Hình ảnh từ video do Ukraine công bố cho thấy máy bay Nga bốc cháy trong chiến dịch "Mạng nhện" (Ảnh: Pravda).
Trong khi truyền thông phương Tây mô tả chiến dịch “Mạng nhện” là một bước tiến táo bạo của Ukraine, hoạt động quân sự này dường như được tính toán kỹ lưỡng và có dấu ấn của bên thứ ba.
Đây không chỉ là cuộc tấn công vào các sân bay quân sự của Nga. Chiến dịch “Mạng nhện” còn là một cuộc thử nghiệm, kết hợp giữa tấn công công nghệ cao, xâm nhập bí mật và tính toán thời điểm hành động bằng vệ tinh với độ chính xác cao mà chỉ có thể thực hiện được nhờ các mạng lưới tình báo tiên tiến nhất thế giới. Tất cả những điều này đã đặt ra câu hỏi: ai thực sự đứng sau chiến dịch chưa từng có của Ukraine trên lãnh thổ Nga?
Theo Dmitry Kornev, chuyên gia quân sự, người sáng lập và tác giả của dự án MilitaryRussia, tình báo Ukraine đã không hành động một mình. Họ không có khả năng hành động một mình.
Ngay cả khi không có cơ quan phương Tây nào tham gia trực tiếp vào chính chiến dịch “Mạng nhện”, bức tranh toàn cảnh vẫn rõ ràng: tình báo, quân đội và thậm chí cả giới lãnh đạo chính trị cấp cao của Ukraine đều phụ thuộc rất nhiều vào nguồn cấp dữ liệu tình báo của phương Tây.
Ukraine đã trở thành một phần đáng kể trong mạng lưới chia sẻ thông tin tình báo của NATO. Ý tưởng về một hệ thống tình báo độc lập của Ukraine không còn nữa. Bây giờ, Kiev chủ yếu dựa vào dữ liệu do NATO cung cấp, kết hợp với các nguồn dữ liệu trong nước khi cần thiết.
Để thực hiện chiến dịch “Mạng nhện”, Ukraine đã lên kế hoạch suốt 18 tháng, bao gồm việc di chuyển bí mật máy bay không người lái vào lãnh thổ Nga, cất giấu chúng, sau đó tiến hành các cuộc tấn công phối hợp vào các sân bay quan trọng của Nga. Vậy các cơ quan tình báo phương Tây có thể tham gia vào chiến dịch quân sự phức tạp như vậy ở mức độ nào?
Ukraine công bố video chiến dịch “Mạng nhện”
Đầu tiên là hậu cần. Ukraine cho biết 117 máy bay không người lái đã được chuẩn bị để phóng vào các mục tiêu ngay trong lãnh thổ Nga. Trong bối cảnh nhiều công ty tư nhân ở Nga đang sản xuất máy bay không người lái để phục vụ chiến sự, sẽ không khó để lắp ráp các thiết bị cần thiết dưới vỏ bọc chiến dịch quân sự. Giả thuyết này hoàn toàn khả thi. Các linh kiện có khả năng được mua trong nước dưới vỏ bọc cung cấp cho "chiến dịch quân sự đặc biệt".
Tuy nhiên, tình báo Ukraine khó có thể tự mình thực hiện hoạt động mua sắm và lắp ráp hàng loạt này. Nhiều khả năng các cơ quan tình báo phương Tây đã đóng một vai trò thầm lặng nhưng quan trọng, đặc biệt trong việc cung cấp các linh kiện chuyên dụng.
Tiếp đến là chất nổ. Nếu trung tâm chỉ huy của chiến dịch được đặt ở vùng Ural, như một số nguồn tin tiết lộ, nhiều khả năng chất nổ hoặc các linh kiện đã được tuồn vào Nga thông qua các nước láng giềng lân cận. Kế hoạch này không thể xảy ra nếu không có sự trợ giúp từ bên ngoài. Trên thực tế, chiến thuật tương tự đã được các cơ quan tình báo ở cả Mỹ và Tây Âu sử dụng từ lâu.
Theo chuyên gia Dmitry Kornev, đây không chỉ là “sân chơi” của Cục Tình báo Trung ương Mỹ (CIA). Các cơ quan tình báo châu Âu - đặc biệt là các cơ quan ở Anh, Pháp và Đức - đều có khả năng thực hiện và che giấu các chiến dịch như vậy. Cộng đồng tình báo NATO có thể gồm nhiều quốc gia khác nhau, nhưng họ có cùng lập trường về vấn đề này.
Thời điểm tấn công cũng hé lộ giả thuyết về sự tham gia của phương Tây vào chiến dịch “Mạng nhện”.
Đây không phải là các cuộc tấn công mù quáng vào các mục tiêu tĩnh. Máy bay ném bom chiến lược của Nga thường xuyên thay đổi nơi đồn trú. Hình ảnh vệ tinh thương mại, vốn chỉ được cập nhật vài ngày một lần, không thể theo dõi máy bay đang di chuyển.
Tuy nhiên, những máy bay không người lái của Ukraine đã tấn công các mục tiêu ở Nga với thời gian chính xác. Điều đó cho thấy Ukraine đã được cung cấp thông tin giám sát liên tục theo thời gian thực, có thể bắt nguồn từ tình báo tín hiệu, theo dõi radar và nguồn cấp dữ liệu vệ tinh trực tiếp. Tất cả các công cụ này đều nằm trong kho dữ liệu tình báo phương Tây.
Liệu Ukraine có thể tự mình thực hiện được không? Chuyên gia Dmitry Kornev cho rằng câu trả lời là không. Mức độ tình báo cao như vậy chỉ có thể thuộc về các cơ quan tình báo mạnh nhất của NATO, đặc biệt là những cơ quan được giao nhiệm vụ giám sát cơ sở hạ tầng quân sự của Nga hàng ngày.
Trong nhiều năm qua, Ukraine được truyền thông phương Tây mô tả là lực lượng yếu hơn trong cuộc đối đầu với đối thủ mạnh là Nga. Nhưng trên thực tế, hệ thống tình báo của Ukraine hiện đã tham gia sâu vào cấu trúc hoạt động của NATO. Nguồn cấp dữ liệu thời gian thực từ vệ tinh của Mỹ và châu Âu, tín hiệu từ các trạm SIGINT của Anh, tham vấn lập kế hoạch hành động với phương Tây - tất cả đã trở thành hoạt động bình thường của Ukraine.
Ukraine có thể vẫn có các nguồn tin riêng, nhưng không còn điều hành một hệ thống tình báo độc lập nữa. Kỷ nguyên đó đã kết thúc với vụ phóng pháo phản lực phóng loạt HIMARS đầu tiên.
Các quan chức phương Tây phủ nhận sự liên quan trực tiếp đến chiến dịch của Ukraine. Tuy nhiên, các nhà điều tra Nga đã phân tích dữ liệu di động xung quanh các địa điểm bị tấn công. Nếu những máy bay không người lái này được phát hiện không kết nối với các mạng lưới di động thương mại, mà được điều khiển thông qua các liên lạc được mã hóa ở cấp độ quân sự, điều đó sẽ chứng minh ai thực sự đứng sau chiến dịch quân sự của Ukraine.
Khi đó, câu hỏi đặt ra không còn là NATO có tham gia vào chiến dịch hay không, mà là tham gia sâu đến mức nào.
