TP.HCM vừa được UNESCO công nhận là TP sáng tạo điện ảnh đầu tiên của Đông Nam Á - Ảnh: VĂN TRUNG
NSND Nguyễn Thị Thanh Thúy, Phó giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao TP, chia sẻ với Tuổi Trẻ: "Cảm xúc rưng rưng và rất hạnh phúc khi tôi nhận được thông báo chính thức từ UNESCO công bố
Đoàn làm phim giao lưu với hàng ngàn khán giả tại phố đi bộ Nguyễn Huệ trong khuôn khổ Liên hoan phim quốc tế TP.HCM 2024 - Ảnh: HIFF
Rưng rưng và hạnh phúc
Theo bà Thanh Thúy, TP.HCM là 
Nhà sản xuất phim Minh Beta - nhà sáng lập và Chủ tịch Beta Group - Ảnh: FBNV
Tôi xin chúc mừng TP.HCM, chúc mừng tất cả những người đang làm điện ảnh tại đây. TP.HCM từ lâu đã là "trái tim" của ngành điện ảnh Việt Nam, nơi quy tụ tài năng, công nghệ và tinh thần đổi mới.
Là người vừa hoạt động trong lĩnh vực sáng tạo, vừa điều hành doanh nghiệp điện ảnh, tôi cảm nhận rõ sức sống đặc biệt của thành phố này - một nơi luôn chấp nhận thử nghiệm, dám làm khác và dám kể những câu chuyện mang tinh thần Việt.
Về cơ hội cho công nghiệp điện ảnh và những người làm phim, tôi nghĩ đây là một bước ngoặt rất lớn không chỉ về danh hiệu mà về nhận thức. TP.HCM được UNESCO công nhận là "Thành phố sáng tạo điện ảnh" đồng nghĩa với việc điện ảnh Việt được nhìn nhận như một ngành công nghiệp thực thụ, có giá trị văn hóa và kinh tế song hành.
Đây là cơ hội để chúng tôi kết nối rộng hơn - với các thành phố sáng tạo khác, với nguồn lực quốc tế và đặc biệt là với chính khán giả trong nước.
Sáng tạo điện ảnh không chỉ là làm ra một bộ phim, mà là xây dựng một hệ sinh thái - nơi có rạp chiếu, có khán giả, có nhà đầu tư, có chính sách. Đặc biệt là cho những dự án mang đậm hơi thở văn hóa Việt nhưng được kể bằng ngôn ngữ điện ảnh hiện đại. Beta Group đang chuẩn bị ra mắt phim Tết Mùi phở - một câu chuyện đậm hồn Việt và cũng hướng đến khán giả quốc tế.
Để giữ được danh hiệu này, TP.HCM cần đưa tinh thần sáng tạo vào các hành động cụ thể. Tôi thấy có ba điều quan trọng:
Thứ nhất, cần cơ chế hỗ trợ thực chất cho sản xuất nội dung Việt, đặc biệt là những dự án mang bản sắc văn hóa. Những bộ phim mang giá trị văn hóa Việt sẽ không chỉ dừng ở phạm vi trong nước, mà còn có cơ hội đại diện cho điện ảnh Việt trên bản đồ quốc tế; nếu có sự đồng hành từ thành phố trong khâu truyền thông, quảng bá hay ưu tiên chiếu thì đó sẽ là cách lan tỏa hiệu quả.
Thứ hai, nên có chính sách khuyến khích đầu tư tư nhân vào hạ tầng và công nghệ điện ảnh từ phim trường, rạp chiếu cho đến các nền tảng trình chiếu mới. Ba là, khuyến khích mô hình hợp tác công bằng giữa các bên trong sáng tạo điện ảnh.
Nghệ sĩ HỒNG ÁNH:
Nâng cao thẩm mỹ điện ảnh
Hồng Ánh là nghệ sĩ hoạt động năng nổ ở TP.HCM với nhiều dự án điện ảnh, sân khấu mỗi năm - Ảnh: FBNV
Nghệ sĩ Hồng Ánh từng dự tọa đàm tham vấn quốc tế góp ý hồ sơ của TP.HCM vào tháng 2. Chị rất vui và bày tỏ sự tâm đắc với 6 sáng kiến trong hồ sơ, đặc biệt quan tâm đến giáo dục nâng cao thẩm mỹ điện ảnh, đào tạo đội ngũ kế thừa và mong muốn thành lập văn phòng điện ảnh.
Để thành phố điện ảnh hoạt động bền vững, chị thấy cần xây dựng thế hệ khán giả kế thừa, bên cạnh thế hệ làm phim kế thừa.
Nghệ sĩ Hồng Ánh nói với Tuổi Trẻ: "Lâu nay chúng ta cứ tranh luận về hai luồng phim nghệ thuật và thương mại. Khi chúng ta nâng cao thẩm mỹ điện ảnh của số đông thì mặt bằng chung về cảm nhận điện ảnh sẽ không có sự phân cấp như hiện nay".
Còn về nhân lực ngành phim, nghệ sĩ Hồng Ánh nói đang có rất nhiều đạo diễn trẻ nhưng lại thiếu nhân lực kỹ thuật như hậu kỳ, quay phim, kỹ xảo...
Để làm được, cần hợp tác quốc tế trong lĩnh vực đào tạo thì nhân lực điện ảnh Việt mới đảm đương được các dự án lớn, mang tầm quốc tế. Là một diễn viên, chị cũng rất trăn trở với việc đào tạo diễn xuất ở trình độ quốc tế, kể cả những diễn viên lâu năm cũng cần được đào tạo và nâng cấp.
Nghệ sĩ Hồng Ánh mong muốn ấn phẩm "Cẩm nang hướng dẫn quay phim tại TP.HCM" sẽ được số hóa và cập nhật thường xuyên để bám sát thực tế về làm phim, văn hóa, thuần phong mỹ tục, đời sống... Chị mong TP.HCM sẽ có "văn phòng điện ảnh" để tư vấn cho các nhà làm phim quốc tế lộ trình, thủ tục làm việc tại Việt Nam.
Chung mạng lưới sáng tạo với Cannes và Busan
Nhắc đến Cannes, người ta nghĩ ngay đến thảm đỏ lộng lẫy, giải Cành cọ vàng và những bộ phim đỉnh cao của điện ảnh thế giới.
Nhưng ít ai biết, để có được vị thế ấy, Cannes đã có chiến lược bài bản kéo dài hàng thập niên biến điện ảnh thành xương sống của ngành công nghiệp sáng tạo địa phương.
Lễ khai mạc Liên hoan phim quốc tế được tổ chức bên trong Trung tâm điện ảnh Busan - Ảnh: YONHAP
Liên hoan phim Cannes ra đời năm 1946 với mục tiêu khẳng định sức mạnh văn hóa Pháp sau Thế chiến 2. Ban đầu, đây chỉ là một sự kiện nghệ thuật nhỏ. Tuy nhiên, chính quyền TP sớm nhận ra tiềm năng kinh tế và du lịch từ điện ảnh, biến lễ hội này thành biểu tượng quốc gia.
Ngày nay, mỗi mùa Cannes diễn ra, hàng chục nghìn nhà làm phim, nhà báo và du khách đổ về TP. Doanh thu từ dịch vụ, khách sạn, quảng cáo và bản quyền phim đạt hàng trăm triệu euro.
Bên cạnh đó, Cannes còn tổ chức các sự kiện vệ tinh quanh năm như "Cannes Lions" cho ngành quảng cáo sáng tạo hay "Canneseries" dành cho phim truyền hình. Nhờ đó, danh xưng TP điện ảnh không chỉ là vinh dự mà là mô hình phát triển kinh tế bền vững dựa trên điện ảnh.
Về phía châu Á, Busan được xem là một trong những thủ phủ điện ảnh lớn mạnh nhất. Trước thập niên 1990, Busan chỉ là một TP cảng sôi động, nổi tiếng với thủy sản và thương mại. Nhưng chính quyền Hàn Quốc đã có tầm nhìn dài hạn, dùng điện ảnh làm động lực phục hưng văn hóa địa phương.
Năm 2014, Busan được UNESCO công nhận là TP sáng tạo trong lĩnh vực điện ảnh, đánh dấu bước ngoặt lớn trong hành trình phát triển văn hóa của Hàn Quốc.
Trước đó gần hai thập niên, vào năm 1996, Liên hoan phim quốc tế Busan (BIFF) ra đời, mở đầu cho kỷ nguyên mới của điện ảnh châu Á. Chỉ sau vài năm, BIFF nhanh chóng trở thành một trong những sự kiện điện ảnh danh giá nhất khu vực, được ví như bệ phóng cho các đạo diễn trẻ.
Không chỉ dừng ở sự kiện thường niên, Busan đầu tư xây dựng Trung tâm điện ảnh Busan - công trình kiến trúc biểu tượng với mái vòm LED lớn nhất thế giới. TP còn phát triển khu Centum City thành trung tâm sản xuất hậu kỳ, trường quay, viện lưu trữ phim và khu chiếu phim nghệ thuật.
Chiến lược điện ảnh hóa TP của Busan không chỉ phục vụ ngành giải trí mà còn thúc đẩy du lịch văn hóa. Nhiều khu phố, quán cà phê, chợ truyền thống trở thành bối cảnh phim thu hút khách du lịch trẻ. BIFF đã biến Busan từ một TP cảng công nghiệp thành trung tâm văn hóa năng động, là trung tâm điện ảnh châu Á thực thụ.
Cannes hiện có 6 nhà hát, 2 bảo tàng cùng một trung tâm nghệ thuật đương đại, thu hút hàng triệu du khách mỗi năm. Trong khi đó, TP.HCM, với sân bay Tân Sơn Nhất đón gần một nửa số khách quốc tế đến Việt Nam và cảng Sài Gòn nằm trong tốp đầu các cảng container bận rộn nhất Đông Nam Á, đang đứng trước cơ hội để viết nên câu chuyện điện ảnh riêng.
Những kinh nghiệm từ Cannes và Busan sẽ là bài học quý giá để TP khai thác tiềm năng, biến danh hiệu "TP sáng tạo điện ảnh" thành động lực phát triển văn hóa và kinh tế bền vững.
TP.HCM chính thức là thành phố sáng tạo điện ảnh đầu tiên của Đông Nam Á
