiểm soát được Chasov Yar dù Ukraine bác bỏ. Dọc kênh đào phía nam Chasov Yar, các phòng tuyến Ukraine vẫn giữ được trong hơn một năm, nhưng gần đây đã bị quân Nga vượt qua, cách Kostiantynivka chỉ 8km.
Một sĩ quan Ukraine giấu tên cho biết, nguyên nhân chính là thiếu bộ binh trầm trọng khiến các lỗ hổng ngày càng lớn trong phòng tuyến.
Phía Tây Toretsk, Lữ đoàn Liubart và Azov thuộc Quân đoàn Vệ binh Quốc gia số 1 vẫn giữ được vị trí quanh hồ chứa và cao điểm phía sau. Nguy cơ chính hiện tại đến từ phía tây nam, nơi đợt tấn công mùa xuân năm nay của Nga đã xuyên qua T0504 tại khu vực phòng thủ yếu.
Tại một vị trí ẩn dưới tán cây phía nam Kostiantynivka, đội UAV của Lữ đoàn Liubart liên tục phóng những chiếc drone FPV về phía khác.
Khác xa với chiến sự trước đó, giờ đây các cuộc giao tranh là chuyện của cánh quạt, kính thực tế ảo, màn hình và bom in 3D.
Những chiếc UAV, được lính công binh Oleksii “Siryi” (22 tuổi) chuẩn bị, lần lượt bay đi tấn công.
Tuy nhiên, mục tiêu của họ không phải xe tăng hay lính Nga, mà là những bụi cây nơi nghi ngờ có chuyển động đối thủ.
UAV đã làm thay đổi cách mà cuộc chiến được tiến hành (Ảnh: Kyiv Independent).
Trong khi đó, Oleksandr “Lif” (21 tuổi), vừa tham gia Liubart từ đầu năm nay, chuyên bay UAV mang bom nhỏ hơn như DJI Mavic, tấn công trực tiếp bộ binh Nga sát chiến tuyến.
Lif cho biết, chiến sự đã thay đổi chỉ trong vài tháng: “Trước đây toàn đoàn xe cơ giới. Giờ thì toàn nhóm nhỏ 1-5 người tấn công xâm nhập".
Lực lượng bộ binh Ukraine ngày càng thiếu hụt, khiến các nhóm Nga dễ dàng len qua lỗ hổng phòng tuyến.
Cách đó vài cánh đồng, đội UAV khác đang dùng máy bay không người lái hạng nặng “Kazhan” do Ukraine sản xuất để chuyển tiếp nhu yếu phẩm. Các UAV ném bom như Baba Yaga cũng được tận dụng để vận chuyển thức ăn, nước, xăng, lựu đạn, thuốc men…
Mỗi chiếc có thể bay 20 chuyến/ngày, cung cấp tiếp tế cho các vị trí quá gần tiền tuyến.
Ukraine phải thực hiện việc này kể từ khi Rubicon xuất hiện và đe dọa đoàn xe bọc thép của Kiev làm nhiệm vụ tiếp tế.
Trước đây UAV chỉ bay ban đêm, nay phải bay cả ngày dù nguy hiểm hơn, vì như khẩu hiệu trong hầm trú ẩn: “UAV là thứ có thể thay thế, lính thì không".
Tuy khu vực do Liubart kiểm soát vẫn trụ vững, phía tây và tây nam đang bị đe dọa khi quân Nga giành được các làng Yablunivka và Oleksandro-Kalynove, cắt thêm tuyến hậu cần.
Kostiantynivka dần trở thành “túi tử địa” như Pokrovsk, nhưng Ukraine vẫn đang cố gắng ngăn chặn dù lực lượng Nga đã ở 3 phía và đang tấn công không ngừng để "thắt miệng".
Binh sĩ Lif nói: “Sẽ có trận chiến thực sự giành Kostiantynivka, vấn đề là khi nào, tùy vào việc bổ sung lực lượng, tiếp tế và cho lính nghỉ".
