Xuất khẩu vũ khí Mỹ gặp trở ngại sau vụ tạm đóng băng viện trợ Ukraine

Bồ Đào Nha từ bỏ ý định mua F-35 của Mỹ khi căng thẳng giữa Washington và các đồng minh châu Âu leo thang (Ảnh: Quân đội Mỹ).

Xuất khẩu vũ khí của Mỹ đã bị tác động sau khi Bồ Đào Nha tuyên bố sẽ không mua máy bay chiến đấu F-35 từ Washington. Trong khi đó, một số quốc gia khác dường như đặt dấu hỏi về độ tin cậy của Mỹ sau khi Tổng thống Donald Trump tạm dừng viện trợ quân sự cho Ukraine trong vài ngày, theo nhiều nguồn tin.

Theo báo cáo của Viện Nghiên cứu Hòa bình Quốc tế Stockholm (SIPRI) công bố ngày 10/3, khoảng 35% lượng vũ khí xuất khẩu của Mỹ trong giai đoạn 2020-2024 đã được chuyển đến châu Âu, với tổng xuất khẩu vũ khí của Mỹ tăng 21% so với giai đoạn 2015-2019.

Việc các nước châu Âu suy giảm niềm tin vào nhà xuất khẩu vũ khí lớn nhất của mình có thể tác động tới ngành công nghiệp vũ khí Mỹ, đồng thời cũng làm căng thẳng giữa 2 bên có khả năng gia tăng. 

Trong cuộc phỏng vấn với Publico ngày 13/3, Bộ trưởng Quốc phòng Bồ Đào Nha Nuno Melo khẳng định nước này sẽ không mua F-35 của Mỹ để thay thế các tiêm kích F-16 đã lỗi thời.

Ông nhấn mạnh rằng các chính sách khó đoán của Washington là một trong những lý do chính khiến Lisbon tìm kiếm lựa chọn khác từ châu Âu.

Khi được hỏi liệu chính phủ Bồ Đào Nha có tiếp tục mua máy bay chiến đấu từ Mỹ hay không, ông Melo trả lời: "Các tiêm kích F-16 đã đến cuối vòng đời, và chúng tôi phải tính đến phương án thay thế.

Tuy nhiên, trong các quyết định của mình, chúng tôi không thể bỏ qua bối cảnh địa chính trị. Quan điểm gần đây của Mỹ trong khuôn khổ NATO và trên bàn cờ chiến lược quốc tế buộc chúng tôi phải suy nghĩ về các lựa chọn tốt nhất, bởi tính nhất quán và đáng tin cậy của đồng minh là yếu tố quan trọng".

Ông cũng nói thêm rằng Bồ Đào Nha phải chắc chắn rằng các đồng minh sẽ luôn sát cánh cùng họ trong mọi hoàn cảnh. Vì vậy, nước này đang cân nhắc nhiều lựa chọn, đặc biệt là từ các nhà sản xuất châu Âu, đồng thời xem xét lợi ích kinh tế mà các phương án đó có thể mang lại cho đất nước.

Không chỉ Bồ Đào Nha, các nước châu Âu khác, bao gồm Ba Lan, cũng bắt đầu đặt ra câu hỏi về vũ khí Mỹ.

Ba Lan đang sử dụng hệ thống pháo phản lực HIMARS do Mỹ cung cấp. Họ giờ đây dường như đặt ra câu hỏi về tính nhất quán và tin cậy của Mỹ khi Washington từng ngừng chia sẻ thông tin tình báo với Ukraine, khiến HIMARS hoạt động kém hiệu quả hơn.

Tại Anh, Guardian đưa tin rằng chính phủ nước này đang lo ngại về sự sẵn sàng của Mỹ trong việc tiếp tục hỗ trợ hệ thống tên lửa hạt nhân Trident, vốn đã cũ kỹ.

Ủy ban châu Âu cũng đang đề xuất việc mua sắm vũ khí tập thể từ các quốc gia thành viên EU nhằm đối phó với chính sách quốc phòng của Mỹ trong thời gian qua.

Theo Newsweek, Bồ Đào Nha từ chối F-35 chỉ là một trong nhiều dấu hiệu cho thấy quan hệ quốc phòng Mỹ - châu Âu đã xảy ra những căng thẳng nhất định. Khi các nước EU ngày càng tìm kiếm lựa chọn thay thế từ nội khối, vị thế của Mỹ với tư cách là nhà cung cấp vũ khí hàng đầu cho châu lục này có thể bị ảnh hưởng.