Căng thẳng thương mại Mỹ - Trung: Ai mở lời trước?

Tổng thống Mỹ Donald Trump gặp Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại Osaka, Nhật Bản năm 2019 (Ảnh: Reuters).

Bộ Thương mại Trung Quốc hôm 17/4 đã kêu gọi Mỹ chấm dứt việc gây "áp lực" lên nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới và đề nghị được tôn trọng trong bất kỳ cuộc đàm phán thương mại nào, song 2 bên vẫn bế tắc trong việc xác định ai nên khởi xướng các cuộc đối thoại.

Chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump thời gian qua đã liên tục gia tăng sức ép lên Trung Quốc bằng cách nâng mức thuế nhập khẩu đối với hàng hóa Trung Quốc. Hôm 15/4, Nhà Trắng công bố một bản thông tin cho biết Trung Quốc hiện phải đối mặt với mức thuế lên tới 245%.

Nhà Trắng nhanh chóng giải thích 245% không phải là mức thuế mới.

Con số này gồm 125% thuế đối ứng công bố gần đây, 20% thuế liên quan đến vấn đề fentanyl, và 7,5%-100% thuế đánh vào một số hàng hóa nhất định của Trung Quốc theo Mục 301 đã áp dụng từ năm 2019.

Bộ Thương mại Trung Quốc đã chỉ trích các mức thuế này là phi lý và tuyên bố Bắc Kinh sẽ phớt lờ "trò chơi số liệu thuế quan vô nghĩa". Bộ này cũng cảnh báo rằng Trung Quốc sẽ "chiến đấu đến cùng" nếu Mỹ tiếp tục gây tổn hại nghiêm trọng đến các quyền và lợi ích của nước này.

"Việc đơn phương tăng thuế hoàn toàn do Mỹ khởi xướng", bà He Yongqian, người phát ngôn Bộ Thương mại Trung Quốc, phát biểu tại một cuộc họp báo thường kỳ.

Kể từ khi trở lại Nhà Trắng vào đầu năm nay, ông Trump đã mạnh tay áp thuế với hàng hóa Trung Quốc, ban đầu là mức thuế 20% với toàn bộ hàng hóa Trung Quốc. Mức thuế này đã tăng lên 145% sau các động thái trả đũa thuế quan qua lại giữa Washington và Bắc Kinh. Trong khi đó, Trung Quốc cũng áp thuế 125% với hàng hóa Mỹ.

Không giống như một số quốc gia đã chọn đàm phán với Washington sau khi bị áp thuế đối ứng từ phía Mỹ, Bắc Kinh đáp trả bằng cách nâng thuế đối với hàng hóa Mỹ và không chủ động đề nghị đàm phán, cho rằng đối thoại chỉ có thể diễn ra trên cơ sở tôn trọng lẫn nhau và bình đẳng.

Washington hôm 15/4 tuyên bố rằng ông Trump sẵn sàng đạt một thỏa thuận thương mại với Trung Quốc, nhưng Bắc Kinh cần phải chủ động trước, và rằng "quả bóng đang nằm trong sân của Trung Quốc".

"Quả bóng đang ở trong sân của Trung Quốc. Trung Quốc cần phải thỏa thuận với chúng tôi. Chúng tôi không cần phải thỏa thuận với họ", Thư ký báo chí Nhà Trắng ngày 15/4 đọc tuyên bố của Tổng thống Donald Trump. Bà nói thêm: "Không có sự khác biệt giữa Trung Quốc và bất kỳ quốc gia nào khác ngoại trừ việc họ lớn hơn nhiều".

"Chúng tôi kêu gọi Mỹ lập tức chấm dứt các hành động gây áp lực, đồng thời giải quyết bất đồng với Trung Quốc thông qua đối thoại bình đẳng, dựa trên sự tôn trọng lẫn nhau", người phát ngôn Bộ Thương mại Trung Quốc nhấn mạnh.

Quan chức này cũng cho biết, Bộ Thương mại Trung Quốc vẫn duy trì liên lạc ở cấp làm việc với các đối tác Mỹ, đồng thời khẳng định Bắc Kinh sẵn sàng tiến hành tham vấn kinh tế và thương mại với Mỹ.

Tuy nhiên, bà nhấn mạnh bằng một câu tục ngữ Trung Quốc: "Người buộc chuông thì phải là người tháo chuông".