Đáp trả lệnh ngừng bắn ở Ukraine, ông Putin "chuyền bóng" trở lại sân Mỹ

Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Nga Vladimir Putin trong cuộc gặp năm 2018 (Ảnh: AFP).

"Tổng thống Putin ban đầu bị đặt vào thế khó xử bởi đề xuất ngừng bắn giữa Mỹ và Ukraine cũng như câu nói đùa của Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio rằng bóng đang ở sân của Nga", Michael Desch - Giáo sư về quan hệ quốc tế tại Đại học Notre Dame - trả lời phỏng vấn hãng tin TASS (Nga) hôm 14/3.

"Phản ứng của ông Putin về nguyên tắc là chấp nhận lệnh ngừng bắn, nhưng yêu cầu lệnh này phải tạo tiền đề cho hòa bình lâu dài để bóng trở lại sân của phương Tây", nhà khoa học chính trị Mỹ lập luận.

"Tôi mong đợi các động thái ngoại giao kéo dài trước khi trận đấu kết thúc", chuyên gia Desch cho biết thêm.

Trước đó, tại họp báo sau hội đàm với người đồng cấp Belarus Alexander Lukashenko vào ngày 13/3, Tổng thống Putin tuyên bố Nga ủng hộ các đề xuất chấm dứt giao tranh ở Ukraine, nhưng đề xuất đó phải dẫn đến hòa bình lâu dài và loại bỏ nguyên nhân gốc rễ của khủng hoảng.

Cuộc đàm phán giữa Mỹ và Ukraine đã diễn ra tại Ả rập Xê út hôm 11/3. Sau đó, văn phòng của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã đưa ra một tuyên bố chung cho biết Kiev ủng hộ ý tưởng của Washington về lệnh ngừng bắn trong 30 ngày. Mỹ hứa sẽ dỡ bỏ lệnh tạm dừng chia sẻ thông tin tình báo với Ukraine và nối lại viện trợ quân sự cho Kiev.

Sau khi Mỹ đề xuất ngừng bắn, Nga đã phải chịu áp lực về việc phải ký vào thỏa thuận do Nhà Trắng làm trung gian. Theo Washington, phản ứng của Nga với đề xuất này sẽ cho thấy liệu Điện Kremlin có nghiêm túc trong việc chấm dứt xung đột với Ukraine hay không.

Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio cho biết bóng nằm ở sân của Nga sau khi thỏa thuận ngừng bắn được đưa ra vào đầu tuần. Trong khi đó, Tổng thống Donald Trump cảnh báo "thảm họa" về mặt tài chính đối với Nga nếu không đồng ý ngừng bắn, ám chỉ rằng có thể áp dụng thêm các lệnh trừng phạt đối với Moscow nếu không chấp thuận.

Yuri Ushakov, trợ lý Tổng thống Nga, ngay lập tức phản pháo, khẳng định lệnh ngừng bắn sẽ tạo cơ hội cho Ukraine tăng cường lực lượng. Ông Ushakov cho biết ông đã trao đổi lập trường này với Cố vấn an ninh quốc gia Mỹ Mike Waltz.

"Đây không khác gì lệnh tạm nghỉ cho quân đội Ukraine. Chúng tôi tin rằng mục tiêu của chúng tôi vẫn là một giải pháp hòa bình lâu dài, chúng tôi đang phấn đấu vì điều này. Một giải pháp hòa bình có tính đến lợi ích hợp pháp của đất nước chúng tôi - mối quan tâm của chúng tôi", ông Ushakov nói.

Tổng thống Putin tuyên bố Nga đồng ý về nguyên tắc với kế hoạch ngừng bắn do Mỹ đề xuất và được Ukraine ủng hộ, nhưng ông sẽ không ký bất kỳ thỏa thuận nào, với lý do rằng cần phải đàm phán thêm và phải dẫn đến "hòa bình lâu dài".

Ông Putin cảnh báo về những lỗ hổng tiềm tàng và bất lợi chiến lược mà Nga có thể đối mặt nếu chấp nhận tạm ngừng bắn.

Tổng thống Nga cũng nêu ra những bảo đảm Moscow cần có từ Kiev nếu 2 bên đồng ý ngừng bắn trong 30 ngày.

"Chúng tôi cũng muốn có đảm bảo rằng trong thời gian ngừng bắn 30 ngày, Ukraine sẽ không tiến hành huy động thêm lực lượng, không huấn luyện binh sĩ và không nhận thêm vũ khí", ông Putin nói trong buổi họp báo cùng người đồng cấp Belarus tại Moscow.

Tổng thống Nga nhấn mạnh, quân đội Nga đang đạt được đà tiến trên khắp mặt trận và việc tạm dừng giao tranh có thể làm gián đoạn các chiến dịch quân sự. Ông cảnh báo nguy cơ lực lượng Ukraine có thể tận dụng thời gian ngừng bắn để tái tổ chức, tiếp nhận thêm vũ khí và huấn luyện các tân binh.

Ông cũng lưu ý rằng việc thực thi một lệnh ngừng bắn trên chiến tuyến rộng lớn như vậy sẽ rất khó khăn, vi phạm có thể dễ dàng bị tranh cãi, dẫn đến việc hai bên đổ lỗi cho nhau.

Các nhà phân tích cũng dự đoán phản ứng của Nga với đề xuất ngừng bắn.

"Việc Nga ngay lập tức chấp thuận lệnh ngừng bắn khó có thể xảy ra, sự thất vọng của Nhà Trắng có thể dẫn đến những yêu cầu mới về nhượng bộ của Ukraine. Khi đó, châu Âu phải hành động nhanh chóng để giúp giảm sự phụ thuộc của Kiev vào Washington, đặc biệt chú trọng vào tình báo và phòng không, bảo vệ Ukraine khỏi cả những cuộc tấn công của Nga lẫn sự không nhất quán của Mỹ", Sam Greene, một chuyên gia về Nga, nhận định.