Tên lửa LMM rời bệ phóng (Ảnh: Thales).
Cuối tuần qua, Anh và Ukraine đã ký kết thỏa thuận mà truyền thông Kiev gọi là "lịch sử".
Theo đó, Anh đang mua 5.000 tên lửa đa năng hạng nhẹ (LMM) từ công ty quốc phòng Thales, và dự định chuyển toàn bộ cho Ukraine. Mỗi quả LMM nặng 13kg, được bắn từng quả từ ống phóng vác vai, có tầm bắn lên đến 8km nhờ hệ thống dẫn đường hồng ngoại.
5.000 tên lửa này, được sản xuất tại nhà máy của Thales ở Belfast, có thể tiêu tốn tới 3,4 tỷ USD. Chính phủ Anh tuyên bố sẽ cho Ukraine vay khoản tiền này, với các điều khoản trả nợ ưu đãi kéo dài trong 19 năm.
Lô tên lửa này, vốn được đề xuất từ tháng 3, “không chỉ là cú hích lớn đối với năng lực phòng thủ của Anh mà còn giúp Ukraine tiếp tục cuộc chiến, tăng cường khả năng phòng vệ trước Nga”, chính phủ London tuyên bố.
Tuy nhiên, câu hỏi lớn được đặt ra lúc này là liệu nỗ lực hỗ trợ này sẽ hiệu quả trong bao lâu. Theo Euromaidan Press, chỉ riêng 5.000 quả tên lửa cũng không thể giúp Ukraine duy trì được thế trận quá lâu. Nga hiện đang áp đảo hệ thống phòng không Ukraine bằng hàng loạt UAV cảm tử giá rẻ.
LMM là loại vũ khí lý tưởng để bắn hạ mục tiêu bay thấp và chậm như UAV cảm tử Shahed nặng 200kg, có thể bay hàng nghìn km mang theo đầu đạn 90kg.
Trong 3 năm qua, Nga đã phóng khoảng 29.000 UAV Shahed vào các thành phố và vị trí quân sự của Ukraine.
Lực lượng phòng không Ukraine tuyên bố đã bắn hạ hoặc chế áp phần lớn số này, nhưng năng lực phòng không đang cạn kiệt, trong khi các mẫu Shahed mới được trang bị thêm bộ thu tín hiệu định vị vệ tinh để chống nhiễu điện tử.
Theo nhóm phân tích Frontelligence Insight của Ukraine, 2.736 chiếc Shahed được phóng riêng trong tháng 6, nhiều chiếc nhắm vào Kiev, chiếm gần 10% tổng số Shahed được phóng kể từ khi chiến sự nổ ra.
Điều này chứng tỏ “năng lực sản xuất của Nga đang tăng lên”, theo người sáng lập Frontelligence, chuyên gia tình báo quân sự Tatarigami.
Theo Tatarigami, tình báo Ukraine đã cảnh báo từ trước rằng Nga có thể sản xuất 2.700 UAV Shahed mỗi tháng, cùng với 2.500 UAV mồi nhử để đánh lạc hướng phòng không Ukraine.
Vào tháng 8/2024, Ukraine cho biết Nga đang sản xuất khoảng 500 chiếc Shahed mỗi tháng. “Kể từ đó, sản lượng đã nhân lên nhiều lần, và độ sát thương cũng tăng: đầu đạn nặng hơn, từ 50kg tăng lên 90kg, và khả năng cơ động cũng cải thiện rõ rệt”, Tatarigami viết.
Chỉ huy Lực lượng Hệ thống Không người lái của Ukraine, ông Robert Brovdi, cảnh báo sản lượng Shahed có thể sớm vượt 1.000 chiếc mỗi ngày. “Tôi không cố làm ai hoảng sợ nhưng đây là điều dựa trên phân tích tình báo”, ông nói.
Ukraine đang bắn hạ UAV bằng các đội súng cơ động, hệ thống tên lửa phòng không, tiêm kích, trực thăng vũ trang và UAV đánh chặn. Họ cũng sử dụng nhiễu điện tử để đánh lệch đường bay của Shahed.
Nhưng số lượng UAV quá lớn khiến hệ thống phòng không Ukraine bị quá tải. Một phần lý do là chi phí phòng thủ đắt hơn nhiều so với chi phí tấn công. Giá trị của LMM đắt gấp vài lần Shahed.
Như vậy, 5.000 quả LMM nếu bắn trúng 100% cũng chỉ đủ phá hủy số Shahed trong vài tuần tấn công. Thêm vào đó, Anh không chuyển 5.000 quả cùng lúc mà sẽ chia nhỏ ra trong nhiều năm. Điều này khiến Ukraine càng gặp khó hơn trong việc phòng thủ với LMM vì thiếu số lượng vũ khí.
Theo chuyên gia Tatarigami, vấn đề của Ukraine không chỉ là tăng sản xuất vũ khí phòng thủ mà là phải giảm chi phí đánh chặn, sao cho rẻ hơn chi phí Nga sản xuất UAV.
Cách rẻ nhất là gây nhiễu điện tử. Tuy nhiên, Nga đang nâng cấp UAV bằng cách gắn thêm anten định vị vệ tinh, buộc Ukraine phải nâng cấp thiết bị gây nhiễu. Hiện tại, tốc độ nâng cấp UAV của Nga nhanh hơn tốc độ cải tiến hệ thống gây nhiễu của Ukraine.
Khi được hỏi liệu Ukraine có đang thua cuộc chiến chống Shahed, đại diện nhóm phòng thủ Night Watch của Ukraine trả lời ngắn gọn: “Có”.
Vì vậy, 5.000 quả tên lửa đắt đỏ nhưng hiệu quả hạn chế có thể không đủ thay đổi cục diện, nếu không có một chiến lược phòng không bền vững, ít tốn kém hơn và linh hoạt hơn.
