Tàu lặn Titan (Ảnh: TNS).
Một báo cáo do Lực lượng Tuần duyên Mỹ công bố hôm 5/8 kết luận rằng vụ nổ của tàu lặn Titan khiến 5 người thiệt mạng là “có thể phòng tránh được”, viện dẫn các sai sót nghiêm trọng về an toàn và những nỗ lực cố tình của công ty sở hữu tàu này nhằm né tránh sự giám sát.
Toàn bộ 5 người bên trong Titan đã thiệt mạng trong một vụ nổ khi tàu lặn đang di chuyển xuống nhằm thám hiểm xác tàu Titanic ngoài khơi Canada. Cuộc tìm kiếm kéo dài nhiều ngày đã thu hút sự chú ý của truyền thông quốc tế. Lực lượng tuần duyên Mỹ đã mở một cuộc điều tra cấp cao nhất ngay sau đó.
Tàu Titan thuộc sở hữu của OceanGate, một công ty tư nhân có trụ sở tại bang Washington. Người điều khiển tàu lặn, cũng là người đứng đầu OceanGate, Stockton Rush, đã thiệt mạng trong vụ nổ.
Báo cáo cho biết các quy trình an toàn của công ty này “có sai sót nghiêm trọng”, chỉ ra những “sự chênh lệch rõ ràng” giữa các quy định an toàn và thực tế vận hành. Thảm kịch đã dẫn đến nhiều vụ kiện và kêu gọi siết chặt quản lý đối với ngành du hành biển sâu tư nhân đang phát triển.
Ông Jason Neubauer thuộc Hội đồng Điều tra Hàng hải cho biết những phát hiện từ cuộc điều tra sẽ giúp ngăn chặn các bi kịch trong tương lai.
“Cần có sự giám sát mạnh mẽ hơn và những lựa chọn rõ ràng cho các nhà vận hành đang thử nghiệm những ý tưởng mới nằm ngoài khuôn khổ quy định hiện tại”, ông nói trong một tuyên bố.
OceanGate đã ngừng hoạt động vào tháng 7/2023. Một người phát ngôn của công ty cho biết công ty đã giải thể và đang hợp tác đầy đủ với cuộc điều tra.
“Một lần nữa, chúng tôi xin gửi lời chia buồn sâu sắc nhất đến gia đình những người đã thiệt mạng vào ngày 18/6/2023, và tất cả những ai bị ảnh hưởng bởi thảm kịch này”, người phát ngôn Christian Hammond cho biết.
Trong suốt báo cáo dài hơn 300 trang, các nhà điều tra liên tục chỉ ra hành động xem nhẹ, bỏ qua, thậm chí làm giả các thông tin an toàn quan trọng tại OceanGate nhằm cải thiện danh tiếng và tránh bị các cơ quan quản lý chú ý.
“Bằng cách cố ý tạo ra và khai thác sự mơ hồ trong quy định và những lỗ hổng trong giám sát, OceanGate đã có thể vận hành Titan hoàn toàn ngoài khuôn khổ của các quy trình tiêu chuẩn cho tàu lặn biển sâu”, báo cáo nêu rõ.
Các nhà điều tra kết luận thiết kế, quá trình chứng nhận, bảo trì và kiểm tra của tàu Titan đều không đạt yêu cầu. Quan chức tuần duyên cho biết tại phiên điều trần năm ngoái rằng tàu lặn chưa từng được đánh giá độc lập, vốn là thông lệ tiêu chuẩn.
Áp lực tài chính gia tăng trong năm 2023 đã khiến OceanGate quyết định cất giữ Titan ngoài trời trong suốt mùa đông Canada, khiến thân tàu phải chịu sự thay đổi nhiệt độ lớn, làm tổn hại đến độ bền của phương tiện, báo cáo cho biết.
Hội đồng Điều tra Hàng hải kết luận rằng Rush, CEO của OceanGate đã “thiếu trách nhiệm nghiêm trọng”, góp phần dẫn đến cái chết của 4 người khác. Nếu ông Rush còn sống, vụ việc có thể đã được chuyển cho Bộ Tư pháp Mỹ và ông chắc chắn bị truy tố hình sự.
