Ông Trump tiết lộ thời điểm ký thỏa thuận khoáng sản với Ukraine

Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky (Ảnh: Getty).

"Chúng tôi có một thỏa thuận khoáng sản, tôi đoán là sẽ được ký vào thứ năm tuần tới (24/4)", Tổng thống Donald Trump nói trong một cuộc họp báo với Thủ tướng Italy Giorgia Meloni tại Nhà Trắng hôm 17/4.

"Tôi cho rằng họ sẽ thực hiện đúng thỏa thuận", ông Trump nói thêm.

Tuyên bố của Tổng thống Trump được đưa ra gần một giờ sau khi Tổng thống Volodymyr Zelensky cho biết phía Ukraine và Mỹ đang đàm phán về thỏa thuận khoáng sản và một bản ghi nhớ có thể được ký trực tuyến vào ngày 17/4.

Đầu tuần này, Mỹ và Ukraine đã tổ chức các cuộc tham vấn về thỏa thuận khoáng sản tại Washington. Các bên đã đạt được "tiến triển đáng kể", Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Kinh tế Ukraine Yuliia Svyrydenko cho biết.

Bloomberg ngày 16/4 dẫn nguồn tin ẩn danh cho hay chính quyền Tổng thống Donald Trump đã hạ mức yêu cầu hoàn trả viện trợ từ 300 tỷ USD xuống còn 100 tỷ USD trong dự thảo thỏa thuận khoáng sản với Ukraine.

Thông tin này được đưa ra sau các cuộc tham vấn kỹ thuật giữa các phái đoàn Mỹ và Ukraine diễn ra tại Washington vào ngày 11-12/4, nhằm tháo gỡ những vướng mắc trong thỏa thuận về tài nguyên thiên nhiên của Ukraine, vốn đã gây tranh cãi suốt thời gian qua.

Đề xuất hiện tại của Mỹ sẽ trao quyền kiểm soát khoáng sản của Ukraine cho một quỹ đầu tư chung do Washington quản lý. Chính quyền Trump mô tả thỏa thuận này là cách để thu hồi hàng trăm tỷ USD viện trợ quân sự và tài chính đã cung cấp cho Ukraine kể từ khi Nga mở chiến dịch quân sự vào năm 2022.

Dưới thời Tổng thống Joe Biden, Mỹ là nước viện trợ vũ khí và trang thiết bị quân sự lớn nhất cho Ukraine. Tuy nhiên, Tổng thống Trump chưa phân bổ thêm bất kỳ gói viện trợ mới nào, thậm chí từng tạm hoãn dòng viện trợ đang triển khai hồi tháng 3 nhằm gây sức ép buộc Kiev ký vào thỏa thuận khoáng sản.

Bản thỏa thuận khung ban đầu dự kiến được ký trong chuyến thăm Washington của Tổng thống Zelensky vào ngày 28/2, nhưng kế hoạch đã đổ vỡ sau một cuộc tranh cãi gay gắt trong Phòng Bầu dục giữa ông Zelensky, Tổng thống Trump và Phó Tổng thống JD Vance. Ông Zelensky rời Mỹ mà không đạt được thỏa thuận cuối cùng.

Kể từ đó, Ukraine đã thuê hãng luật Mỹ - Anh Hogan Lovells làm cố vấn trong quá trình đàm phán.

Giới chuyên gia cảnh báo, cho rằng cách tiếp cận của Mỹ có nguy cơ làm suy yếu chủ quyền của Ukraine đối với tài nguyên khoáng sản của mình.

Đồng thời, nó cũng có thể làm phức tạp mối quan hệ đối tác về nguyên liệu thô mà Ukraine đã ký với Liên minh châu Âu (EU) vào năm 2021, từ đó đe dọa con đường gia nhập EU của nước này. Giờ đây, Ukraine đứng vào thế khó khi họ có thể phải lựa chọn giữa ký thêm thỏa thuận với Mỹ để đảm bảo nguồn viện trợ hoặc giấc mơ gia nhập EU trở nên xa vời. 

Ngoại trưởng Ukraine Andrii Sybiha nhấn mạnh rằng bất kỳ thỏa thuận cuối cùng nào cũng phải phù hợp với lợi ích quốc gia lâu dài của Ukraine và khát vọng gia nhập EU. Kiev kiên quyết rằng thỏa thuận phải mang lại lợi ích cho cả hai bên và không được gây tổn hại đến triển vọng gia nhập EU trong tương lai.