Các chuyên gia trao đổi về những chiến lược chuyển đổi xanh, phát triển bền vững tại hội thảo chuyên đề “Hướng dẫn và hỗ trợ tài chính cho việc thực hiện ESG để thâm nhập thị trường EU” - Ảnh: BTC
Sức ép xanh ngày càng lớn
Trao đổi với Tuổi Trẻ, ông Nguyễn Thi, giảng viên chính bộ môn pháp luật Trường đại học Tài nguyên và Môi trường Hà Nội, cho hay chuyển đổi xanh không còn là "lựa chọn tự nguyện", mà đã trở thành yêu cầu bắt buộc.
Ông nhắc lại Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh, khởi động từ năm 2012 và mở rộng giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn đến 2050, nhấn mạnh rằng đây không chỉ là một định hướng dài hạn mà đã gắn liền với các nghĩa vụ pháp lý cụ thể.
Theo đó, Chính phủ đặt mục tiêu xanh hóa sản xuất, hướng tới nền công nghiệp sạch, nâng tỷ lệ giá trị sản phẩm công nghệ cao, công nghệ xanh lên 42 - 45% GDP, đồng thời thúc đẩy tiêu dùng bền vững và mở rộng mua sắm công xanh.
Sức ép không chỉ đến từ trong nước, Liên minh châu Âu đã triển khai Cơ chế Điều chỉnh Biên giới Carbon (CBAM), yêu cầu hàng hóa nhập khẩu phải đáp ứng chuẩn phát thải nghiêm ngặt, nếu không sẽ phải chịu thuế carbon cao hoặc thậm chí bị gạt khỏi thị trường.
Đối với nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ, việc đáp ứng các tiêu chuẩn xanh đồng nghĩa với việc đầu tư ban đầu lớn. Chi phí này không chỉ bao gồm đổi mới công nghệ mà còn phải quản lý nguồn nhân lực, hệ thống báo cáo, kiểm định và duy trì chứng nhận môi trường.
Biến "thách thức xanh" thành "cơ hội vàng"
Dù vậy, theo đại diện Liên minh Tái chế bao bì Việt Nam (PRO Việt Nam), chính từ những khó khăn này, các doanh nghiệp có thể tìm thấy cơ hội đổi mới.
"Đầu tư vào xanh không chỉ là nghĩa vụ pháp lý, mà còn là chiến lược nâng cao năng lực cạnh trạnh và mở rộng cánh cửa thị trường quốc tế", đại diện PRO Việt Nam chia sẻ tại Hội thảo chuyên đề "Hướng dẫn và hỗ trợ tài chính cho việc thực hiện ESG để thâm nhập thị trường EU" do Hội Doanh nghiệp Hàng Việt Nam Chất lượng cao tổ chức ngày 23-9 vừa qua.
Đại diện PRO Việt Nam chia sẻ, cập nhật thông tin về quy định trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất, nhập khẩu (EPR), một trong các chính sách thúc đẩy mô hình kinh tế tuần hoàn tại Việt Nam. Ảnh: BTC
Chia sẻ mục tiêu thúc đẩy mô hình kinh tế tuần hoàn tại Việt Nam, chuỗi siêu thị cao cấp Annam Gourmet - một thành viên của PRO Việt Nam, cho biết, chính sách Trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất và nhập khẩu (EPR) đã có những tác động trực tiếp, buộc họ thay đổi gần như toàn bộ quy trình sản xuất và phân phối.
Nhưng thay vì chỉ "chạy theo" yêu cầu, doanh nghiệp đã biến sức ép thành động lực, khởi xướng nhiều giải pháp xanh.
Tại xưởng bánh Montclair, 408 tấm pin mặt trời được lắp đặt, mỗi năm sản xuất hơn 270.000 kWh điện sạch. Trên các kệ hàng, hơn 12 triệu túi nhựa đã được thay bằng túi kraft; gần 100.000 túi vải tái sử dụng được đưa vào lưu thông.
Annam Gourmet đã tiên phong loại bỏ túi nylon dùng một lần trong chuỗi siêu thị từ năm 2018. Ảnh: Annam Gourmet.
Bên cạnh đó, Annam Gourmet tổ chức thu gom phân loại tại nguồn: chai thủy tinh và pin đã qua sử dụng được chuyển giao cho đơn vị tái chế/xử lý chuyên trách; riêng bã/viên nén cà phê sau sử dụng được ủ làm phân compost (hữu cơ) phục vụ mục đích nông nghiệp đô thị.
Đại diện Annam Gourmet chia sẻ: "Chúng tôi tiếp cận ESG như một chiến lược dài hạn, tập trung vào ba trụ cột chính. Về môi trường (E), doanh nghiệp giảm phát thải và tối ưu năng lượng sạch.
Về xã hội (S), Annam Gourmet nâng cao trải nghiệm mua sắm xanh và giáo dục người tiêu dùng thông qua các điểm thu gom phân loại. Cuối cùng, về quản trị (G), doanh nghiệp tuân thủ các chuẩn mực minh bạch, đồng thời hợp tác cùng PRO Việt Nam trong xây dựng chuỗi thu gom - tái chế bền vững".
Trong lĩnh vực nông nghiệp, Công Ty Cổ Phần Thành Thành Công - Biên Hòa (TTC AgriS) cũng là một điển hình tiêu biểu. Doanh nghiệp này đặt mục tiêu đạt Net Zero vào năm 2035, sớm hơn 15 năm so với cam kết quốc gia.
Điểm nhấn là dự án "10 triệu cây xanh - kiến tạo tương lai xanh", dự kiến hấp thụ 110.000 tấn CO₂ đến năm 2035.
AgriS còn đầu tư vào các giải pháp bền vững trong bao bì sản phẩm, chuyển đổi sang bao bì thân thiện môi trường, góp phần nâng cao hình ảnh thương hiệu. Nhờ triển khai loạt giải pháp xanh, sản lượng đường tiêu thụ trên thị trường của tập đoàn trong niên độ 2024-2025 đã tăng 10% so với niên độ trước đó.
Sự kiên định này còn giúp AgriS góp mặt trong rổ chỉ số VNSI20 - nhóm 20 doanh nghiệp niêm yết có thành tích ESG hàng đầu, khẳng định uy tín trong mắt nhà đầu tư.
Đồng thời, việc sản xuất mía đường, điện sinh khối, phân bón hữu cơ theo chuẩn Bonsucro, kết hợp phát hành tín chỉ carbon quốc tế VCS, giúp doanh nghiệp vượt rào cản thương mại, mở rộng xuất khẩu sang Úc, Trung Quốc, ASEAN, châu Âu và Mỹ.
Qua đây, thách thức từ xu hướng phát triển xanh không đơn thuần là quy định để tuân thủ, mà còn là cơ hội để doanh nghiệp củng cố nền tảng, phát triển bền vững nhằm hướng tới mục tiêu tăng trưởng lâu dài.
FDI tăng tốc vào Việt Nam, bất động sản công nghiệp ‘xanh’ thành điểm sáng
