Hòa bình có đẹp không mẹ?

Tác giả và mẹ

Tuổi đôi mươi của mẹ gắn liền với những con đường rừng rậm rạp, những bữa cơm vội vàng nơi chiến khu và cả những ngày tháng tù đày. 

Nhưng suốt bao nhiêu năm, mẹ chưa từng kể về chiến tranh với sự oán hận hay bi thương. Thứ mẹ nhắc đến nhiều nhất là hòa bình, điều mà mẹ đã đánh đổi cả thanh xuân để giành lại.

Tôi còn nhớ, ngày bé, tôi từng hỏi mẹ: "Hòa bình có đẹp không mẹ?". 

Mẹ lặng im, đôi mắt xa xăm nhìn về phía bầu trời. Rồi mẹ cười, một nụ cười lấp lánh niềm hạnh phúc và cả những ký ức đau thương. "Đẹp con ạ. Nhưng để có được nó, người ta phải trả giá bằng xương máu, bằng những năm tháng thanh xuân không thể lấy lại".

Mẹ kể, trong những năm 1969-1974, mẹ bị bắt khi đang làm nhiệm vụ liên lạc và bị giam tại Lao Xá, Quảng Trị. 

Những trận đòn roi thừa sống thiếu chết, là những ngày dài bị giam cầm trong phòng tối chật hẹp, không biết ánh mặt trời, có những lúc tưởng như không chịu nổi, nhưng mẹ vẫn cắn răng chịu đựng, vì một niềm tin duy nhất: ngày mai đất nước sẽ hòa bình. 

Tôi từng hỏi mẹ rằng trong những ngày tháng bị giam cầm, điều gì giúp mẹ không gục ngã? Mẹ bảo: "Là đồng đội, là ước mơ được thấy quê hương thanh bình". 

Mẹ thoát khỏi nhà tù nhờ một cuộc trao đổi tù binh vào đầu năm 1975. Trở về với đơn vị, mẹ lại tiếp tục chiến đấu, đến ngày 30-4 lịch sử.

Ngày 30-4-1975, mẹ tôi đang ở Quảng Trị. Khi nghe tin Sài Gòn giải phóng, mẹ cùng đồng đội ôm chầm lấy nhau mà khóc. Không ai tin được giấc mơ bao năm cuối cùng đã trở thành hiện thực. Những người lính rã rời sau bao năm chinh chiến, nay được thở một hơi thật dài, nhẹ nhõm.

Nhưng hòa bình đâu chỉ có niềm vui?

Mẹ bảo ngày đất nước thống nhất, mẹ lặng lẽ quay về quê nhà. Những cánh đồng từng xanh mướt giờ chỉ còn trơ gốc rạ, những ngôi làng xác xơ sau bom đạn, và những mái nhà không còn người trở về. 

Bạn bè mẹ, có người còn sống, có người đã nằm lại nơi chiến trường. Hòa bình là đây, nhưng cái giá quá đắt, quá xót xa.

Mẹ bảo khi đi qua một nghĩa trang liệt sĩ, mẹ đã đứng rất lâu. Những ngôi mộ san sát nhau, lặng im dưới bầu trời tháng tư xanh thẳm. Những người lính trẻ năm ấy đã vĩnh viễn dừng lại ở tuổi đôi mươi để đất nước này có thể bước tiếp.

50 năm hòa bình đã qua, mẹ tôi giờ đã già, nhưng mỗi lần nhắc đến hòa bình, ánh mắt mẹ vẫn ánh lên sự xúc động. Mẹ bảo thế hệ của mẹ đã đi qua chiến tranh, đã hiểu thế nào là mất mát, nên càng trân quý những ngày tháng không còn bom rơi đạn nổ. 

Hôm nay tôi bước đi trên những con đường bình yên, giữa thành phố rộn ràng tiếng cười. Tôi được học hành, được mơ ước, được tự do theo đuổi con đường của mình, tất cả những điều ấy đều nhờ vào sự hy sinh của thế hệ trước.

Tôi lại nhớ về câu hỏi năm nào: "Hòa bình có đẹp không mẹ?".

Giờ đây tôi đã có câu trả lời cho chính mình. Hòa bình không chỉ đẹp, mà còn thiêng liêng, còn đáng quý hơn bất cứ điều gì. Vì để có được nó, mẹ tôi và biết bao người khác đã đánh đổi cả tuổi xuân, đã nằm xuống mà không có cơ hội thấy được ngày hôm nay.

Hòa bình không chỉ là không có chiến tranh, mà còn là những bữa cơm gia đình quây quần bên nhau, là những con phố tràn ngập ánh đèn, là tiếng trẻ thơ ríu rít đến trường, là những mùa xuân không còn tiếng súng.

Và tôi biết, dù thời gian có trôi qua bao lâu đi nữa, mẹ vẫn sẽ luôn nhắc tôi một điều: Hãy biết ơn hòa bình, hãy sống sao cho xứng đáng với những người đã ngã xuống để có được nó.