Cơ chế đã thông, cơ hội để kiều bào an cư tại quê nhà

Talkshow là một trong chuỗi hoạt động, chương trình "Kỷ nguyên vươn mình - Kiều bào đồng hành cùng Tổ quốc" do báo Tuổi Trẻ cùng Hội Liên lạc với người Việt Nam ở nước ngoài TP.HCM tổ chức trong sáng 3-12.

Nhận diện điểm nghẽn cơ chế, tạo cơ hội để kiều bào trở về

Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM Lê Hoàng Châu cho biết chỉ riêng tại TP.HCM, trong năm 2023 đã nhận kiều hối chuyển về là 9,46 tỉ USD, năm 2024 khoảng 9,6 tỉ USD. Trong quý 2 năm 2025 tổng lượng kiều hối chuyển về TP.HCM ước tính hơn 5,3 tỉ USD. Trong đó có khoảng 20 - 21% lượng kiều hối được đầu tư vào bất động sản.

Luật sư Lâm Quang Quý, Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ Kiều bào, Hội Liên lạc với người Việt Nam ở nước ngoài TP.HCM - Ảnh: DIỆU LINH

Theo ông Quý, nhu cầu an cư, ổn định giấy tờ và tiếp cận chính sách là những trăn trở lớn nhất của kiều bào khi cân nhắc trở về sinh sống hoặc đầu tư tại Việt Nam. Mối quan tâm lớn nhất của kiều bào là các chính sách, pháp luật Nhà nước (xuất nhập cảnh, tạm trú, xác nhận quốc tịch, đăng ký kinh doanh, mở tài khoản thanh toán…).

"Vẫn có trường hợp kiều bào có xác nhận quốc tịch Việt Nam rồi nhưng vẫn khó khăn trong việc làm căn cước, có trường hợp cầm hộ chiếu Việt Nam nhưng vẫn gặp trục trặc khi mở tài khoản ngân hàng", ông Quý nhấn mạnh.

Để giải đáp, ông Nguyễn Quang Thông, Phó giám đốc khối kinh doanh Nam A Bank, cho biết hiện theo quy định, kiều bào chưa có căn cước công dân thì vẫn được mở tài khoản thanh toán, thực hiện một số giao dịch trực tiếp.

Điểm bất tiện là theo quy định, các kiều bào trong trường hợp này hiện vẫn chưa được thực hiện các giao dịch tài chính online do các quy định về định danh điện tử, sinh trắc học, đối chiếu với cơ sở dữ liệu dân cư quốc gia…

Tiến sĩ Lương Bạch Vân, Ủy viên Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam TP.HCM, kiều bào Pháp, kiến nghị cần nới thời gian hộ chiếu dài hơn cho kiều bào mới có thể kích thích, tạo điều kiện để họ về nước, đầu tư nhiều hơn.

Đó còn là việc nới lỏng các điều kiện, thủ tục hành chính liên quan đến việc cấp căn cước công dân, xác nhận và chứng minh nguồn gốc, giấy tờ nhà đất… cho kiều bào.

'Nỗi buồn cô lữ' là động lực để kiều bào trở về, góp sức xây dựng quê hương

Ở góc độ y tế, bác sĩ CKII Phạm Kim Thành, nhà sáng lập mô hình Du lịch nha khoa tại Đồng Tháp, Chủ tịch Công ty TNHH MTV Nha khoa Phương Thành, cho rằng chất lượng chuyên môn, chi phí hợp lý và dịch vụ thân thiện là ba lợi thế lớn khiến kiều bào tin tưởng quay về điều trị kết hợp du lịch.

Tiến sĩ Lê Hoàng Thế, kiều bào Nhật Bản, tâm sự "nỗi buồn cô lữ", nỗi nhớ quê hương, không khí Tết… là những động lực để mỗi một kiều bào trở về quê hương.

Khi trở về Việt Nam, ông đã đầu tư ngay vào nông nghiệp tuần hoàn, trồng rừng theo chuẩn FSC và phát triển tín chỉ carbon. Môi trường kết nối quốc tế hiện nay khiến việc "sống hai nơi" trở nên thuận lợi hơn, mở ra nhiều cơ hội để kiều bào đóng góp cho nền kinh tế xanh.

Theo ông Thế, một lượng lớn kiều bào theo dạng xuất khẩu lao động nhưng "làm chui" khi về nước có mong muốn được hỗ trợ các chính sách nhà ở, đặc biệt là nhà ở xã hội, nhà hợp túi tiền...

Ông Võ Thành Đăng, Phó chủ tịch Hiệp hội Doanh nhân Việt Nam ở nước ngoài, cho biết cộng đồng doanh nhân kiều bào luôn theo sát sự phát triển của đất nước. Điều họ mong muốn nhất là thủ tục minh bạch, chính sách ổn định và môi trường đầu tư dự đoán được.

Ông Đăng cho rằng số đông kiều bào có tri thức, đặc biệt là các bạn trẻ có mong muốn trở về nước hiện rất nhiều. Điều họ lo lắng là cơ hội việc làm, điều kiện sống, cơ chế hỗ trợ để họ hội nhập, đầu tư... có tương xứng, có dễ dàng.

Phó chủ tịch Hiệp hội Doanh nhân Việt Nam ở nước ngoài còn cho biết hiện nhu cầu kiều bào đầu tư vào bất động sản, trong đó phân khúc bất động sản đầu tư nghỉ dưỡng, nghỉ hưu - viện dưỡng lão rất cao.

Kiều bào - nguồn lực tri thức quan trọng của đất nước

Nhà báo Nguyễn Vũ Bình, Trưởng Ban Truyền hình báo Tuổi Trẻ, nhấn mạnh hơn 6 triệu người Việt Nam đang sinh sống ở khắp nơi trên thế giới là một phần máu thịt của dân tộc, là nguồn lực vô cùng to lớn về trí tuệ, kinh nghiệm, tài chính và các giá trị văn hóa.

Kiều bào không chỉ là những người mang Việt Nam ra thế giới, mà còn là những người đang mang thế giới trở về Việt Nam, thông qua những dự án đầu tư, những tri thức mới, những kết nối quốc tế quan trọng.

Trong những năm qua, dòng kiều hối, vốn FDI, chất xám và các sáng kiến từ cộng đồng người Việt toàn cầu đã góp phần thiết thực vào sự phát triển của đất nước. Đặc biệt, khi Việt Nam ngày càng khẳng định vị thế là điểm đến an toàn, hấp dẫn cho đầu tư và đổi mới sáng tạo, nhu cầu gắn kết giữa kiều bào và quê hương càng trở nên mạnh mẽ.

Tuy nhiên, song song với những cơ hội lớn, vẫn còn đó nhiều vướng mắc, từ thủ tục hành chính, vấn đề pháp lý, y tế, hệ thống thanh toán, cho đến nhu cầu an cư. Đây đều là những yếu tố quyết định để kiều bào có thể thật sự trở về, đóng góp và đồng hành lâu dài.