Nước cờ chiến lược của ông Putin khi đàm phán với ông Trump về Ukraine

Tổng thống Nga Vladimir Putin và Tổng thống Mỹ Donald Trump (Ảnh: AFP).

Trong thông cáo về cuộc điện đàm giữa Tổng thống Nga Vladimir Putin và Tổng thống Mỹ Donald Trump vào ngày 18/3, Điện Kremlin đã cảm ơn và ca ngợi ông chủ Nhà Trắng vì "mục tiêu cao cả" của ông là chấm dứt cuộc xung đột ở Ukraine.

Theo các chuyên gia, Tổng thống Putin và những nhà đàm phán dày dạn kinh nghiệm bên cạnh ông hiểu rõ sức mạnh của "lời có cánh" dành cho Tổng thống Trump.

Tuy nhiên, hai bên vẫn chưa đưa ra thỏa thuận nào liên quan tới đề xuất cốt lõi của Tổng thống Trump về lệnh ngừng bắn 30 ngày ở Ukraine.

Điện Kremlin đã nhất trí về đề xuất của Mỹ về việc tạm dừng các cuộc tấn công vào cơ sở hạ tầng năng lượng của Ukraine. Tổng thống Putin thậm chí "ngay lập tức ra lệnh cho quân đội Nga" dừng tấn công sau cuộc điện đàm.

Động thái này của Nga có thể nhận được sự ủng hộ của người dân Ukraine, sau khi họ chứng kiến lưới điện bị tàn phá trong các cuộc không kích. Tuy nhiên, lệnh của Tổng thống Putin không giúp ngăn chặn các cuộc tấn công của Nga vào khu vực chiến sự.

Trong khi đó, các cuộc tấn công vào hạ tầng năng lượng của Nga như nhà máy lọc dầu cho đến nay vẫn là một trong những chiến thuật thành công nhất của Ukraine.

Trong nhiều tháng, Ukraine đã sử dụng máy bay không người lái và tên lửa tầm xa để tấn công các nhà máy lọc dầu và đường ống dẫn dầu của Nga. Ukraine cũng vừa mở rộng phạm vi hoạt động của tên lửa hành trình do nước này sản xuất, từ 200km lên khoảng 1.000km.

Tên lửa của Ukraine hiện có thể tấn công sâu vào bên trong lãnh thổ Nga. Các cuộc tấn công của Ukraine cũng gây thiệt hại nghiêm trọng cho ngành năng lượng của Moscow, trong khi đây là nguồn lực chính "tiếp sức" cho chiến dịch quân sự của Nga ở Ukraine.

Với việc Nga đồng ý dừng tấn công hạ tầng năng lượng của Ukraine, Kiev cũng được kỳ vọng sẽ hành động tương tự và dừng tấn công vào hạ tầng năng lượng của Nga. Điều này sẽ có lợi cho Moscow, còn đối với Kiev, họ đã mất một công cụ mạnh nhất để gây sức ép với đối phương.

Ngoài ra, trong bối cảnh mùa hè sắp kết thúc và nhu cầu sưởi ấm của người dân Ukraine không còn quá cấp thiết, việc Moscow ngừng các cuộc tấn công vào cơ sở hạ tầng năng lượng không phải là một sự nhượng bộ.

Vì vậy, mặc dù ông Putin đưa ra đề xuất ngừng tấn công các mục tiêu năng lượng như một sự nhượng bộ đối với Ukraine để đáp lại lời kêu gọi ngừng bắn của Washington, nhưng trên thực tế, đó là một đề xuất có lợi nhất cho Nga và không mang lại triển vọng chấm dứt cuộc chiến hiện tại.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky dường như đồng tình với đề xuất tạm dừng tấn công, nhưng cho biết ông vẫn cần biết thêm thông tin "chi tiết".

Nhượng bộ hạn chế

Kết quả điện đàm giữa hai nhà lãnh đạo Nga - Mỹ cho thấy, Điện Kremlin dường như đưa ra rất ít thỏa hiệp về các mục tiêu chính trong chiến dịch quân sự. Nga tuyên bố "sẵn sàng" cho một giải pháp hòa bình lâu dài, nhưng cũng nhấn mạnh "nhu cầu tuyệt đối phải loại bỏ nguyên nhân gốc rễ của cuộc khủng hoảng".

Điện Kremlin trước đó đã xác định các nguyên nhân gốc rễ này bao gồm mối đe dọa từ việc NATO mở rộng đến biên giới của Nga, cũng như sự nổi lên của Ukraine như một quốc gia độc lập thân phương Tây.

Một quan chức Nga, Kirill Dmitriev, hoan nghênh cuộc điện đàm của Tổng thống Trump - Putin là "lịch sử", thậm chí cho rằng "thế giới đã trở thành nơi an toàn hơn nhiều" sau cuộc gọi của hai nhà lãnh đạo.

Tuy nhiên, các chuyên gia chỉ ra rằng, đối với các cuộc đàm phán của Điện Kremlin, vấn đề nằm ở nội dung chi tiết.

Trong cuộc điện đàm lần này, ngoài việc chấp nhận ý tưởng về một giải pháp đàm phán, vẫn còn rất nhiều chi tiết cần phải được giải quyết trước khi bất kỳ lệnh ngừng bắn nào, chứ chưa nói đến một thỏa thuận hòa bình lâu dài, có thể được thống nhất.

Theo các chuyên gia, chính quyền Trump không đạt được nhiều kết quả như kỳ vọng sau cuộc điện đàm.

Thay vì bác bỏ hoàn toàn mọi đề xuất của Tổng thống Trump về lệnh ngừng bắn, Tổng thống Putin đã đưa ra ít nhượng bộ nhất có thể, nhưng vẫn thể hiện thiện chí đàm phán của Nga.

Trước khi hai nhà lãnh đạo trao đổi với nhau, phía Mỹ đã đề xuất với Nga về một lệnh ngừng bắn kéo dài 30 ngày trên khắp mặt trận Ukraine và không có điều kiện đi kèm.

Tuy nhiên, những gì Washington nhận được, sau một tuần chờ đợi căng thẳng, là lời hứa của Nga về một cuộc trao đổi tù nhân có quy mô tương đối nhỏ, các trận đấu khúc côn cầu, nhiều cuộc đàm phán hơn và tạm dừng tấn công vào "cơ sở hạ tầng năng lượng".

Việc trao đổi 175 tù nhân và bàn giao lại 23 người Ukraine bị thương nặng là một thỏa thuận nhỏ. Thỏa thuận này dường như được chuẩn bị từ trước vì các bên đã có các cuộc trao đổi tù nhân tương tự trong quá khứ.

Theo các chuyên gia, nhà lãnh đạo Nga tin rằng ông đang chiếm ưu thế trong cuộc đối đầu hiện tại. Tổng thống Putin cũng kỳ vọng, ông có thể đạt được nhiều nhượng bộ chiến lược quan trọng hơn từ Mỹ trong những tuần tới.

Cuộc điện đàm giữa hai nhà lãnh đạo Nga - Mỹ vẫn cho thấy sự mơ hồ trong việc giải quyết triệt để cuộc chiến ở Ukraine. Tuy nhiên, sau 3 năm xung đột bế tắc, những gì các bên đạt được kể từ khi Tổng thống Trump lên nắm quyền vẫn làm dấy lên hy vọng về một tương lai khả quan hơn cho cuộc khủng hoảng ở Ukraine.