Vai trò của công nghệ tài chính xanh đến phát triển bền vững và những rủi ro tiềm ẩn

TS. Vũ Quang Kết

Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông

Email: ketvq@ptit.edu.vn

Đoàn Tiến Ban

Trường Đại học Kỹ thuật Lê Quý Đôn

Tóm tắt

Nghiên cứu phân tích các vai trò của công nghệ tài chính xanh đến phát triển bền vững và những rủi ro tiềm ẩn. Vai trò của công nghệ tài chính xanh thể hiện thông qua việc thúc đẩy tài chính xanh, thúc đẩy thực hiện các mục tiêu xã hội và tác động tích cực đến bảo vệ môi trường. Các rủi ro tiềm ẩn liên quan đến công nghệ, hoạt động giám sát quản lý, và việc tẩy xanh. Qua đó, nghiên cứu này đề xuất hàm ý cho Việt Nam nhằm phát triển công nghệ tài chính xanh vì mục tiêu phát triển bền vững.

Từ khóa: Công nghệ tài chính, Công nghệ tài chính xanh, phát triển bền vững

Summary

This study analyzes the roles of green financial technology for sustainable development and potential risks of this tool. The roles of green financial technology are reflected in its ability to promote green finance, support the achievement of social goals, and positively impact environmental protection. Potential risks include technological vulnerabilities, regulatory and supervisory challenges, and greenwashing practices. From the obtained findings, the study offers implications for Vietnam in developing green fintech to support sustainable development goals.

Keywords: Financial technology, green financial technology, sustainable development

GIỚI THIỆU

Phát triển bền vững là mục tiêu của nhiều quốc gia hiện nay trong đó có Việt Nam. Phát triển bền vững là cần thiết để con người bảo tồn tài nguyên thiên nhiên, duy trì cân bằng sinh thái và giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu. Phát triển bền vững nhằm mục tiêu tạo ra một sự cân bằng giữa tăng trưởng kinh tế, bảo vệ môi trường và công bằng xã hội. Ba trụ cột chính của phát triển bền vững là kinh tế, xã hội và môi trường (United Nations, 1987).

Theo Liên minh Tài chính Kỹ thuật số Xanh, công nghệ tài chính xanh (Green FinTech) là những đổi mới ứng dụng công nghệ vào bất kỳ quy trình và sản phẩm tài chính nào nhằm hỗ trợ các mục tiêu phát triển bền vững hoặc giảm thiểu các rủi ro ảnh hường tới tính bền vững. Để hướng tới mục tiêu này, các dịch vụ tài chính hiện nay đang có sự chuyển dịch mang tính chuyển đổi hướng tới tính bền vững, được thúc đẩy bởi sự hội tụ của công nghệ tài chính và ý thức về môi trường. Các công ty FinTech ngày càng phát triển các giải pháp Green FinTech nhằm giúp tạo ra các sản phẩm, dịch vụ tài chính giải quyết các thách thức về môi trường toàn cầu (Biju và cộng sự, 2023). Green FinTech với tiềm năng mang tính cách mạng và đổi mới sáng tạo của FinTech, đang ngày càng đóng vai trò quan trọng góp phần thúc đẩy phát triển bền vững của quốc gia.

VAI TRÒ CỦA CÔNG NGHỆ TÀI CHÍNH XANH ĐẾN PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG

FinTech thúc đẩy phát triển tài chính xanh

Tài chính xanh gồm các sản phẩm và dịch vụ tài chính, từ trái phiếu xanh, tín dụng xanh quỹ đầu tư bền vững, cho đến các dịch vụ bảo hiểm liên quan đến rủi ro môi trường. Khái niệm này ngày càng được chú trọng trong bối cảnh biến đổi khí hậu và sự cần thiết của việc chuyển đổi sang nền kinh tế xanh. Vai trò của Geen FinTech trong phát triển tài chính xanh được thể hiện qua các hoạt động sau:

Green FinTech với việc phát hành trái phiếu xanh

Theo International Capital Market Association (2021), trái phiếu xanh là bất kỳ trái phiếu nào huy động vốn sử dụng độc quyền để tài trợ hoặc tái cấp vốn, một phần hoặc toàn bộ, cho các dự án xanh đủ điều kiện phù hợp với các tiêu chuẩn của các nguyên tắc trái phiếu xanh. Phát hành trái phiếu xanh được hỗ trợ đắc lực thông qua các hoạt động của Green FinTech.

Phát hành trái phiếu xanh gặp phải thách thức lớn là tính phức tạp và chi phí cao liên quan đến việc xác minh tác động môi trường của các dự án và sự không chắc chắn về chất lượng và lợi nhuận của trái phiếu. Hơn nữa, việc giám sát và quản lý các tài sản mới nổi này cũng gặp nhiều khó khăn. Green FinTech sẽ giúp đưa ra các giải pháp cho những vấn đề này. Ví dụ, cơ sở hạ tầng blockchain với sổ cái phi tập trung không thể thay đổi (decentralised immutable ledger) và các hợp đồng thông minh có thể tăng cường tính minh bạch và khả năng truy xuất trong suốt vòng đời của trái phiếu xanh. Các công nghệ này cho phép ghi lại dữ liệu dự án, chứng nhận hiệu ứng, cho phép các nhà đầu tư đánh giá hiệu suất môi trường của các dự án cơ bản (Dorfleitner và Braun, 2019), qua đó giúp xây dựng lòng tin giữa các nhà đầu tư, thu hút thêm nguồn vốn vào thị trường trái phiếu xanh.

Các trung gian tài chính tối ưu hóa việc phát hành trái phiếu với sự hỗ trợ bởi các công nghệ phân tích dữ liệu và trí tuệ nhân tạo. Phân tích dữ liệu có thể giúp xác định xu hướng thị trường, sở thích của nhà đầu tư và thông tin chi tiết về giá.

Các nền tảng công nghệ tài chính cho phép các nhà đầu tư cá nhân tham gia vào các khoản đầu tư trái phiếu xanh và phổ cập quyền tiếp cận nguồn tài chính bền vững. Ví dụ, Alipay, một nền tảng công nghệ tài chính chiếm ưu thế tại Trung Quốc, cung cấp nhiều sản phẩm trái phiếu xanh cho các nhà đầu tư cá nhân, khuyến khích các nhà đầu tư đầu tư vào trái phiếu xanh. Bằng cách thu hút nhiều đối tượng hơn, công nghệ tài chính có thể huy động thêm vốn cho các dự án xanh và tạo ra một hệ sinh thái tài chính toàn diện và bền vững hơn. Công nghệ tài chính cũng có thể cải thiện tính thanh khoản của trái phiếu xanh bằng cách tạo điều kiện cho việc kết nối hiệu quả giữa nhà đầu tư và nhà phát hành, qua đó đó nâng cao hiệu quả thị trường.

Green FinTech với tín dụng xanh

Tín dụng xanh tập trung vào việc cung cấp vốn cho các hoạt động và dự án góp phần vào tăng trưởng bền vững, đồng thời giảm thiểu rủi ro môi trường. Green FinTech giúp số hóa quy trình cấp tín dụng xanh, làm giảm bớt thủ tục giấy tờ và thời gian xử lý. Nhờ đó chi phí giao dịch và quản lý tín dụng có thể giảm, giúp giảm lãi suất cho vay tín dụng xanh. Điều này cho phép doanh nghiệp và cá nhân dễ dàng tiếp cận các khoản tín dụng xanh hơn với chi phí thấp hơn, từ đó thúc đẩy các dự án và hoạt động kinh doanh bền vững. Thông qua đó, các tổ chức tài chính đang tạo ra các sản phẩm cho vay khuyến khích các doanh nghiệp áp dụng tính bền vững, như: Green Hub của ngân hàng HSBC, Sáng kiến tài trợ tăng trưởng sạch của Ngân hàng Lloyds và chương trình Cho vay xanh của Barclays Group. Các khoản vay này cho các khoản đầu tư vào công nghệ tiết kiệm năng lượng và các hoạt động bền vững với lãi suất thấp. Các giải pháp Green FinTech cung cấp khoản vay kỹ thuật số xanh cho các tài sản không niêm yết như các công ty nhỏ và vừa (SME) sử dụng các thuật toán phân loại và dữ liệu giao dịch SME ngân hàng mở để tính toán tín chỉ carbon kỹ thuật số. Các tính toán về dấu chân carbon (Carbon footprint) của các SME cho hoạt động cho vay xanh cũng đang dần dần được tự động hóa thông qua các giải pháp này sử dụng các thuật toán phân tích chi tiêu của SME và xác định dấu chân carbon cho từng khoản chi tiêu. Các thuật toán phân tích các giao dịch mua dựa trên mã nhà cung cấp và các danh mục giao dịch mua để tự động chỉ định dấu chân carbon.

Green FinTech với đầu tư xanh

Green FinTech thúc đẩy đầu tư xanh thông qua các giải pháp Green FinTech như Robo Advisors tận dụng dữ liệu ESG từ các nhà cung cấp dữ liệu lớn. Nguồn dữ liệu này chủ yếu bao gồm các thông tin công bố của công ty và dữ liệu văn bản được tạo thông qua việc thu thập dữ liệu trên mạng xã hội, thông tin trên báo chí và báo cáo của chuyên gia, cũng như hồ sơ công khai về tiền phạt môi trường và dữ liệu được tạo từ các cuộc khảo sát do các công ty cung cấp ESG thực hiện.

Các nhà đầu tư trên các nền tảng thường có nhiều lựa chọn đầu tư xanh từ danh sách ESG như năng lượng sạch và giao thông thông minh, sau đó các thuật toán sẽ tổng hợp và duy trì danh mục đầu tư dựa trên dữ liệu do công ty thu thập và dữ liệu ESG. Thay vì tận dụng cơ sở dữ liệu về môi trường và khí hậu để thiết kế các số liệu xanh của riêng mình, các giải pháp đầu tư kỹ thuật số xanh chủ yếu tận dụng các chỉ số hiện có, các quĩ đầu tư ETF được gắn nhãn ESG và điểm số của công ty từ các nhà cung cấp dữ liệu lớn qua đó giúp giảm chi phí thu thập dữ liệu nhưng vẫn cho phép các nền tảng cung cấp các lựa chọn đầu tư ESG với chi phí thấp hơn so với các lựa chọn tư vấn đầu tư được cá nhân hóa.

Các nền tảng hợp tác và huy động vốn cộng đồng kỹ thuật số xanh cung cấp dịch vụ hợp tác huy động vốn, theo đó các khoản tiền được huy động theo từng đợt nhỏ từ nhiều cá nhân hoặc pháp nhân để tài trợ cho các doanh nghiệp xanh, các dự án xanh hoặc tài sản chuyển đổi xanh như tài trợ cho cải tạo bất động sản năng lượng hiệu quả. Các nền tảng trực tuyến dựa trên web này kết nối người dùng quỹ với các nhà tài trợ. Mức độ tự động hóa trên các nền tảng huy động vốn cộng đồng có thể từ việc cập nhật đầu vào thủ công cho đến việc thẩm định và quy trình hoàn toàn tự động.

Các lựa chọn đầu tư xanh đang trở nên phổ biến hơn đối với công chúng khi rào cản đối với việc huy động nguồn vốn xanh có thể được xóa bỏ nhờ các ứng dụng FinTech. Các công nghệ này giúp công chúng dễ dàng tiếp cận các nguồn tài chính mới, đặc biệt là các nguồn do các nhà đầu tư tư nhân cung cấp. Việc huy động nguồn lực cũng được tạo điều kiện thuận lợi thông qua việc cung cấp các hệ thống phân tán, tránh các trung gian thông thường như ngân hàng hoặc các tổ chức tài chính khác, do đó giảm chi phí và tình trạng kém hiệu quả. Ngoài ra, công nghệ blockchain còn giúp giám sát, báo cáo và xác thực hiệu quả.

Green FinTech với dịch vụ bảo hiểm

Các giải pháp tận dụng khả năng dữ liệu AI và IoT và hình ảnh vệ tinh để tạo điều kiện cho mô hình hóa, dự báo và dự báo tình huống rủi ro về khí hậu và thiên nhiên, từ đó giúp các bên bảo hiểm hiểu và đánh giá các rủi ro liên quan đến khí hậu, thiên nhiên và định giá các rủi ro này. Ngành bảo hiểm có thể tận dụng các giải pháp công nghệ bảo hiểm cảnh báo theo thời gian thực cũng như phân tích dự đoán để giảm thiểu hoặc ngăn ngừa rủi ro bằng cách sử dụng hệ thống cảm biến. Các hợp đồng thông minh cho phép đơn giản hóa quy trình bảo hiểm liên quan đến khí hậu hoặc thiên nhiên bao gồm cả việc bảo hiểm và thanh toán. Công nghệ Blockchain trong Green FinTech cải thiện tính minh bạch trong quá trình xử lý khiếu nại và quản lý chính sách. Các hợp đồng thông minh, được lưu trữ trên blockchain, có thể tự động thực hiện các điều khoản bảo hiểm dựa trên các điều kiện cụ thể mà không cần trung gian. Do đó, tính minh bạch gia tăng, giảm rủi ro gian lận và tăng cường lòng tin của khách. Bên cạnh đó, Green FinTech tạo điều kiện hỗ trợ các các công ty bảo hiểm tạo ra các sản phẩm hỗ trợ các nỗ lực phát triển bền vững như các ưu đãi bảo hiểm cho các công ty và cá nhân áp dụng các hoạt động thân thiện với môi trường. Những ưu đãi này có thể bao gồm từ phí bảo hiểm thấp hơn cho các hành vi bền vững đến các chính sách bảo hiểm xanh cụ thể cho các dự án năng lượng tái tạo. Thông qua việc cung cấp các nền tảng kỹ thuật số thân thiện với người dùng, Green FinTech giảm thiểu việc sử dụng giấy tờ và cho phép khách hàng truy cập các dịch vụ bảo hiểm từ xa. Điều này không chỉ cắt giảm tác động đến môi trường mà còn cải thiện trải nghiệm của khách hàng, vì người dùng có thể truy cập nhanh chóng và thuận tiện vào các chính sách và quản lý khiếu nại.

Green FinTech thúc đẩy thực hiện các mục tiêu xã hội

Green FinTech đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy quá trình mở rộng tài chính toàn diện, hướng tới mục tiêu tất cả các tầng lớp của xã hội có thể tiếp cận được những lợi thế của dịch vụ tài chính - ngân hàng số. Các nền tảng công nghệ tài chính đang cung cấp các giải pháp thanh toán kỹ thuật số và dịch vụ ngân hàng di động cho những nhóm dân số chưa tiếp cận được dịch vụ ngân hàng, những người nếu không sẽ có khả năng tiếp cận hạn chế với các dịch vụ tài chính. Green FinTech đã và đang là một động lực chuyển đổi trong việc thúc đẩy tài chính toàn diện, tận dụng công nghệ để tạo ra các giải pháp đổi mới sáng tạo, đáp ứng nhu cầu của những tệp khách hàng mà ngân hàng truyền thống chưa tiếp cận được. Các công ty FinTech đang khai thác sức mạnh của Internet, công nghệ di động và phân tích dữ liệu để hỗ trợ cung cấp đa dạng các dịch vụ tài chính - ngân hàng mà có thể được tiếp cận dễ dàng, với chi phí hợp lý và thân thiện với người dùng. Các nền tảng công nghệ tài chính tạo điều kiện cho các tổ chức tài chính vi mô cung cấp các khoản vay nhỏ cho các doanh nghiệp nhỏ và hộ gia đình ở các nước đang phát triển không có khả năng tiếp cận các dịch vụ ngân hàng truyền thống. Bằng cách tận dụng công nghệ, các nền tảng này có thể tiếp cận các nhóm dân số chưa được phục vụ đầy đủ, cho phép họ khởi nghiệp hoặc mở rộng doanh nghiệp và cải thiện sinh kế. Khả năng tiếp cận các nguồn tài chính gia tăng này có thể trao quyền cho các cá nhân và cộng đồng, góp phần giảm nghèo và phát triển kinh tế.

Green FinTech với mục tiêu bảo vệ môi trường

Các công ty FinTech có nhiều tác động mang tính xây dựng đến môi trường, giảm lượng tiêu thụ carbon thông qua việc mở rộng mô hình kinh tế chia sẻ, khuyến khích tiêu dùng xanh. Ví dụ kinh tế chia sẻ trong lĩnh vực thực phẩm ngang hàng của công ty FinTech ở London, nhằm mục đích ngăn ngừa lãng phí sản xuất thực phẩm và phát thải khí nhà kính, giảm phát sinh chất thải và tiêu thụ nước trong phân phối thực phẩm trực tuyến (Makov và cộng sự, 2020). Công nghệ giám sát với phân tích dữ liệu lớn hiện thực hóa phát triển nông thôn, đóng vai trò là phương pháp tiếp cận quan trọng để tài trợ cho hộ nông dân và tăng đầu tư vào kinh doanh nông nghiệp. Ngoài ra, Green FinTech có thể hỗ trợ các trung gian tài chính hiệu quả, giám sát và lựa chọn các dự án xanh và tính toán tác động môi trường của chúng (Yang và cộng sự, 2020).

Green FinTech cung cấp các giải pháp thanh toán và tài khoản kỹ thuật số xanh giúp tạo điều kiện thuận lợi khuyến khích và định hướng tiêu dùng xanh. Các giải pháp Green FinTech thiết kế các thuật toán phân loại có thể xác định dấu chân carbon, nhựa hoặc nước theo từng loại chi tiêu và số tiền thanh toán. Hầu hết các phép tính này sử dụng dữ liệu trung bình về dấu chân môi trường (environmental footprint) hoặc phát thải carbon theo từng loại ngành, đưa ra điểm carbon trên mỗi đôla chi tiêu cho các mặt hàng từ mỗi ngành. Thông tin này được liên kết với các mã danh mục thương mại như "thực phẩm và đồ uống" hoặc "quần áo", cho phép chuyển đổi một số tiền nhất định chi thành ước tính gam carbon phát thải trên mỗi số tiền đó. Giải pháp Green FinTech cũng cung cấp các khuyến nghị tự động cho khách hàng về cách họ có thể giảm dấu chân carbon bằng cách thay đổi thói quen chi tiêu. Khách hàng có thể theo dõi dấu chân carbon của riêng mình so với mức trung bình của quốc gia.

NHỮNG RỦI RO TIỀM ẨN

Mặc dù có nhiều tác động tích cực đến phát triển bền vững, song FinTech nói chung và Green FinTech nói riêng không hoàn hảo và vẫn tồn tại một số rủi ro tiềm ẩn.

Các rủi ro liên quan đến công nghệ

Các giải pháp Green FinTech, như giải pháp Robo Advisors, dựa trên các bảng câu hỏi chuẩn hóa và do đó chỉ cung cấp thông tin hạn chế về sở thích của khách hàng và không thể cung cấp các sản phẩm cá nhân hóa hơn (Dorfleitner và Braun, 2019). Do thẩm định và khả năng xác minh thông tin hạn chế nên khả năng xảy ra gian lận cao hơn so với các khoản đầu tư truyền thống (Lam và Law, 2016). Ngược lại, do tính phức tạp của nó, blockchain vẫn khó được áp dụng rộng rãi và cũng đòi hỏi người dùng phải có một trình độ kỹ năng và kinh nghiệm nhất định. Tốc độ giao dịch trong công nghệ này khá thấp và tiêu hao lượng năng lượng rất lớn. Hơn nữa, các công nghệ tài chính tiên tiến đòi hỏi phải điều chỉnh khuôn khổ pháp lý và quy định hiện có hoặc triển khai một khuôn khổ pháp lý và quy định mới (Neves và Prata, 2018). Điều này đặc biệt khó khăn vì các công nghệ tiên tiến đang thay đổi nhanh chóng. Tình huống không có đủ quản trị và kiểm soát quy trình có thể gây ra rủi ro đáng kể cho hệ thống tài chính. Các rủi ro có thể xuất hiện khi chia sẻ cơ sở hạ tầng như dịch vụ điện toán đám mây hoặc do các thất bại khi các giải pháp mới chưa được thử nghiệm. Do vậy, mặc dù số hóa mang lại nhiều lợi thế nhưng cũng có thể mang lại rủi ro mới và làm phát sinh các mối đe dọa mới.

Rủi ro liên quan đến hoạt động giám sát quản lý

Việc giám sát các hoạt động của các công ty FinTech tạo ra những thách thức lớn vì một số tổ chức phải tuân theo các quy định về báo cáo tài chính nhưng có ít hoặc không có nghĩa vụ nào, ví dụ như do quy mô nhỏ hoặc vì chúng được đăng ký theo các giấy phép áp dụng ít yêu cầu báo cáo hơn so với giấy phép ngân hàng đầy đủ. Do đó, thông tin về các công ty FinTech được cấp phép có thể không có sẵn trực tiếp trong số liệu thống kê ngân hàng truyền thống. Các cơ quan quản lý tập trung vào cách FinTech tác động đến bối cảnh tài chính trong nước; các vấn đề xuyên biên giới thường không được thảo luận. Trong một số trường hợp, hợp tác khu vực là một yếu tố quan trọng, đặc biệt là liên quan đến việc chống rửa tiền và tài trợ khủng bố hoặc các giao dịch bất hợp pháp có bản chất quốc tế.

Ở một số nước, đặc biệt là các nước đang phát triển chưa có một khung phân loại thống nhất (taxonomy) để xác định hoạt động nào được xem là “xanh” dẫn đến tình trạng doanh nghiệp tự gắn mác "xanh" cho các hoạt động chưa thực sự thân thiện với môi trường. Vấn đề này có thể dẫn đến việc khó kiểm soát và đánh giá chính xác tác động của nguồn vốn. Bên cạnh đó việc đánh giá, thẩm định các khoản vay xanh, trái phiếu xanh thường do chính đơn vị phát hành thuê các tổ chức tư vấn. Việc xung đột lợi ích có thể xảy ra nếu đơn vị giám sát phụ thuộc tài chính vào doanh nghiệp được thẩm định dẫn đến báo cáo có thể bị “làm đẹp”, không phản ánh đúng hiệu quả môi trường.

Rủi ro liên quan đến việt tẩy xanh

Tẩy xanh là hành vi cố tình cung cấp thông tin sai lệch nhằm tạo ra hình ảnh "xanh" hoặc thân thiện với môi trường để đạt được lợi ích chính sách như được miễn giảm thuế, được ưu đãi đầu tư, vay vốn xanh, hoặc đạt điểm cao trong các tiêu chí ESG. Một số biểu hiện cụ thể của việc tẩy xanh như: ghi danh các dự án bình thường thành “dự án xanh” để được hưởng ưu đãi vay vốn lãi suất thấp hoặc miễn giảm thuế từ các chương trình hỗ trợ chuyển đổi xanh; báo cáo ESG được làm chỉ để “làm đẹp” hồ sơ mà không phản ánh đúng thực trạng vận hành; xin giao đất, thuê đất với lý do “dự án năng lượng tái tạo” nhưng sau đó chuyển nhượng, không triển khai hoặc chuyển mục đích sử dụng hay dự án gắn mác xanh nhưng thực tế phá rừng, xả thải, làm thay đổi sinh thái địa phương. Việc tẩy xanh để trục lợi chính sách là hình thức gian lận tinh vi, không chỉ làm méo mó chính sách phát triển bền vững mà còn gây hậu quả tiêu cực lâu dài cho môi trường, cộng đồng và nền kinh tế. Do đó, Chính phủ cần có cơ chế giám sát, thẩm định minh bạch và chế tài nghiêm để ngăn chặn hành vi này.

KẾT LUẬN VÀ HÀM Ý CHO VIỆT NAM

Green Fintech đang đóng vai trò ngày càng quan trọng trong hành trình thúc đẩy phát triển bền vững trên toàn cầu. Với việc tích hợp công nghệ số vào lĩnh vực tài chính, Green FinTech mang đến các giải pháp hiệu quả và sáng tạo để hiện thực hóa các mục tiêu phát triển bền vững. Tuy nhiên, song song với những vai trò tích cực, Green Fintech cũng đối mặt với nhiều rủi ro tiềm ẩn đòi hỏi có biện pháp giám sát và quản lý hiệu quả.

Green FinTech ở Việt Nam vẫn đang ở giai đoạn phát triển khá sơ khai, song tiềm năng phát triển của lĩnh vực này được đánh giá là rất lớn với nhiều cơ hội thuận lợi hỗ trợ phát triển. Với cam kết đưa mức phát thải ròng về 0 vào năm 2050, giảm phát thải khí methane vào năm 2030, nhu cầu đầu tư của Việt Nam vào các dự án giảm thiểu tác động đến môi trường sẽ ngày càng lớn. Theo tính toán của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Việt Nam cần huy động thêm 144 tỷ USD trong giai đoạn 2021-2050 để có thể hiện thực hóa các cam kết này. Bên cạnh đó, Việt Nam là một trong những quốc gia tiên phong ở Đông Nam Á trong việc phát triển nền kinh tế số, sử dụng cách tiếp cận chủ động và thực tế để thúc đẩy số hóa và đổi mới tài chính. Tăng trưởng thanh toán kỹ thuật số củng cố tiềm năng phát triển Green FinTech tại Việt Nam nhằm thu hút các nhà đầu tư trong nước và quốc tế đang tìm cách tham gia vào chuỗi giá trị kỹ thuật số (Acclime Vietnam, 2023).

Mặc dù triển vọng phát triển Green FinTech tại Việt Nam được đánh giá cao, song để phát huy được các vai trò của nó là một vấn đề khá nan giải bởi hiện tại lĩnh vực này vẫn đang bộc lộ nhiều vấn đề cần giải quyết. Việt Nam hiện nay vẫn chưa có một văn bản pháp lý nào hoàn thiện để điều chỉnh hoạt động FinTech. Việc thiếu cơ chế pháp lý sẽ dẫn tới cản trở sáng tạo do khung pháp lý truyền thống áp dụng cho mô hình kinh doanh mới, khác biệt hoàn toàn không còn phù hợp. Việc thu hút vốn đầu tư đặc biệt là dòng vốn đầu tư lớn từ nước ngoài và từ các quỹ đầu tư bị hạn chế do lo ngại sự bất ổn pháp lý. Nguồn dữ liệu môi trường ở Việt Nam còn thiếu tính nhất quán và không đầy đủ, gây khó khăn cho các công ty FinTech trong việc xây dựng các mô hình đánh giá rủi ro môi trường và xác minh các dự án xanh tạo rào cản khi đưa ra các quyết định dựa trên dữ liệu và làm giảm tính hiệu quả của các dịch vụ FinTech cho mục tiêu phát triển bền vững (Nguyễn Trọng cơ và cộng sự, 2018). Một số tồn tại khác là thiếu nguồn nhân lực lành nghề, hạn chế về cơ sở hạ tầng công nghệ, hạn chế về nhận thức và kiến thức của doanh nghiệp về phát triển bền vững. Những vấn đề này chính là những rào cản cơ bản, những thách thức đối với sự phát triển trong tương lại của FinTech nói chung và Green FinTech nói riêng.

Phát triển Green FinTech yêu cầu hợp tác giữa nhiều bên liên quan, bao gồm: các công ty FinTech, tổ chức tài chính, cơ quan chính phủ, tổ chức môi trường và người tiêu dùng. Vì vậy, quan hệ đối tác mạnh mẽ là điều cần thiết để xây dựng một hệ sinh thái Green FinTech bài bản và bền vững hơn. Do vậy, để phát triển Green FinTech nhằm thúc đẩy phát triển bền vững tại Việt Nam hiện nay cần thiết phải thực hiện đồng bộ các giải pháp như: (1) xây dựng khung khổ pháp lý cho hoạt động FinTech, (2) phát triển nguồn nhân lực công nghệ tài chính. (3) tạo lập cơ sở dữ liệu quốc gia cho phát triển bền vững, (5) phát triển hạ tầng công nghệ, và (6) cường tuyên truyền, giáo dục và nâng cao nhận thức về phát triển bền vững và tài chính xanh./.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Acclime Vietnam (2023). Industry Report The Advance of FinTech in Vietnam.

2. Biju AVN, Kodiyatt SJ, Krishna PPN, Sreelekshmi G (2023). ESG sentiments and divergent ESG scores: suggesting a framework for ESG rating, SN Bus Econ, 3(12).

3. Dorfleitner, G., and Braun, D (2019). FinTech, digitalization and blockchain: Possible applications for green finance, In The Rise of Green Finance in Europe.

4. Green Digital Finance Alliance and Swiss Green FinTech Network (2022). Green FinTech Classifcation, retrieved from https://www.greendigitalfinancealliance.org/initiatives/green-FinTech-classification.

5. International Capital Market Association (2021). Green Bond Principles, Voluntary Process Guidelines for Issuing Green Bonds.

6. Lam and Law (2016). Crowdfunding for renewable and sustainable energy projects: An exploratory case study approach, Renewable and Sustainable Energy Reviews, (60), 11-20.

7. Makov T, Shepon, A, Krones, J., Gupta, C., and Chertow, M. (2020). Social and environmental analysis of food waste abatement via the peer-to-peer sharing economy. Nature Communications, 11(1).

8. Neves, LP and Prata, G. A. (2018). Blockchain contributions for climate finance: Introducing a debate.

9. Nguyen, Trong Co Chuc, Anh Tu Dang, Le Ngoc (2018). Green finance in Viet Nam: barriers and solutions, ADBI Working Paper Series, No. 886.

10. Yang G, Li Y and Jiang, X. (2020). Research on the impacts of green fnance towards the high-quality development of China’s economy-Mechanisms and empirical analysis, Theoretical Economics Letters, 10(6), 1338.