Chùm ảnh: Khu đất Bến Nhà Rồng, số 1 Lý Thái Tổ sẽ làm không gian văn hóa Hồ Chí Minh và công viên

Tại hội nghị tổng kết 50 năm nền văn học - nghệ thuật TP HCM diễn ra cuối tuần qua, Bí thư Trung ương Đảng, Bí thư Thành ủy TP HCM Trần Lưu Quang cho biết chủ trương của Thường trực Thành ủy là không phát triển dự án nhà ở khu vực Bến Nhà Rồng - bảo tàng Hồ Chí Minh (chi nhánh TP HCM). Thay vào đó, thành phố sẽ phát triển Không gian văn hóa Hồ Chí Minh, làm công viên, kết hợp mở rộng đường Nguyễn Tất Thành cùng các dịch vụ công cộng khác tại khu vực này.

TP HCM từng giao khu đất ở khu vực Bến Nhà Rồng cho nhà đầu tư làm dự án nhà ở, nhưng Thường trực Thành ủy đã dừng việc này để mở rộng Không gian văn hóa Hồ Chí Minh, một phần sẽ được quy hoạch thành công viên, kết hợp mở rộng đường Nguyễn Tất Thành và phát triển các dịch vụ công cộng, không phát triển nhà ở.

Bên cạnh đó, theo Bí thư Thành ủy TP HCM, khu đất số 1 Lý Thái Tổ (quận 10 cũ) cũng sẽ được chuyển thành công viên. Thường trực Thành ủy cũng có ý tưởng xây dựng Tượng đài tưởng niệm đồng bào đã mất trong đại dịch Covid-19 ở đây.

Tọa lạc tại địa chỉ số 1 Lý Thái Tổ quận 10 cũ nay là phường Vườn Lài, Nhà khách Chính phủ nằm trên “tam giác vàng” giữa ba tuyến đường Lý Thái Tổ, Hùng Vương và Trần Bình Trọng gần Ngã Sáu Cộng Hoà.

Theo tìm hiểu, khu đất số 1 Lý Thái Tổ là cơ sở nhà đất công, nằm ở vị trí đắc địa khi có 3 mặt tiền đường: Lý Thái Tổ - Hùng Vương - Trần Bình Trọng (quận 10 cũ), rộng khoảng 3,7 ha.

Khuôn viên khu đất có 7 căn biệt thự cũ, phần lớn là vườn cây cảnh. Cử tri thành phố từng nhiều lần phản ánh về sự lãng phí "đất vàng" vì nhiều năm bỏ trống. Đồng thời, kiến nghị thành phố, Trung ương có giải pháp khai thác hiệu quả quỹ đất, phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao chất lượng sống người dân.

Sở hữu vị trí đắc địa khi giáp ranh với trung tâm TP HCM, khu đất này từng là nơi ở của gia đình Chú Hỏa, người được mệnh danh là “vua nhà đất” Sài Gòn xưa. Sau đó trở thành Nhà khách Chính phủ, do Bộ Ngoại giao quản lý. Tuy nhiên, suốt chục năm qua, khu đất rộng lớn này vẫn bị bỏ không, không được sử dụng. 

Hồi tháng 8-2023, Bộ Tài chính nhận được kiến nghị của cử tri TP HCM do Ban Dân nguyện chuyển đến. Trong đó, cử tri kiến nghị về việc lãng phí trong quản lý, sử dụng cơ sở nhà, đất tại Nhà khách Chính phủ (số 1 Lý Thái Tổ) dẫn đến hoang hóa, xuống cấp trầm trọng (gần 10 năm) vẫn chưa khắc phục giải quyết dù đã được cử tri kiến nghị liên tục và kéo dài 2 nhiệm kỳ Quốc hội.

Theo ghi nhận tại cổng chính khu nhà khách trên đường Lý Thái Tổ với cánh cổng sắt hoen gỉ theo thời gian, bên trong những dãy nhà các mảng tường bong tróc xuống cấp, bị bao phủ bởi cây cối xung quanh.

Vỉa hè dọc tuyến đường Hùng Vương, và đường Lý Thái Tổ giáp với tường rào nhà khách, hiện đang bị sử dụng làm nơi tập kết xe rác, vật liệu thi công và các loại vật liệu xây dựng, gây tình trạng lộn xộn, mất mỹ quan đô thị và cản trở cho người đi bộ.

Đến tháng 9-2023, trả lời kiến nghị cử tri, Bộ Tài chính đã có văn bản đề nghị Bộ Ngoại giao khẩn trương có văn bản đề nghị thay đổi phương án sắp xếp lại, xử lý đối với cơ sở nhà, đất này theo đúng quy định tại Nghị định số 167/2017, Nghị định số 67/2021 (quy định sắp xếp lại, xử lý tài sản công) của Chính phủ, gửi Bộ Tài chính để phối hợp xử lý theo quy định.

Trong đó Bộ Tài chính đã lưu ý với Bộ Ngoại giao về việc trường hợp Bộ Ngoại giao không có nhu cầu sử dụng hoặc sử dụng không hiệu quả thì có thể nghiên cứu hình thức điều chuyển, bán, thu hồi, chuyển giao về TP HCM quản lý, xử lý.

Đồng thời, đề nghị Bộ Ngoại giao trong thời gian chưa hoàn thành việc thay đổi phương án thì có trách nhiệm quản lý, sử dụng, bảo vệ và duy trì công năng của tài sản cộng theo đúng quy định của pháp luật.

Tại buổi làm việc giữa Đoàn Đại biểu Quốc hội TP HCM và UBND TP HCM về tình hình kinh tế - xã hội hồi tháng 10-2024, Sở Tài chính TP HCM đã thông tin về khu đất số 1 Lý Thái Tổ.

Theo Sở Tài chính, khu đất này là tài sản của Bộ Ngoại giao. UBND TP HCM và Bộ Ngoại giao đã thống nhất báo cáo Bộ Tài chính về việc chuyển giao tài sản cho thành phố quản lý. Theo quy hoạch, khu đất sẽ được phát triển thành một khu phức hợp. Vì vậy, sau khi hoàn tất thủ tục điều chuyển từ Bộ Ngoại giao về, UBND TP HCM sẽ lập kế hoạch chi tiết cho việc triển khai dự án, nhiệm vụ cụ thể cũng đã cho các đơn vị liên quan.

Hồi tháng 1-2025, Văn phòng Chính phủ có thông báo kết luận của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tại Hội nghị Ban chỉ đạo về rà soát, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc liên quan đến các dự án tại TP HCM. Trong đó, đối với cơ sở nhà, đất tại số 1 Lý Thái Tổ, giao UBND TP HCM chủ trì, phối hợp với Bộ Tài chính, Bộ Công Thương xử lý và báo cáo kết quả thực hiện về Ban chỉ đạo 1568 (Ban chỉ đạo về rà soát, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc liên quan đến các dự án).

Một phần diện tích đất được cho thuê để kinh doanh nhà hàng, sân chơi thể thao.

Tại khu vực Bến Nhà Rồng (quận 4 cũ), khu phức hợp Cảng Nhà Rồng - Khánh Hội tọa lạc trên khu đất có một mặt trải dài giáp sông Sài Gòn, mặt còn lại là mặt tiền đường Nguyễn Tất Thành.

Từ khu vực Bến Nhà Rồng, qua cầu Khánh Hội đến trung tâm TP HCM.

Năm 2016, UBND TP HCM ban hành Quyết định số 6815/QĐ-UBND chấp thuận cho Công ty TNHH Đầu tư Phát triển Đô thị Ngọc Viễn Đông là nhà đầu tư thực hiện dự án đầu tư Khu phức hợp Nhà Rồng - Khánh Hội.

Theo đó, địa điểm thực hiện dự án tại khu Cảng Nhà Rồng - Khánh Hội (phường 12, 13 và 18, quận 4 cũ). Diện tích mặt đất, mặt nước sử dụng khoảng 31,5 ha. Vị trí và ranh giới khu đất sẽ được xác định chính xác khi được giao đất chính thức.

Quy mô đầu tư dự án là đầu tư khu nhà cao tầng chức năng hỗn hợp gồm trung tâm thương mại dịch vụ, căn hộ (3.116 căn), biệt thự (32 căn), trường mẫu giáo, tiểu học, trung học cơ sở, trạm y tế và cơ sở hạ tầng kỹ thuật.

Công ty TNHH Đầu tư Phát triển Đô thị Ngọc Viễn Đông có trách nhiệm tuân thủ và đáp ứng điều kiện đầu tư theo quy định của pháp luật Việt Nam và các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên. Đồng thời, phối hợp với các cơ quan có liên quan để thực hiện bồi thường, giải phóng mặt bằng cho dự án theo đúng phương án được Thủ tướng Chính phủ chấp thuận và theo các quy định hiện hành.

Đầu tư xây dựng hoàn chỉnh phần hạ tầng kỹ thuật theo quy hoạch được duyệt tại Quyết định số 6331/2015 của UBND TP HCM và bàn giao cho cơ quan chuyên ngành quản lý.

Trong trường hợp thành phố thực hiện đầu tư mở rộng đường Nguyễn Tất Thành mà ranh lộ giới đường Nguyễn Tất Thành mở rộng có ảnh hưởng đến phạm vi dự án Khu phức hợp Cảng Nhà Rồng - Khánh Hội, nhà đầu tư có trách nhiệm bàn giao phần diện tích thuộc ranh lộ giới đường Nguyễn Tất Thành mở rộng (nếu có) cho thành phố để đầu tư mở rộng đường Nguyễn Tất Thành theo quy định.

Tổng mức đầu tư của dự án trên khoảng 11.000 tỉ đồng. Công ty TNHH Đầu tư Phát triển Đô thị Ngọc Viễn Đông dự kiến sẽ bán sản phẩm của dự án từ năm 2018. Tuy nhiên, thực tế sau nhiều năm, đến nay khu vực này vẫn chưa hoàn thành giải phóng mặt bằng. Nhiều nhà kho, ki-ốt mặt tiền đường Nguyễn Tất Thành vẫn hoạt động, dự án chưa triển khai.