Vì sao Israel kiểm soát đỉnh núi cao nhất Syria sau khi Damascus thất thủ?

Binh sĩ Israel trên cao nguyên Golan (Ảnh: Reuters).

Sau khi chính quyền ông Assad bị lật đổ vào cuối tuần trước, Israel nhanh chóng ném bom tất cả các tài sản quân sự của Syria mà họ tuyên bố là muốn ngăn chúng lọt vào tay các đối thủ trong khu vực.

Ngoài ra, Israel cũng nhanh chóng đưa quân tới Hermon, đỉnh núi cao nhất Syria ở vùng đệm tại cao nguyên Golan. Bất chấp sự chỉ trích từ các nước vì đưa lực lượng vào lãnh thổ Syria, Israel tuyên bố việc họ hiện diện "tạm thời" tại đây là vì lý do an ninh và họ sẽ rút đi khi an ninh ở biên giới nước này được đảm bảo.

Tuy nhiên, theo các chuyên gia, Israel dường như có tính toán khác.

"Đây là nơi cao nhất trong khu vực, hướng ra Li Băng, Syria, Israel. Về mặt chiến lược, nơi này rất quan trọng. Không có gì thay thế được các đỉnh núi cao", Efraim Inbar, giám đốc Viện Chiến lược và An ninh Jerusalem (JISS) cho biết.

Vị trí đỉnh Hermon trong lãnh thổ Syria (Ảnh: Britannica).

Đỉnh núi Hermon nằm ở Syria, trong một vùng đệm ngăn cách lực lượng Israel và Syria trong 50 năm cho đến cuối tuần trước, khi quân đội Israel giành quyền kiểm soát.

Trước khi chính biến ở Syria xảy ra vào ngày 8/12, đỉnh núi này là khu phi quân sự và do lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc tuần tra. Đây là vị trí cao nhất trên thế giới mà lực lượng Liên hợp quốc hiện diện thường trực.

Israel đã giành được Cao nguyên Golan, một cao nguyên chiến lược ở phía tây nam Syria giáp với núi Hermon, trong cuộc chiến năm 1967 và đã hiện diện nơi này kể từ đó.

Syria đã cố gắng giành lại lãnh thổ này trong một cuộc tấn công bất ngờ vào năm 1973, nhưng bất thành, và Israel đã sáp nhập Golan vào năm 1981, bất chấp sự phản đối của cộng đồng quốc tế.

Trong nhiều thập niên, Israel đã nắm giữ một số vị trí sườn thấp của núi Hermon, nhưng đỉnh núi vẫn thuộc về Syria.

"Chúng tôi không có ý định can thiệp vào công việc nội bộ của Syria. Nhưng chúng tôi chắc chắn có ý định làm mọi thứ cần thiết để chăm lo cho an ninh của mình", Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu phát biểu vài ngày sau khi Tel Aviv ném bom hàng trăm mục tiêu ở Syria và đưa quân sang lãnh thổ nước láng giềng.

Đỉnh Hermon là vị trí chiến lược mà từ cao điểm này Israel có thể gia tăng đáng kể lợi thế trong khu vực.

Theo chuyên gia Inbar, từ Hermon, Israel có thể giám sát điện tử sâu vào lãnh thổ Syria, cung cấp cho Tel Aviv thông tin về nguy cơ bị tấn công.

Các giải pháp sử dụng công nghệ tiên tiến như hoạt động trinh sát trên không là không thể so sánh được. Trên đỉnh núi, Israel có thể đặt thiết bị nặng như ăng-ten lớn mà máy bay không thể mang theo. Ngoài ra, máy bay trinh sát cũng có nguy cơ bị bắn hạ, còn đỉnh núi thì không.

Đỉnh núi này chỉ cách thủ đô của Syria khoảng 35km, có nghĩa là Israel có thể đặt cả Damascus vào tầm ngắm.

Israel đã khẳng định việc họ đưa quân vào lãnh thổ Syria và Hermon chỉ là "tạm thời" nhưng không nêu thời điểm cụ thể sẽ rút. Họ chỉ nói sẽ rút khi không còn mối đe dọa về an ninh, một khái niệm tương đối không rõ ràng. Israel tới nay vẫn chưa nói rõ tiêu chí nào sẽ được xem là không còn mối đe dọa.