Ukraine được đảm bảo "lằn ranh đỏ" trong thỏa thuận đất hiếm với Mỹ

Ukraine sở hữu tài nguyên khoáng sản dồi dào (Ảnh: Getty).

Sau cuộc gặp với Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent, Thủ tướng Ukraine Denys Shmyhal thông báo rằng trong đề xuất thỏa thuận về khoáng sản chiến lược sắp tới, các khoản hỗ trợ của Mỹ được cung cấp trước khi ký kết sẽ không được tính vào giá trị thỏa thuận.

Đây là một sự thay đổi rõ rệt so với các đề xuất trước đây của Mỹ, vốn tìm cách sử dụng nguồn tài nguyên khoáng sản của Ukraine để "bù đắp" hoặc khấu trừ phần viện trợ quân sự và tài chính trước đó dưới thời cựu Tổng thống Mỹ Joe Biden.

Ông Shmyhal đưa ra tuyên bố này sau chuyến thăm Mỹ của đoàn đại biểu Ukraine để tham dự Hội nghị Mùa xuân của Ngân hàng Thế giới và Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), nơi ông đã có các cuộc thảo luận với những tổ chức tài chính chủ chốt, bao gồm IMF, Ngân hàng Thế giới và Ngân hàng Tái thiết và Phát triển châu Âu (EBRD).

Trong chuyến thăm, Thủ tướng Shmyhal đã gặp Bộ trưởng Bessent và thỏa thuận song phương về khoáng sản là một chủ đề trọng tâm của các cuộc thảo luận.

"Hiện các nhóm pháp lý đang làm việc để hoàn thiện văn kiện. Chúng tôi đã đạt được tiến triển tốt. Quan trọng nhất là chúng tôi đã xác định rõ những lằn ranh đỏ của mình: Thỏa thuận phải phù hợp với các cam kết châu Âu của Ukraine, tuân thủ Hiến pháp và luật pháp quốc gia, đồng thời phải được Quốc hội phê chuẩn.

Chúng tôi cũng đã thống nhất rằng bất kỳ khoản hỗ trợ nào được cung cấp trước thời điểm ký kết sẽ không được tính vào thỏa thuận", ông Shmyhal nhấn mạnh.

Thủ tướng Ukraine cũng khẳng định Ukraine sẽ tiếp tục nhận được sự hỗ trợ mạnh mẽ từ các đối tác quốc tế. Kinh phí cho năm 2025 đã được đảm bảo đầy đủ, đủ để bù đắp khoản thâm hụt ngân sách dự kiến 39 tỷ USD thông qua các nguồn hỗ trợ bên ngoài.

Ông cũng cho biết, các thỏa thuận sơ bộ cho giai đoạn 2026-2027 đã được thiết lập, với các nguồn tài chính dự kiến sẽ bao gồm chương trình của IMF, cơ chế Hỗ trợ Ukraine và doanh thu từ tài sản của Nga bị phong tỏa. Công tác vận động để huy động thêm nguồn lực vẫn đang được tiếp tục.

Về việc sử dụng tài sản Nga bị phong tỏa, ông Shmyhal cho biết Ukraine đã đảm bảo quyền tiếp cận khoản lợi nhuận trị giá 50 tỷ USD từ các tài sản này, dự kiến sẽ được sử dụng cho nhu cầu ngân sách, chi tiêu quốc phòng và các dự án tái thiết nhanh. Tuy nhiên, mục tiêu cuối cùng của Ukraine vẫn là tịch thu toàn bộ tài sản bị phong tỏa từ Moscow.

Ngoài ra, Ukraine đã đề xuất áp dụng mức thuế đặc biệt đối với hàng hóa nhập khẩu từ Nga, với nguồn thu này được chuyển trực tiếp vào Quỹ tái thiết Ukraine.

Ngày 18/4, Phó Thủ tướng thứ nhất Ukraine Yuliia Svyrydenko và Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent đã ký kết văn kiện đầu tiên trong khuôn khổ đàm phán về tài nguyên khoáng sản trị giá hàng nghìn tỷ USD của Kiev. 

Dù chỉ là một bản ghi nhớ mang tính chính trị dài vỏn vẹn một trang, không có chi tiết tài chính cụ thể, nhưng nó đánh dấu bước đi quan trọng trong nỗ lực thúc đẩy một thỏa thuận toàn diện giữa hai nước. Hiện hai bên vẫn tiếp tục đàm phán các điều kiện chi tiết.