Tổng thống Donald Trump và tỷ phú Elon Musk tại Phòng Bầu dục của Nhà Trắng hôm 30/5 (Ảnh: Reuters).
Mọi chuyện bắt đầu khi tỷ phú Musk phàn nàn về trọng tâm trong chương trình nghị sự lập pháp của Tổng thống Trump, mà lúc đầu nhà lãnh đạo Mỹ đã coi là bình thường.
Nhưng cuối cùng, ông Trump đã "lỡ miệng" nói rằng rất thất vọng về cố vấn cũ của mình, khiến ông Musk phải nặng lời và hàm ý chế giễu.
Và rồi chỉ trong vòng vài giờ, mối quan hệ từng thân thiết này đã tan vỡ trước sự chứng kiến của công chúng, khi người đàn ông quyền lực nhất thế giới và người giàu nhất thế giới đã công kích lẫn nhau trên hai nền tảng mạng xã hội Truth Social của ông Trump và X của ông Musk.
Vị tỷ phú này cáo buộc Tổng thống Trump phản bội lời hứa cắt giảm chi tiêu liên bang, đưa ra đề xuất rằng ông Trump nên bị luận tội và tuyên bố mà không có bằng chứng rằng chính phủ đang che giấu thông tin về mối quan hệ của nhà lãnh đạo Mỹ với tỷ phú ấu dâm Jeffrey Epstein.
Có lẽ phát ngôn mạnh mẽ nhất của tỷ phú Musk là: "Ông Trump sẽ không thắng cử năm ngoái nếu không có sự giúp đỡ của tôi".
Ông Trump, vốn không phải là người dễ dàng bỏ cuộc, đã không thể kiềm chế được nữa. Ông đăng đàn nói rằng, tỷ phú Musk đã "trở nên khó chịu" khi gần rời Ban Hiệu suất chính phủ (DOGE). "Tôi đã yêu cầu ông ấy rời đi”, ông Trump tuyên bố.
Vấn đề đánh dấu cuộc khẩu chiến đã leo thang đến mức nghiêm trọng chưa từng có khi Tổng thống Mỹ công khai gọi CEO Tesla là "điên rồ" và đe dọa chấm dứt mọi hợp đồng chính phủ với các công ty của tỷ phú này.
"Cách dễ nhất để tiết kiệm tiền trong ngân sách của chúng ta, hàng tỷ USD, là chấm dứt trợ cấp và hợp đồng của chính phủ cho Elon Musk", ông Trump đăng trên Truth Social.
Sau tuyên bố này, các nhà giao dịch Phố Wall đã bán tháo cổ phiếu của công ty sản xuất xe điện của ông Musk khiến cổ phiếu của Tesla đóng cửa giảm 14,3%, mất khoảng 150 tỷ USD giá trị thị trường. Đây là mức giảm trong một ngày lớn nhất trong lịch sử của Tesla.
Chỉ vài phút sau, tỷ phú Musk tiếp tục đáp trả ngay trên nền tảng X với câu nói đầy thách thức: "Cứ việc làm đi". Và điều đáng lo ngại hơn là động thái tiếp theo của ông Musk. Ông tuyên bố sẽ "ngừng hoạt động tàu vũ trụ Dragon ngay lập tức" như một phản ứng trước tuyên bố của ông Trump về việc hủy bỏ các hợp đồng chính phủ.
“Giống như Ấn Độ và Pakistan vậy"
Mọi chuyện cứ tiếp diễn, khi những người theo chủ nghĩa tự do thích thú với cảnh tượng những đối thủ chính trị của họ lao vào tố cáo nhau trong khi những người bảo thủ choáng váng trước viễn cảnh phải chọn phe.
Bà Laura Loomer, một nhân vật cực hữu có tiếng với nhiều thuyết âm mưu gây tranh cãi, vốn xuất hiện thường xuyên bên cạnh ông Trump tại nhiều sự kiện tranh cử, đã nhìn thấy cơ hội để định vị mình là tiếng nói của lý trí.
“Cuộc chiến này nên được đưa ra ngoài vấn đề chính trị”, bà tuyên bố trên mạng xã hội.
Câu hỏi bây giờ là liệu hai ông Trump và Musk có tìm ra cách nào đó để rút lui khỏi cuộc chiến đang xé nát một trong những mối quan hệ hiệu quả nhất trong nền chính trị hiện đại của Mỹ hay không. Nếu họ không làm vậy, thì không ai biết được hậu quả có thể lan rộng đến đâu từ cuộc đụng độ giữa người đàn ông quyền lực nhất thế giới và người giàu nhất thế giới.
“Giống như Ấn Độ và Pakistan vậy", nghị sĩ đảng Cộng hòa Ryan Zinke nói, ám chỉ đến hai quốc gia sở hữu vũ khí hạt nhân gần đây đã xảy ra xung đột dọc biên giới. “Mọi việc đang leo thang và không bên nào trong số họ có vẻ lùi bước và hiểu được sức mạnh của nhau. Những điều trái ngược thu hút nhau trong một thời gian", ông nói.
Tổng thống Trump và tỷ phú Musk luôn là một cặp đôi kỳ lạ, với quan điểm thế giới tương phản và những khác biệt sâu sắc về thế hệ và phong cách.
Ông Trump, 78 tuổi, xuất thân từ ngành bất động sản truyền thống của New York và không bao giờ xuất hiện trước công chúng mà không mặc vest và đeo cà vạt trừ khi ông đang ở trên sân golf. Trước khi tranh cử tổng thống, ông đã trở thành cái tên quen thuộc với tư cách là một ngôi sao truyền hình thực tế.
Trong khi đó, ông Musk, 53 tuổi, là một người nhập cư từ Nam Phi và trở nên giàu có với sự nghiệp ở Thung lũng Silicon. Ngoài việc điều hành Tesla và SpaceX, tỷ phú Musk còn sở hữu công ty truyền thông xã hội X. Ông đã tự coi mình là một "thủ lĩnh Internet mặc đồ đen" và khối tài sản của ông vượt xa ông Trump.
Nhưng cả hai lại là những người có tâm hồn đồng điệu theo những cách khác. Họ là những chuyên gia trong việc thu hút sự chú ý, những người thích khuấy động sự việc bằng cách chọc giận đối thủ. Mỗi người đều tìm kiếm nhiều quyền lực hơn để hoàn thành các nhiệm vụ.
Tổng thống Trump tấn công "nhà nước liên bang ngầm" đã chống lại ông trong nhiệm kỳ đầu tiên, trong khi tỷ phú Musk cảnh báo về việc đất nước sẽ phá sản vì chi tiêu quá mức và thúc đẩy "tương lai liên hành tinh" từ công nghệ tên lửa của ông.
Ông Musk đã ủng hộ ông Trump sau khi ứng viên đảng Cộng hòa này thoát nạn trong vụ ám sát tại cuộc vận động tranh cử ở Butler, bang Pennsylvania, và ông bắt đầu chi gần 300 triệu USD để ủng hộ ông Trump và những người Cộng hòa khác trong cuộc bầu cử năm ngoái. Đó là lý do ông Musk đã không ngần ngại nói rằng: "Nếu không có tôi, Trump đã thua cuộc bầu cử. Thật vô ơn".
Ông Trump hiếm khi chấp nhận "cùng chia sẻ sự chú ý", nhưng ông có vẻ say mê người ủng hộ quyền lực của mình, nhắc đến ông Musk trong các bài phát biểu vận động tranh cử và chào đón vị tỷ phú trên sân khấu tại các cuộc mít tinh.
Sau cuộc bầu cử, tỷ phú Musk là một nhân vật quen thuộc ở Mar-a-Lago, tạo dáng chụp ảnh với gia đình Tổng thống Trump, cùng nhau dùng bữa tối, tham gia các cuộc họp. Thay vì chán ngán "người bạn đầu tiên" của mình, Tổng thống Trump đã lên kế hoạch đưa tỷ phú Musk theo đến Washington, bổ nhiệm ông làm lãnh đạo một sáng kiến cắt giảm chi phí được gọi là Ban Hiệu suất chính phủ.
Những rạn nứt xuất hiện
Kể từ đó, tỷ phú Musk đã cố gắng khẳng định mình là cố vấn toàn năng và có mặt ở khắp mọi nơi của Tổng thống Trump.
Bộ máy hành chính liên bang thực tế đã run sợ trước hình ảnh của ông Musk, người giám sát việc sa thải và cắt giảm nhân sự toàn diện. Tỷ phú Musk tỏ ra rất phấn khích trước cơ hội được can thiệp vào chính phủ và vui mừng vì tình bạn thân thiết với Tổng thống Trump. Trong bài đăng vào ngày 7/2, ông Musk nói rằng, bản thân yêu tổng thống "nhiều như một người đàn ông có thể yêu một người đàn ông khác".
Ngày 11/3, ông Trump đáp lại bằng việc cho phép tỷ phú Musk xếp hàng xe Tesla trên đường lái xe của Nhà Trắng khi công ty của ông đang phải vật lộn với doanh số bán hàng giảm. Ông Trump đã tự chọn cho mình một chiếc xe điện màu đỏ hoa anh đào.
Tuy nhiên, những rạn nứt đã xuất hiện, đặc biệt là khi ông Trump theo đuổi các mức thuế quan có thể làm tăng chi phí cho các doanh nghiệp của tỷ phú Musk. Lãnh đạo Tesla nói rằng, Peter Navarro, cố vấn thương mại của tổng thống, "thực sự là một kẻ ngốc" và "ngốc hơn cả một bao gạch" trong bài đăng vào ngày 8/4.
Doanh nhân tỷ phú, người chưa từng làm việc trong dịch vụ công, dường như đang chán ghét chính phủ. Ông cho rằng nước Mỹ không có đủ ý chí chính trị, cả ở Quốc hội hay Nhà Trắng, để cắt giảm chi tiêu một cách thỏa đáng.
Tổng thống Trump bắt đầu ra hiệu rằng đã đến lúc vị tỷ phú này phải rời đi mặc dù ông Musk đã nói rằng sẽ sẵn sàng ở lại.
Ngay trước khi tuyên bố rời đi, tỷ phú Musk cho biết ông "thất vọng" về dự luật mà ông Trump gọi là "dự luật lớn đẹp đẽ" vì nó sẽ làm tăng thâm hụt. Biện pháp này bao gồm cắt giảm thuế, thêm tiền cho an ninh biên giới và thay đổi Medicaid khiến ít người có bảo hiểm y tế hơn.
Những lời chỉ trích không ngăn cản Tổng thống Trump tổ chức "lễ tạm biệt" ông Musk tại Phòng Bầu dục, nơi ông trao cho cố vấn sắp mãn nhiệm của mình một chiếc chìa khóa nghi lễ.
"Elon thực sự không rời đi", ông Trump nói và nhấn mạnh: "Ông ấy sẽ đi đi về về".
Đáp lại, tỷ phú Musk nói: "Tôi sẽ tiếp tục đến đây, là bạn và là cố vấn cho tổng thống".
Không ai ngờ, mọi việc sụp đổ quá nhanh chóng và quá mạnh. Tỷ phú Musk đã khiến mọi việc leo thang khi hôm 3/6 gọi dự luật trên là "sự ghê tởm", và ông Trump đã cố gắng chống lại những lời chỉ trích.
“Ông ấy chưa nói xấu về cá nhân tôi, nhưng tôi chắc rằng điều đó sẽ xảy ra tiếp theo”, Tổng thống Trump phát biểu tại Phòng Bầu dục trong cuộc họp với Thủ tướng Đức hôm 5/6.
Và thực tế đúng vậy. Tỷ phú Musk nhanh chóng dùng X để trút giận lên nhà lãnh đạo Mỹ, nói rằng thuế quan của ông “sẽ gây ra suy thoái trong nửa cuối năm nay” và cáo buộc ông chủ Nhà Trắng nói dối. Ông cũng nói rằng “rất bất công” khi luật này sẽ loại bỏ các ưu đãi thuế đối với xe điện.
Tổng thống Trump đã phản pháo ngay khi ông cố gắng duy trì động lực cho dự luật của mình, vốn đang phải đối mặt với cuộc tranh luận khó khăn tại Thượng viện.
"Tôi không bận tâm đến việc ông Musk quay lưng lại với tôi, nhưng ông ấy đáng lẽ phải làm như vậy từ nhiều tháng trước", tổng thống nói và nhấn mạnh: "Đây là một trong những dự luật vĩ đại nhất từng được trình lên Quốc hội".
Trong khi đó, một số đồng minh của Tổng thống Trump đã lên kế hoạch trả đũa.
Steve Bannon, cựu cố vấn thân tín của ông Trump, cáo buộc ông Musk "phản bội" tổng thống và kêu gọi trục xuất tỷ phú này. Ông cho rằng, tổng thống nên chỉ đạo chính phủ Mỹ tịch thu SpaceX và khuyến khích ông Trump điều tra các cáo buộc rằng ông Musk sử dụng ma túy và "xem xét mọi thứ về tình trạng nhập cư của mình" để chuẩn bị cho khả năng bị trục xuất.
"Họ nên mở cuộc điều tra chính thức về tình trạng cư trú của ông ấy. Tôi tin chắc Elon Musk là một người nhập cư bất hợp pháp và cần bị trục xuất ngay lập tức", ông Bannon tuyên bố hôm 5/6.
