Các nhà lãnh đạo NATO tại hội nghị thượng đỉnh ở The Hague, Hà Lan hôm 2/6 (Ảnh: Reuters).
Tại hội nghị thượng đỉnh NATO diễn ra tại Hà Lan ngày 25/6, các nước thành viên liên minh đã đạt được sự nhất trí cho việc này nhằm thể hiện sự "đoàn kết trước những mối đe dọa và thách thức an ninh sâu sắc", đặc biệt "mối đe dọa dai dẳng" của chủ nghĩa khủng bố.
"Các thành viên NATO cam kết đầu tư 5% GDP hàng năm cho các yêu cầu quốc phòng cốt lõi cũng như chi tiêu liên quan đến quốc phòng và an ninh vào năm 2035 để đảm bảo các nghĩa vụ cá nhân và tập thể của chúng tôi", tuyên bố của NATO nêu rõ.
Con số 5% bao gồm "ít nhất" 3,5% GDP sẽ được chi cho quốc phòng "thuần túy", phần còn lại sẽ dành cho "cơ sở hạ tầng quan trọng" liên quan đến an ninh và quốc phòng, tuyên bố cho biết thêm.
Tuyên bố của NATO còn cho biết, các đồng minh sẽ được yêu cầu nộp các kế hoạch hàng năm "cho thấy chiến lược đáng tin cậy, gia tăng để đạt được mục tiêu này", sau khi một số quốc gia thành viên đã mạnh mẽ phản đối, đặc biệt là Tây Ban Nha.
Cho đến nay, một số quốc gia thành viên NATO vẫn chưa đạt được mục tiêu năm 2014 là chi 2% GDP cho quốc phòng.
Động thái lịch sử này diễn ra trong bối cảnh căng thẳng gia tăng ở Trung Đông và cuộc chiến đang diễn ra giữa Ukraine và Nga và nhất là áp lực từ Tổng thống Donald Trump, nhà lãnh đạo liên tục kêu gọi các đồng minh châu Âu tăng ngân sách quốc phòng để chia sẻ nhiều hơn gánh nặng về quốc phòng tập thể với Mỹ.
Hôm 24/6, liên minh quân sự này cũng tái khẳng định "cam kết sắt đá về quốc phòng tập thể" như được ghi trong Điều 5 quy định rằng nếu một đồng minh NATO là nạn nhân của một cuộc tấn công vũ trang, mọi thành viên khác của liên minh sẽ coi đó là nhằm vào tất cả các thành viên và sẽ thực hiện các hành động mà họ cho là cần thiết để hỗ trợ đồng minh bị tấn công.
"Chúng tôi vẫn đoàn kết và kiên định trong quyết tâm bảo vệ 1 tỷ công dân của mình, bảo vệ liên minh và bảo vệ tự do và dân chủ của chúng tôi", tuyên bố viết.
Một bước nhảy vọt đáng kể
Phát biểu tại hội nghị thượng đỉnh, Tổng thư ký NATO Mark Rutte cho biết thỏa thuận này sẽ thúc đẩy một "bước nhảy vọt về lượng tử" mang tính cách mạng trong khả năng phòng thủ tập thể của liên minh.
Thỏa thuận này "không chỉ tăng cường an ninh của chúng ta mà còn tạo ra việc làm", ông Rutte nói tiếp, đồng thời cho biết các đồng minh đã đưa ra "những cam kết lớn để ứng phó với các mối đe dọa đáng kể".
Ông cho biết các thành viên NATO cũng đã nhận ra mức độ nghiêm trọng của các mối đe dọa mà liên minh phải đối mặt và "thống nhất cần phải hành động để đảm bảo an toàn".
"Tổng thống Trump đã nhấn mạnh rằng Mỹ cam kết với NATO nhưng mong đợi các đồng minh châu Âu và Canada đóng góp nhiều hơn, và đó chính xác là những gì chúng ta thấy họ đang làm", Tổng thư ký Rutte nhấn mạnh thêm.
Ông Rutte thừa nhận rằng đây là "ngày đầu tiên" của nỗ lực cần thiết để tăng cường năng lực phòng thủ của liên minh và cho biết "chúng ta cần phải đổi mới và hành động nhanh chóng".
"Các quyết định được đưa ra hôm nay sẽ khiến NATO mạnh mẽ hơn nhiều, đồng thời biến NATO thành một liên minh công bằng hơn", ông Rutte nói và nhấn mạnh: "Quyết tâm của các đồng minh rất rõ ràng: chúng ta cùng nhau làm việc này, cam kết thực hiện Điều 5 và quyết tâm kiên định".
Khi trả lời câu hỏi của báo chí về mối quan hệ của ông với Tổng thống Trump, ông Rutte nói, "Tôi nghĩ ông ấy xứng đáng được khen ngợi".
