"Chỉ khi viết văn tôi mới có thể suy nghĩ một cách có tuần tự" - trích trong sách - Ảnh: Reuters
"Nếu ngay từ đầu tôi đã tuyên bố rằng sẽ bàn về Phim chuyển thể từ truyện Haruki Murakami đoạt giải điện ảnh châu Á - Thái Bình Dương
Thoạt nhìn, văn nghiệp của nhà văn Nhật Bản này có vẻ khá suôn sẻ nhưng thực tế, theo chia sẻ của Murakami, mọi chuyện không dễ dàng chút nào.
Các tác phẩm của ông không phải lúc nào cũng được giới chuyên môn đánh giá cao. Thậm chí môi trường văn học khi ấy ngột ngạt đến nỗi ông phải bỏ ra nước ngoài sống một thời gian.
Nhiều tiểu thuyết nổi tiếng của ông được viết trong giai đoạn ông lưu trú ở nước ngoài, bao gồm cả những tác phẩm nổi tiếng nhất.
Khoảng hơn 10 năm nay, cứ đến mùa giải Nobel cái tên Murakami Haruki lại được nhắc đến như một ứng cử viên của giải Nobel văn học và có lẽ điều này đã gây cho ông không ít phiền toái. Nhưng Murakami đã có kinh nghiệm nhiều năm đối phó với chuyện... hụt giải thưởng.
Ông đã dành cả một chương trong để nói về các giải thưởng văn học đối với nhà văn.
Ở Nhật Bản có một giải thưởng văn học danh giá tên Akutagawa ra đời từ năm 1935, đặt theo tên văn sĩ Akutagawa Ryunosuke (1892-1927). Rất nhiều nhà văn nổi tiếng của Nhật Bản từng nhận giải thưởng này, bao gồm cả Oe Kenzaburo (Nobel văn học năm 1994). Tiểu thuyết Shiiku của Oe được trao giải Akutagawa năm 1958.
Murakami thẳng thắn nhìn nhận đối với cá nhân ông, giải thưởng không tác động đến công việc sáng tác.
Nhưng một thời gian dài, việc Murakami không được trao giải Akutagawa đã trở thành đề tài bàn tán. Thậm chí một lần đi vào nhà sách, Murakami thấy trên giá có một tác phẩm tên Sao Haruki Murakami không được giải Akutagawa.
Murakami trích dẫn Raymond Chandler, một nhà văn ông ưa thích, mà ông đã dịch nhiều tác phẩm của Chandler sang tiếng Nhật: "Giải Nobel văn học là cái gì cơ chứ. Nó được trao cho quá nhiều nhà văn hạng hai.
Những nhà văn chẳng khơi gợi lên được chút hứng thú đọc nào. Đa phần nếu giành được thứ đó thì sẽ phải đến Stockholm, ăn vận trong trọng và phát biểu. Giải Nobel văn học đáng để hao tâm tổn sức thế ư? Đương nhiên là không".
Ra khỏi huyền thoại tài năng thiên phú
Sách Nghề viết tiểu thuyết của Murakami
Nghề viết tiểu thuyết không quá tập trung vào "nghệ thuật viết tiểu thuyết" như một sổ tay văn chương hướng dẫn cách viết, mà là một tác phẩm nói chuyện nghề. Dù Murakami thảo luận rất nhiều điều căn bản để viết một tiểu thuyết.
Có thể với tác phẩm đầu tay, viết như một sự ngẫu hứng, viết để thỏa mãn một điều gì đó, tài năng và nguồn cảm hứng đóng vai trò quan trọng.
Nhưng để sống với việc viết tiểu thuyết như một nghề đòi hỏi nhiều yếu tố khác. Đặc biệt khi khởi sự viết những tiểu thuyết dài cần đòi hỏi thời gian và thể lực của người viết.
Murakami xóa tan huyền thoại nhà văn phải là một con người phi thường hay chí ít là có một đời sống khác thường.
Trái lại, họ là những con người bình thường, thậm chí có đời sống kỷ luật lặp lại nhàm chán. Ông lấy ví dụ Kafka - nhà văn vĩ đại của nhân loại. Lúc sinh thời, Kafka hằng ngày vẫn là một nhân viên mẫn cán. Công việc viết lách không làm xao lãng hay lấn át con người công sở của ông.
Trước khi Nghề viết tiểu thuyết xuất bản, một tác phẩm phi hư cấu khá nổi tiếng của Murakami là Tôi nói gì khi nói về chạy bộ. Ông là một người chạy bộ chuyên nghiệp, một thói quen ông đã duy trì từ lúc bước vào độ tuổi 30. Ngoài 70 tuổi, hằng ngày Murakami vẫn chạy hàng chục cây số.
Thể lực tốt cộng với tinh thần kỷ luật giúp ông vẫn viết được những tác phẩm có dung lượng khá đồ sộ. Tiểu thuyết mới nhất của Murakami Thành phố và những bức tường bất định (tên tạm dịch) với gần 700 trang sách, phát hành ở Nhật hồi năm 2023.
Ngắm tranh Yutaka Murakami, bậc thầy vẽ mèo phong cách thủy mặc
