Đắk Lắk đang hướng tới vùng trồng, ngành hàng sầu riêng phát triển bền vững, đảm bảo chất lượng - Ảnh: TÂM AN
Ngày 3-11, lãnh đạo UBND tỉnh Đắk Lắk cho biết chính quyền địa phương này đã chỉ đạo các đơn vị chuyên môn tham mưu xây dựng trung tâm kiểm định vàng O và Cadimi tại chỗ, xây dựng quy trình sản xuất chuẩn... nhằm tránh tình trạng quá tải, gây 
Phó thủ tướng yêu cầu làm rõ trách nhiệm việc để gián đoạn hoạt động kiểm nghiệm sầu riêng xuất khẩuĐỌC NGAY
"Chúng tôi đang hướng tới mục tiêu "định danh" đến từng cây, từng trái sầu riêng. Khi quét mã QR, người tiêu dùng có thể xem toàn bộ quy trình canh tác, thu hoạch, sử dụng phân bón, thuốc bảo vệ thực vật... Việc này giúp minh bạch hóa sản xuất và nâng cao thương hiệu sầu riêng của địa phương, của tỉnh", bà Trinh nói.
Về quản lý mã vùng trồng và cơ sở đóng gói, theo bà Trinh, doanh nghiệp phải trung thực, minh bạch trong toàn bộ quy trình, bởi "chỉ một vài hành vi gian dối, tráo mã cũng có thể khiến đối tác tạm ngừng nhập khẩu, ảnh hưởng uy tín toàn ngành". Đặc biệt, cần phân quyền mạnh hơn cho địa phương trong công tác kiểm tra, giám sát để chủ động phát hiện và ngăn chặn gian lận.
Cũng theo bà Trinh, địa phương này đang đề xuất thành lập trung tâm kiểm định sầu riêng tại chỗ nhằm kiểm định và đánh giá chất lượng, giúp người dân và doanh nghiệp kiểm tra, chứng nhận, bán hàng trực tuyến mà vẫn đảm bảo tiêu chuẩn xuất khẩu.
"Nếu có trung tâm đặt trong vùng nguyên liệu, người dân sẽ tiết kiệm thời gian, chi phí, hạn chế hao hụt chất lượng do vận chuyển hoặc chờ kiểm định ở xa", bà Trinh nói và cho rằng với những vùng có diện tích, sản lượng lớn, trung tâm kiểm định tại chỗ là yêu cầu cấp thiết, không chỉ phục vụ xuất khẩu mà còn giúp chuẩn hóa quy trình sản xuất, nâng cao năng lực quản lý chất lượng nông sản.
Phải kiểm soát vàng O, Cadimi ngay tại vườn
Trao đổi với Tuổi Trẻ, các chuyên gia, lãnh đạo địa phương khẳng định việc kiểm định vàng O, Cadimi là yêu cầu quan trọng để xuất khẩu. Tuy nhiên, muốn sầu riêng "sạch" chất cấm, phải kiểm soát ngay từ vườn. Chủ tịch một hiệp hội doanh nghiệp (xin dấu tên) cho biết nguyên nhân sâu xa nằm ở chất lượng phân bón chưa được kiểm soát chặt chẽ.
Theo vị này, nhiều loại phân nhập khẩu chứa kim loại nặng như Cadimi, nếu tồn dư vượt ngưỡng sẽ ảnh hưởng sức khỏe và môi trường. Trong thực tế, Cadimi thường có trong một số quặng photphat dùng sản xuất phân bón hoặc phụ gia không đạt chuẩn. Nhưng do chưa có hệ thống kiểm định nghiêm ngặt từ khâu nhập khẩu, khiến nhiều loại phân bón vượt ngưỡng an toàn vẫn lưu thông, tích tụ trong đất và cây trồng.
"Do vậy, cần kiểm soát từ đầu vào, xây dựng hệ thống giám sát hàm lượng Cadimi trong phân bón, khuyến khích sản xuất phân hữu cơ trong nước và tổ chức tập huấn kỹ thuật cho nông dân để giảm rủi ro", vị này đề nghị.
Ông Lê Anh Trung - Chủ tịch Hiệp hội Sầu riêng Đắk Lắk - cho rằng giải pháp căn cơ để sầu riêng không bị ách tắc là đảm bảo tính chính xác, trung thực của các phòng thử nghiệm, đồng thời ngăn dư lượng Cadimi và vàng O từ gốc.
"Bộ đang phối hợp với cơ quan công an truy xuất nguồn gốc vàng O trong sầu riêng trước khi xuất khẩu. Báo cáo kỹ thuật về nguyên nhân, biện pháp khắc phục và quản lý hai chỉ tiêu này cũng đã được gửi phía Trung Quốc để xem xét bãi miễn yêu cầu xét nghiệm bổ sung", ông Trung nói.
Theo ông Trung, Hiệp hội Sầu riêng Đắk Lắk đang phối hợp với UBND tỉnh và Sở NN-MT triển khai kế hoạch năm 2026 xây dựng chuỗi sản xuất, tiêu thụ sầu riêng bền vững. Dự kiến cuối tháng 11-2025, tỉnh tổ chức hội nghị chuyên đề với sự tham gia của cơ quan quản lý, doanh nghiệp và nhà khoa học để bàn giải pháp hoàn thiện chuỗi giá trị, nâng cao năng lực kiểm nghiệm và truy xuất nguồn gốc.
"Sau giai đoạn xử lý khẩn cấp, chúng ta cần hệ thống kiểm nghiệm hiện đại, đủ năng lực cho sản lượng hàng triệu tấn mỗi năm, giảm lệ thuộc vào một vài trung tâm", ông Trung nhấn mạnh.
Hỗ trợ doanh nghiệp tiêu thụ sầu riêng
Theo bà Đặng Thị Thủy - Phó giám đốc Sở NN-MT tỉnh Đắk Lắk, toàn tỉnh đang có gần 45.000ha sầu riêng, trong đó hơn 26.000ha đã cho thu hoạch. Sản lượng năm 2025 ước đạt 390.000 tấn, tăng khoảng 30.000 tấn so với năm 2024.
Đến cuối tháng 10, vụ thu hoạch cơ bản đã kết thúc, lượng còn lại chỉ khoảng 10% (30.000 - 40.000 tấn), tập trung ở các xã Ea Toh, Dliê Ya, Ea Tân, Ea Bá. Giá thu mua tại vườn hiện duy trì 60.000 - 70.000 đồng/kg, người trồng vẫn có lãi cao.
"Thời điểm một số phòng xét nghiệm tạm dừng khiến doanh nghiệp bị chậm tiến độ, sở đã kịp thời báo cáo UBND tỉnh và Bộ NN-MT để chỉ đạo xử lý. Đến nay, hoạt động thu mua, xuất khẩu diễn ra ổn định, không còn tình trạng ùn ứ", bà Thủy cho biết.
Đắk Lắk đang có 269 mã vùng trồng và 40 cơ sở đóng gói được cấp phép xuất khẩu chính ngạch sang Trung Quốc. Cơ quan này đang phối hợp cùng các cục chuyên ngành và Hiệp hội Sầu riêng Đắk Lắk hỗ trợ doanh nghiệp tiêu thụ nốt sản lượng cuối vụ, bảo đảm uy tín nông sản của địa phương.
Xuất khẩu sầu riêng khơi thông sau khi Bộ Nông nghiệp chỉ đạo xử lý ách tắc kiểm nghiệm
