Tác động của chuyển đổi số đến năng lực lãnh đạo của Đảng bộ tỉnh Ninh Bình hiện nay

ThS. Lê Thị Thu Hường

Trường Chính trị tỉnh Ninh Bình

Tóm tắt

Chuyển đổi số tác động tích cực và sâu sắc đến mọi lĩnh vực của đời sống chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội…, trong đó tác động đến năng lực lãnh đạo của Đảng. Đối với Đảng bộ tỉnh Ninh Bình hiện nay, chuyển đổi số giúp tự động hóa nhiều quy trình, giảm bớt thủ tục hành chính, tiết kiệm thời gian và chi phí, từ đó nâng cao hiệu quả hoạt động của các cơ quan Đảng, đồng thời đòi hỏi các cấp lãnh đạo phải thay đổi tư duy, phương pháp làm việc, thích ứng với môi trường số, từ đó nâng cao năng lực lãnh đạo trong bối cảnh mới. Việc định hướng phát triển năng lực lãnh đạo của Đảng bộ Tỉnh Ninh Bình nhằm đáp ứng yêu cầu quản trị hiện đại, góp phần thúc đẩy sự phát triển bền vững của địa phương là rất cần thiết.

Từ khóa: Chuyển đổi số, phát triển năng lực lãnh đạo, Đảng bộ tỉnh Ninh Bình

Summary

Digital transformation has had a profound and positive impact on all aspects of political, economic, cultural, and social life—particularly on the leadership capacity of the Communist Party. For the Ninh Binh Provincial Party Committee, digital transformation facilitates the automation of numerous processes, reduces administrative procedures, saves time and costs, thereby improving the operational efficiency of Party agencies. At the same time, it requires leaders at all levels to shift their mindset and working methods to adapt to the digital environment, thereby enhancing leadership capacity in the new context. Developing leadership capacity in alignment with the demands of modern governance is essential to promoting the sustainable development of the province.

Keywords: Digital transformation, development of leadership capacity, Ninh Binh Provincial Party Committee

ĐẶT VẤN ĐỀ

Cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư mang lại nhiều cơ hội phát triển, chuyển đổi số trở thành xu hướng chủ đạo, tạo ra những thay đổi sâu rộng trong mọi lĩnh vực kinh tế - xã hội. Đại hội XIII của Đảng nhấn mạnh: “Phải đổi mới tư duy và hành động, chủ động nắm bắt kịp thời, tận dụng hiệu quả các cơ hội của cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0 gắn với quá trình hội nhập quốc tế để phát triển kinh tế số, xã hội số”. Trong bối cảnh đó, chuyển đổi số không chỉ là yêu cầu khách quan, mà còn đặt ra thách thức lớn đối với năng lực lãnh đạo của các tổ chức Đảng, đặc biệt ở cấp địa phương.

Tại Ninh Bình, một địa phương giàu tiềm năng phát triển kinh tế - xã hội và du lịch, chuyển đổi số được xác định là một trong 3 khâu đột phá chiến lược trong nhiệm kỳ 2020-2025 theo Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XXII. Tuy nhiên, để hiện thực hóa các mục tiêu đề ra, Đảng bộ tỉnh Ninh Bình cần phát triển năng lực lãnh đạo phù hợp với yêu cầu của thời đại số hóa. Thực tế cho thấy, nhận thức về chuyển đổi số của một bộ phận cán bộ, đảng viên còn hạn chế, dẫn đến việc thực thi các nghị quyết về chuyển đổi số chưa đạt hiệu quả tối ưu. Nguy cơ thách thức đối với an ninh mạng cũng là vấn đề đặt ra khi các hoạt động lãnh đạo được diễn ra trong môi trường số; phương thức lãnh đạo truyền thống chưa đáp ứng được bối cảnh mới, đòi hỏi phải có sự đổi mới toàn diện từ lý luận đến thực tiễn. Vì vậy, cần thiết phải có những giải pháp nhằm nâng cao năng lực lãnh đạo của đảng bộ tỉnh Ninh Bình trong bối cảnh chuyển đổi số hiện nay.

CHUYỂN ĐỔI SỐ Ở TỈNH NINH BÌNH HIỆN NAY

Nhằm thúc đẩy chuyển đổi số, Ngày 20/4/2021, Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Ninh Bình đã ban hành Nghị quyết số 01-NQ/TU về xây dựng chính quyền điện tử, chuyển đổi số đến năm 2025, định hướng đến năm 2030. Nghị quyết này đặt mục tiêu cụ thể: 90% hồ sơ công việc tại cấp tỉnh, 80% tại cấp huyện và 60% tại cấp xã được xử lý hoàn toàn trên môi trường mạng. Tất cả dịch vụ công đáp ứng yêu cầu được cung cấp trực tuyến mức độ 4, với tỷ lệ hồ sơ giải quyết theo dịch vụ công trực tuyến mức độ 4 đạt ít nhất 50%. Kinh tế số chiếm 20% GRDP của tỉnh; tỷ trọng kinh tế số trong từng ngành, lĩnh vực đạt ít nhất 10%; Ninh Bình nằm trong nhóm 20 địa phương dẫn đầu về chuyển đổi số của cả nước.

Bên cạnh đó, Ninh Bình cũng xác định chuyển đổi số là khâu đột phá chiến lược. Tại Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ XXII, nhiệm kỳ 2020-2025, Đảng bộ tỉnh Ninh Bình đã xác định 3 khâu đột phá, trong đó: xây dựng chính quyền điện tử và thực hiện chuyển đổi số là khâu đột phá đầu tiên. Hai khâu đột phá còn lại là nâng cao chất lượng nguồn nhân lực và tập trung đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng đồng bộ, hiệu quả, chất lượng. Đảng bộ tỉnh Ninh Bình cũng tập trung xây dựng chính quyền điện tử, thực hiện chuyển đổi số và đẩy mạnh cải cách hành chính, nhất là thủ tục hành chính, tạo lập môi trường kinh doanh thuận lợi, hấp dẫn, có khả năng cạnh tranh với các tỉnh, thành phố trong vùng đồng bằng sông Hồng và cả nước.

Những quan điểm và định hướng trên cho thấy, Đảng bộ tỉnh Ninh Bình đang chú trọng phát triển năng lực lãnh đạo để dẫn dắt quá trình chuyển đổi số, nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội và nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân. Nhờ đó, năm 2024, hoạt động chuyển đổi số của tỉnh diễn ra quyết liệt, mạnh mẽ và đạt được những thành tựu quan trọng trên cả 3 lĩnh vực: Chính quyền số, kinh tế số và xã hội số. Theo đó, 100% cơ quan, đơn vị từ tỉnh đến xã, thị trấn đã thiết lập mạng nội bộ để ứng dụng các phần mềm chuyên ngành, nền tảng số; 100% công chức tại các cơ quan Nhà nước cấp tỉnh, 90% cấp huyện, xã có máy tính và các thiết bị phụ trợ khác để thực thi công vụ; 100% cơ quan Đảng, Nhà nước trên địa bàn tỉnh đã sử dụng đường truyền số liệu chuyên dùng. Toàn tỉnh có 244 doanh nghiệp công nghệ số. Các doanh nghiệp đều quan tâm đẩy mạnh chuyển đổi số. 99% doanh nghiệp nộp thuế điện tử; Hơn 50% doanh nghiệp sử dụng hợp đồng điện tử; Tỷ trọng thương mại điện tử trong tổng mức bán lẻ đạt 11,7%; Tỷ lệ doanh nghiệp nhỏ và vừa sử dụng nền tảng số đạt khoảng 60%. Tổng số sản phẩm đưa lên sàn thương mại điện tử postmart.vn là 1.085 sản phẩm. 22.877 sản phẩm đã giao dịch thành công với doanh thu phát sinh đạt 3,62 tỷ đồng. Tỷ lệ người dân trưởng thành có điện thoại thông minh đạt khoảng 91%. Tỷ lệ dân số được phủ sóng mạng di động đạt 100%. Hơn 1,6 triệu tài khoản của người dân đã được mở tại ngân hàng hoặc các tổ chức được phép khác, đạt gần 160% dân số. Hơn 96% người dân có hồ sơ sức khỏe điện tử sử dụng trong hoạt động khám chữa bệnh và theo dõi sức khỏe. 99% cơ sở giáo dục công lập trên địa bàn tỉnh triển khai thanh toán học phí không dùng tiền mặt (Thu Hiền, 2025).

TÁC ĐỘNG CỦA CHUYỂN ĐỔI SỐ ĐẾN NĂNG LỰC LÃNH ĐẠO CỦA ĐẢNG BỘ TỈNH NINH BÌNH HIỆN NAY

Thứ nhất, tác động đến chủ thể lãnh đạo. Chuyển đổi số đặt ra yêu cầu mới đối với đội ngũ lãnh đạo Đảng bộ tỉnh Ninh Bình, từ cấp tỉnh đến cơ sở. Lãnh đạo không chỉ cần tư duy chiến lược mà còn phải trang bị tri thức về công nghệ số, dữ liệu và an ninh mạng. Khả năng ra quyết định dựa trên dữ liệu (data-driven decision-making) trở thành yếu tố cốt lõi, đòi hỏi lãnh đạo phải hiểu và sử dụng các công cụ như trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (Big Data) để phân tích tình hình, dự báo xu hướng và hoạch định chính sách. Việc triển khai Trung tâm Điều hành thông minh (IOC) tại Ninh Bình yêu cầu lãnh đạo cấp tỉnh phải nắm vững cách thức giám sát và phân tích dữ liệu thời gian thực để quản lý hiệu quả các hoạt động kinh tế - xã hội. Điều này đồng nghĩa với việc năng lực lãnh đạo truyền thống, vốn dựa nhiều vào kinh nghiệm cá nhân, cần được bổ sung bởi năng lực số hóa để đáp ứng bối cảnh mới.

Thứ hai, tác động đến đối tượng lãnh đạo. Chuyển đổi số làm thay đổi tư duy, hành vi và phương thức giao tiếp của cán bộ, đảng viên và nhân dân – những đối tượng chịu sự lãnh đạo của Đảng bộ. Với sự phổ biến của các nền tảng số, người dân ngày càng sử dụng công nghệ để bày tỏ ý kiến, giám sát hoạt động của chính quyền và tham gia vào quá trình quản lý xã hội. Hiện tại các dịch vụ công trực tuyến tỉnh Ninh Bình đang dần thay thế thủ tục hành chính truyền thống, đòi hỏi Đảng bộ phải đổi mới cách thức tiếp cận và truyền thông chính trị. Thách thức đặt ra là lãnh đạo cần tăng cường tương tác qua các kênh số, đảm bảo minh bạch và duy trì sự đồng thuận xã hội.

Thứ ba, tác động đến nội dung lãnh đạo. Chuyển đổi số mở rộng phạm vi và thay đổi nội dung lãnh đạo của Đảng bộ tỉnh Ninh Bình. Ngoài các nhiệm vụ truyền thống như quản lý hành chính và phát triển kinh tế, lãnh đạo trong bối cảnh hiện nay phải tập trung vào xây dựng chính quyền số, kinh tế số và xã hội số. Kế hoạch Chuyển đổi số tỉnh Ninh Bình đến năm 2025, định hướng đến 2030 đã xác định việc phát triển hạ tầng công nghệ thông tin và các giải pháp an ninh mạng là trọng tâm (2). Điều này yêu cầu Đảng bộ không chỉ ban hành các nghị quyết phù hợp mà còn phải lãnh đạo tổ chức thực hiện hiệu quả, từ việc thúc đẩy doanh nghiệp áp dụng công nghệ số đến bảo vệ dữ liệu trước các nguy cơ tấn công mạng ngày càng tinh vi.

MỘT SỐ ĐỊNH HƯỚNG VÀ ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP

Định hướng phát triển năng lực lãnh đạo của Đảng bộ tỉnh Ninh Bình

Một là, nhà lãnh đạo cần có hiểu biết sâu rộng về công nghệ số, xu hướng quản trị hiện đại và tác động của chuyển đổi số đến kinh tế - xã hội. Tỉnh Ninh Bình mới (sau khi sáp nhập 3 tỉnh: Hà Nam, Nam Định, Ninh Bình), nơi tập trung nhiều khu công nghiệp hiện đại ở vùng Đồng bằng Sông Hồng: ngành lắp ráp, sản xuất ô tô; du lịch thông minh; công nghiệp văn hóa…Nhà lãnh đạo phải hiểu biết về nền kinh tế số để định hướng chiến lược phù hợp. Việc thiếu tri thức về công nghệ số có thể dẫn đến chậm trễ trong việc ban hành các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp số hóa, làm giảm sức cạnh tranh của địa phương.

Hai là, nhà lãnh đạo cần hoàn thiện kỹ năng làm việc trong môi trường số trong chỉ đạo, điều hành. Sử dụng phân tích dữ liệu từ IOC để ra quyết định kịp thời về quản lý giao thông, du lịch hay sản xuất công nghiệp. Kỹ năng này không chỉ giúp tối ưu hóa quy trình mà còn nâng cao hiệu quả giám sát và kiểm tra thực hiện nghị quyết. Hiện nay, một bộ phận cán bộ chưa quen với các nền tảng quản lý thông minh, đòi hỏi sự nâng cấp kỹ năng một cách cấp bách.

Ba là, nhà lãnh đạo cần thay đổi tư duy từ quản lý hành chính tập trung sang quản trị linh hoạt, dựa trên dữ liệu. Thái độ đổi mới sáng tạo và sẵn sàng thích ứng là yếu tố then chốt để Đảng bộ vượt qua thách thức và tận dụng cơ hội từ công nghệ.

Một số giải pháp nhằm nâng cao năng lực lãnh đạo của Đảng bộ tỉnh Ninh Bình trong bối cảnh chuyển đổi số

Thứ nhất, đào tạo và nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ. Trong bối cảnh cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư và tiến trình chuyển đổi số đang diễn ra rộng khắp trên tất cả các lĩnh vực, việc xây dựng và phát triển đội ngũ cán bộ có đủ năng lực số là điều kiện tiên quyết để bảo đảm sự thành công của công cuộc hiện đại hóa quản trị nhà nước, phát triển kinh tế - xã hội và hội nhập quốc tế. Tỉnh Ninh Bình sau khi hợp nhất cần xác định chuyển đổi số là một trong những nhiệm vụ trọng tâm trong chiến lược phát triển địa phương trong giai đoạn mới. Quá trình này không đơn thuần là việc áp dụng công nghệ vào quản lý mà là một quá trình thay đổi tư duy, cách thức tổ chức công việc và cung cấp dịch vụ công. Cần trang bị cho đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp kiến thức bồi dưỡng chuyên sâu về công nghệ số, quản trị dữ liệu và kỹ năng lãnh đạo trong môi trường số cho cán bộ các cấp. Triển khai thực hiện quyết liệt các giải pháp nâng cao nhận thức, kỹ năng số cho cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức, xác định nhận thức đóng vai trò quyết định trong thành công của chuyển đổi số, muốn chuyển đổi số trước hết phải chuyển đổi nhận thức.

Thứ hai, xây dựng chiến lược lãnh đạo thông minh. Ứng dụng công nghệ công nghệ số vào quản lý kinh tế - xã hội: sử dụng dữ liệu từ IOC để dự báo nhu cầu du lịch; tối ưu hóa sản xuất công nghiệp; du lịch thông minh; kinh tế xanh… Đồng thời, phát triển các nền tảng số để giám sát việc thực hiện nghị quyết, đảm bảo tính minh bạch và hiệu quả. Gắn kết tương tác số với cải cách hành chính và chuyển đổi số thông qua việc lồng ghép các hoạt động tương tác với nhân dân vào Chiến lược chuyển đổi số quốc gia, Nghị quyết số 52-NQ/TW; tăng cường đối thoại số định kỳ giữa lãnh đạo các cấp với nhân dân thông qua các kênh số khác nhau. Khẩn trương xây dựng, ban hành Khung Kiến trúc Chính quyền điện tử tỉnh Ninh Bình, phiên bản 3.0, hướng tới Chính quyền số để các cơ quan, đơn vị, địa phương căn cứ áp dụng thực hiện và đáp ứng, đồng bộ với Khung Kiến trúc Chính phủ điện tử Việt Nam, phiên bản 3.0, hướng tới Chính phủ số.

Thứ ba, tăng cường tương tác với nhân dân qua kênh số. Khi thực hiện chuyển đổi số, mối quan hệ chủ thể lãnh đạo với đối tượng lãnh đạo đang chuyển biến sâu sắc, đặc biệt thông qua các nền tảng số. Việc tăng cường tương tác với nhân dân qua kênh số không chỉ mở rộng dân chủ, thúc đẩy công khai, minh bạch mà còn là một yếu tố quan trọng góp phần nâng cao năng lực lãnh đạo, quản lý của các cấp ủy và đội ngũ cán bộ, công chức. Khi thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp, Đảng bộ các cấp lãnh đạo toàn diện, tuyệt đối, việc ứng dụng công nghệ số để lắng nghe, thấu hiểu và phục vụ nhân dân hiệu quả là biểu hiện cụ thể của năng lực lãnh đạo hiện đại, dân chủ, gắn bó với nhân dân. Tập trung xây dựng, hoàn thiện cơ sở dữ liệu chuyên ngành, dữ liệu mở thuộc phạm vi quản lý; tiếp tục thực hiện số hoá bản kết quả giải quyết thủ tục hành chính còn hiệu lực; số hóa hồ sơ, kết quả thủ tục hành chính trong tiếp nhận, giải quyết thủ tục hành chính; số hóa, tạo lập, chuẩn hóa cơ sở dữ liệu chuyên ngành cho các cơ quan, đơn vị, địa phương.

Thứ tư, cần thể chế hóa việc tương tác số trong hoạt động lãnh đạo, quản lý thông qua việc ban hành các văn bản quy phạm pháp luật quy định rõ quyền, trách nhiệm, quy trình phản hồi ý kiến người dân qua nền tảng số. Bổ sung chỉ tiêu đánh giá cán bộ gắn với hiệu quả tương tác số với nhân dân. Đầu tư xây dựng các nền tảng đa kênh, tích hợp AI, chatbot, big data để quản lý thông tin người dân phản ánh; thực hiện kết nối dữ liệu giữa các đơn vị để xử lý phản ánh nhanh chóng. Xây dựng môi trường tương tác dân chủ, văn minh tôn trọng phản hồi của người dân; tổ chức các chương trình truyền thông số về vai trò của người dân trong giám sát và phản biện chính sách. Tiếp tục đầu tư nâng cấp, hoàn thiện, phát triển hạ tầng số, nền tảng số, coi đây là nhiệm vụ ưu tiên, là giải pháp đột phá thúc đẩy sự phát triển chính quyền số, kinh tế số, xã hội số, đẩy nhanh tiến trình chuyển đổi số. Đẩy mạnh triển khai các ứng dụng, nền tảng số tới cán bộ, công chức, viên chức và người dân để hình thành các công chức số, công dân số. Phát huy vai trò, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của Tổ Công nghệ số cộng đồng, kịp thời biểu dương, tôn vinh, khen thưởng các tập thể, cá nhân có thành tích tiêu biểu, xuất sắc trong thực hiện chuyển đổi số của cơ quan, đơn vị, địa phương.

Thứ năm, bám sát sự lãnh đạo, chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Uỷ ban quốc gia về chuyển đổi số, Bộ Thông tin và Truyền thông. UBND tỉnh, Ban Chỉ đạo chuyển đổi số tỉnh tập trung lãnh đạo, chỉ đạo các cơ quan, đơn vị, địa phương tổ chức triển khai thực hiện nghiêm túc, kịp thời, hiệu quả các chỉ tiêu, nhiệm vụ về phát triển chính quyền số, chuyển đổi số và đảm bảo an toàn thông tin mạng của địa phương. Tập trung chỉ đạo, kiểm tra, đôn đốc, hướng dẫn các Sở, ban, ngành xây dựng kế hoạch tổ chức triển khai thực hiện nghiêm túc, hiệu quả các chỉ tiêu, nhiệm vụ được giao tại Kế hoạch chuyển đổi số năm 2024, Kế hoạch hành động của Ban Chỉ đạo chuyển đổi số tỉnh năm 2024. Đẩy mạnh khai thác, ứng dụng các Hệ thống thông tin dùng chung quy mô cấp tỉnh và các ứng dụng chuyên ngành để tạo sự thay đổi căn bản, toàn diện phương thức, cách thức trong quản lý, chỉ đạo, điều hành, thực thi công vụ, đẩy mạnh quá trình chuyển đổi hoạt động của cơ quan, đơn vị lên môi trường số. Thực hiện chuyển đổi số đồng bộ trên cả 3 trụ cột: Chính quyền số, kinh tế số và xã hội số, trong quá trình chuyển đổi số phải lấy người dân làm trung tâm, phát huy vai trò và sự tham gia đồng hành của doanh nghiệp, chú trọng hình thành cộng đồng số, công dân số, văn hóa số./.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Đảng Cộng sản Việt Nam (2021). Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII. Tập 1, Nxb Chính trị quốc gia Sự thật.

2. Thu Hiền (2025). Thành tựu Chuyển đổi số tỉnh Ninh Bình năm 2024, truy cập từ https://nbtv.vn/thanh-tuu-chuyen-doi-so-tinh-ninh-binh-nam-2024-84819.html.

3. UBND tỉnh Ninh Bình (2024). Kế hoạch số 210/KH-UBND, ngày 22 tháng 11 năm 2024 chuyển đổi số tỉnh Ninh Bình năm 2025.