Lời sám hối của con trai McNamara
Vào thời điểm cả Việt Nam đang rộn ràng những sự kiện kỷ niệm 50 năm thống nhất, một người Mỹ đã tới với câu chuyện đặc biệt của mình.
Nhà nông học Robert Craig McNamara với lá cờ đặc biệt mà ông giữ hàng chục năm - Ảnh: LÊ HOÀNG LINH
Nơi ông đến đầu tiên là Quảng Trị, rồi Quảng Ngãi, trên tay giữ một lá cờ nửa xanh nửa đỏ sao vàng, từng là một món chiến lợi phẩm của cha mình.
Ông là nhà nông học Robert Craig McNamara (75 tuổi), con trai của Robert McNamara, cựu Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Mỹ (qua đời năm 2009) - nhân vật từng khét tiếng với những chính sách chiến tranh khốc liệt ở Việt Nam những năm 1961 - 1968.
Trong chuyến đi Việt Nam lần này, Robert Craig McNamara là nhân vật chính của bộ phim tài liệu lịch sử do
Cuốn sách Because our fathers lied của Craig McNamara - Ảnh: ĐẬU DUNG
- Tôi đến hiện trường thảm sát Mỹ Lai với Ronald Haeberle - bạn tôi và cũng là nhiếp ảnh gia năm nào đã chụp những bức ảnh gây sốc - để công bố với thế giới về vụ thảm sát đẫm máu do quân đội Mỹ gây ra. Cảm nhận rõ nhất của tôi khi gặp người dân ở nơi đó là sự đau khổ.
Tại Mỹ Lai, Ronald Haeberle đã miêu tả cho tôi khoảnh khắc tàn khốc mà ông chụp bộ ảnh ngày 16-3-1968. Gặp những nhân chứng đã tận mắt chứng kiến những gì đã diễn ra, bản thân tôi rất xúc động. Tôi nhìn thấy sự giận dữ, nét buồn bã thê lương của các nạn nhân sống sót.
Tôi chia sẻ nỗi đau với các nạn nhân, dùng tư cách bản thân nói lời xin lỗi họ. Tôi rất mong có sự hòa giải để mọi người có thể gặp gỡ, sống với nhau.
Tôi thực sự rất đau buồn, sốc lẫn tức giận khi tận mắt thấy danh sách 504 nạn nhân đã bị giết, đặc biệt khi nhìn vào số tuổi và thấy phần lớn là trẻ em. Nhìn loạt ảnh bạn tôi chụp những nông dân, phụ nữ, ông già… ngã xuống dưới họng súng của lính Mỹ, thực sự tôi rất buồn.
● Không phải ai cũng có cơ hội tới và cảm nhận rõ sự tàn khốc về chiến tranh ở Việt Nam như ông. Hiểu biết chung của người Mỹ cho tới nay về cuộc chiến này ra sao?
- Phần lớn người thuộc thế hệ tôi đều biết về thảm sát Mỹ Lai cũng như cuộc chiến của Mỹ ở Việt Nam. Tuy nhiên có lẽ họ không hiểu rõ mức độ, sự tàn bạo khủng khiếp như những gì tôi đang được biết, được nhìn thấy.
Điều để lại ấn tượng lớn nhất của tôi trong cả hai lần đến Việt Nam là sự quyết tâm của người dân để vươn lên, vượt qua những khó khăn để có cuộc sống hạnh phúc. Đây là thời gian tốt nhất mà chúng ta nên ngồi cùng nhau, nói chuyện về hợp tác, về hòa bình.
● Ông đã làm gì để hàn gắn vết thương chiến tranh trong tư cách là một người Mỹ yêu chuộng hòa bình, hướng đến sự hòa giải?
- Việc lớn nhất tôi đã làm được trong 5-7 năm qua là làm việc với tổ chức rà phá bom mìn Renew (Quảng Trị), tìm kiếm những vật liệu nổ còn sót lại cũng như giúp đỡ các nạn nhân chất độc da cam Việt Nam.
● Vì sao ông quyết định ra mắt cuốn sách phiên bản tiếng Việt Vì cha chúng tôi nói dối trong chuyến qua Việt Nam lần này?
- Tên cuốn sách cũng chính là mục đích mà tôi dành thời gian đi tìm sự thật về lời nói dối mà cha tôi đã nói trong chiến tranh. Tôi muốn chia sẻ câu chuyện của mình với độc giả Việt Nam quanh câu chuyện người cha của tôi - một người cha tốt, suy nghĩ sâu sắc nhưng lại có những tư tưởng đầy bi kịch góp phần kéo dài chiến tranh.
Tôi muốn tiếp tục các cuộc đối thoại về các lỗi lầm mà chúng tôi - người Mỹ đã phạm phải trong chiến tranh.
Bộ phim đặc biệt công chiếu dịp 30-4
Đạo diễn Lê Hoàng Linh - trưởng đoàn làm phim Cuộc đọ sức của ý chí (VTV4) - cho biết để ghi dấu đặc biệt dịp 50 năm thống nhất đất nước, Đài Truyền hình Việt Nam đã đầu tư thực hiện bộ phim tài liệu VTV đặc biệt Cuộc đọ sức của ý chí. Phim xoay quanh câu chuyện của ông Robert Craig McNamara - nhà nông học nổi tiếng và là con trai của cố bộ trưởng Bộ Quốc phòng Mỹ Mcnamara.
Theo ông Linh, quá trình tìm kiếm tư liệu đoàn làm phim tiếp cận được cuốn sách có tiêu đề tiếng Anh Because Our Fathers Lied (Vì cha chúng tôi nói dối) mà tác giả chính là ông Robert Craig McNamara.
Đoàn làm phim đã dày công tiếp xúc với nhân vật chính ở Mỹ và gây được thiện cảm đặc biệt. Ông Robert Craig McNamara đã đồng ý theo đoàn sang Việt Nam, tới chiến trường xưa nơi cha của ông đã tạo ra di sản chiến tranh.
"Khi ông Craig McNamara gặp các nhân chứng, nạn nhân chiến tranh thì ông luôn nói lời xin lỗi và day dứt: "Tôi không thể thay mặt cho nhân dân Mỹ nhưng thay mặt chính tôi nói lời xin lỗi đối với nhân dân Việt Nam về cuộc chiến tranh đã gây ra những thảm khốc cho Việt Nam".
Tôi nghĩ rằng ông Craig đã làm được điều mà cha của ông chưa bao giờ làm. Cha của ông đã viết rất nhiều, nhận sai về nhận thức, kể rất nhiều sai lầm nhưng lại chưa bao giờ nói lời xin lỗi" - đạo diễn Lê Hoàng Linh nói.
Chi tiết đặc biệt trong chuyến đi của ông Craig là ông mang theo một lá cờ của Mặt trận Dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam. Lá cờ này được ông Craig treo trong nhà mình hàng chục năm qua. Đây là chiến lợi phẩm của cựu bộ trưởng McNamara mang từ Việt Nam về như một niềm tự hào.
Ông Craig đã quyết định mang theo lá cờ để trả lại cho nhân dân Việt Nam.
Con trai ông McNamara: Cha ơi, sao người Việt Nam lại khao khát thống nhất Tổ quốc như vậy?
Link nội dung: https://kinhtevadulich.vn/loi-sam-hoi-cua-con-trai-mcnamara-a325132.html